Συνολικές προβολές σελίδας

Κυριακή 31 Μαΐου 2015

Oσίου Μαξίμου του Γραικού.Παρακλητικός Κανών εις το Θείον και Προσκυνούμενον Πανάγιον και Παράκλητον Πνεύμα.(Α ωδή.Ρωσικό και ελληνικό κείμενο)


counter


mernaya_ikona_maxim_grek
Πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Ἀθανασίου.
Πρεσβυτέρας Χαρούλας Τσουλιάη.
Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλουμε στον «εν Τριάδι δωρεοδότην Θεόν», που μας αξίωσε, να φέρουμε σε πέρας την προσπάθεια έκδοσης του Παρακλητικού Κανόνα στο Πανάγιο Πνεύμα του Οσίου Πατρός ημών Μαξίμου του Γραικού, στην ελληνική υμνογραφική γλώσσα, με σκοπό να συνεχίσουμε την προβολή του άγνωστου «εν πολλοίς» έργου του Αγίου.
Με την έκδοση αυτή, κλείνει η ενότητα που αφορά την έκδοση των υμνογραφικών έργων του Αγίου Μαξίμου του Γραικού. Μια προσπάθεια, που είχε ξεκινήσει πριν αρκετά χρόνια ο μακαριστός Αρτινός ιστορικός και ερευνητής Κώστας Τσιλιγιάννης.
.
Η συγκεκριμένη όμως έκδοση του Παρακλητικού Κανόνα είναι ΜΟΝΑΔΙΚΗ και ως εκ τούτου ΙΣΤΟΡΙΚΗ για τους παρακάτω λόγους.
Α. Είναι ο μοναδικός Παρακλητικός Κανόνας προς το Πανάγιο Πνεύμα, που υπάρχει στην Εκκλησιαστική υμνογραφία. Ο Άγιος Μάξιμος ο Γραικός είναι ο πρώτος που συνέθεσε, ως μοναχός στην Μονή Βατοπαιδίου, Παρακλητικό Κανόνα στον Τίμιο Πρόδρομο, αλλά και ο πρώτος που συνέθεσε Παρακλητικό Κανόνα στο Πανάγιο Πνεύμα, ως έγκλειστος στη Μονή Βολοκολάμσκ.
Β. Το υμνογραφικό κείμενο δίνεται για πρώτη φορά στο Χριστεπώνυμο πλήρωμα στην Ελληνική Ορθόδοξη υμνογραφική γλώσσα, για προσευχητική χρήση, μετά από 462 χρόνια από την σύνθεσή του στη Ρωσοσλαβονική.
Γ. Περιλαμβάνει θεολογικό και φιλολογικό σχολιασμό του Κανόνα.
Δ. Έχει τον Παρακλητικό Κανόνα σε δύο μορφές. Μία σε ήχο δ’ και μία σε ήχο πλάγιο δ’, του στυλ της Μικρής Παράκλησης, για να είναι πιο προσιτό το κείμενο στο χριστεπώνυμο πλήρωμα. Έτσι δημιουργήθηκαν και παρουσιάζονται και νέα τροπάρια στον Άγιο Μάξιμο.
Ε. Για πρώτη φορά δημοσιεύονται Χαιρετισμοί στον Άγιο Μάξιμο τον Γραικό.
Το έργο είναι συλλογικό και η έκδοση έγινε «προνοία, κόποις και συνδρομή», του πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου, Καθηγητού Χημικού, και της Πρεσβυτέρας Χαρούλας Τσουλιάη, Καθηγητρίας Φιλολόγου (Άρτα 2014).
Η μετάφραση του κειμένου από τη Ρωσοσλαβονική στη νέα ελληνική γλώσσα έγινε από ειδικό μεταφραστικό κέντρο. Ο έλεγχος της μετάφρασης έγινε από Ρώσους Ελληνιστές καθηγητές «προνοία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κυρήνης κ.κ. Αθανασίου» μετά από παράκλησή μας και η μετατροπή του νεοελληνικού κειμένου στην Ορθόδοξη υμνογραφική γλώσσα είναι έργο του καθηγητή και υμνογράφου κ. Αντωνίου Μάρκου στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του Κέντρου Αγιολογικών μελετών «Όσιος Συμεών ο μεταφραστής».
π. 13.05
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κυθήρων κ.κ.Σεραφείμ, που προλογίζει το βιβλίο σημειώνει:
« …Τόσον η επανασύνθεσις του αρχικού Κανόνος, όσον και η σύνθεσις του προσφάτου, αποτελούν πνευματικά επιτεύγματα εις δόξαν του Ευλογητού Θεού και του Προσκυνητού Αγίου Πνεύματος. Η αποκατάστασις του Κανόνος του Αγίου μετρικώς και τονικώς, παρά τας δυσχερείας του πράγματος, θεωρείται λίαν φιλότιμος και επιτυχής»
Ο ομότιμος καθηγητής κ.Βλάσιος Σαββίδης σχολιάζοντας το σχετικό ποίημα γράφει :
«..Το  υπό παρουσίασιν νέον έργον του  αγαπητού συναδέλφου, εδικαίωσεν πλήρως τας προσδοκίας μας. Πρόκειται περί  έργου μεγάλου, διότι  επέτυχεν  εις  την  προσπάθειαν  της  μεταφοράς  του  ασκητικού πνεύματος, του μοναχικού ήθους, του  γλαφυρού ύφους  και  της  θεολογικής  σκέψεως  του  πρώτου  ποιητού  του αγ. Μαξίμου του Γραικού. Μάλιστα ο Κανών, αποτελούμενος  εις  την  νέαν  του  μορφήν από  δύο  νέους  Κανόνας, αναδεικνύει τον μεγάλον βαθμόν δυσκολίας του εγχειρήματος.
Το  υμνογραφικόν  έργον  του  συναδέλφου Αγιολόγου  και Υμνογράφου, διακρίνεται  γενικώς διά την  κομψότητα  του  ποιητικού  λόγου, την πυκνότητα  των νοημάτων, την ευρηματικότητα  των  ιδεών  και  την  εν  συντομία περιεκτικότητα (η οποία είναι το κύριον – κατά  την γνώμην μου – χαρακτηριστικόν  του).
Τα φιλολογικά  στοιχεία  εις το  όλον έργον  (προσφωνήσεις ευλαβείας,  μεταφορικά σχήματα,  παρομοιώσεις, ποιητικά επίθετα, εικόνες,  αποστροφές, αντιθέσεις, κ.λ.π.) είναι  εμφανέστατα  και πυκνά. Κατά την μεταφοράν  του Κανόνος  του  αγ. Μαξίμου εις  τους  δύο  νέους  Κανόνας, ο νέος Υμνογράφος  επέτυχεν τον  σεβασμόν  εις  το  όλον  πνεύμα  του  αγίου  Ποιητού.»
page0001page0002page0003

Σάββατο 30 Μαΐου 2015

Προσευχή εις το Πανάγιο Πνεύμα.(Οσίου Μαξίμου του Γραικού)


counter


p_Athanasiou_ex11753 ΦΩΤΟ-page-001
Δημοσιεύουμε το ρωσικό κείμενο  της προσευχής, που βρίσκεται  στο Μηνιαίο του Μαϊου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και το ελληνικό κείμενο,που βρίσκεται στο βιβλίο-Κανών Παρακλητικός εις το Θείον και Προσκυνούμενον Πανάγιον και Παράκλητον Πνεύμα.
page0002
Τpage0003page0004

Παρασκευή 29 Μαΐου 2015

Το Άγιον Πνεύμα στην Παλαιά και στην Καινή Διαθήκη


counter







Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου
 «Ὅτε δὲ ἔπεμπεν αὐτούς, οὐκ εἶπεν, Ἔδωκεν αὐτοῖς Πνεῦμα ἅγιον· ἀλλ' Ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν, λέγων· Λεπροὺς καθαρίζετε, δαιμόνια ἐκβάλλετε, νεκροὺς ἐγείρετε· δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε. Ἐπὶ δὲ τῶν προφητῶν παρὰ πάντων ὡμολόγηται, ὅτι Πνεύματος ἁγίου δόσις ἦν, ἀλλ' ἦν αὕτη ἡχάρις συσταλεῖσα καὶ ἀποστᾶσα, καὶ ἀπὸ τῆς γῆς ἀπολιποῦσαἀπὸ τῆς ἡμέρας ἐκείνης, ἀφ' ἧς ἐρρήθηἈφίεται ὁ οἶκος ὑμῶν ἔρημος. Καὶ πρὸ ἐκείνης δὲ ἀρχὴν ἐλάμβανεν αὕτη ἡ σπάνις. Οὐκ ἔτι γὰρ προφήτης παρ' αὐτοῖς ἦν, οὐδὲ ἐπώπτευεν αὐτῶν τὰ ἅγια ἡ χάρις. Ἐπεὶ οὖν ἀνέσταλτο μὲν τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, ἔμελλε δὲ λοιπὸν ἐκχεῖσθαι δαψιλῶς· ταύτης δὲ τῆς διανομῆς ἀρχὴ μετὰ τὸν σταυρὸν ἐγίνετο, οὐ μόνον δαψιλείας, ἀλλὰ καὶ μειζόνων χαρισμάτων (καὶ γὰρ θαυμαστοτέρα ἦν ἡ δωρεὰ, ὡς ὅταν λέγῃ· Οὐκ οἴδατε ποίου πνεύματός ἐστε· καὶ πάλιν, Οὐ γὰρ ἐλάβετε πνεῦμα δουλείας, ἀλλ' ἐλάβετε πνεῦμα υἱοθεσίας. Καὶ γὰρ οἱ παλαιοὶ καὶ αὐτοὶ μὲν πνεῦμα εἶχον,ἄλλοις δὲ οὐ παρεῖχον· οἱ δὲ ἀπόστολοι μυριάδας ἐνέπλησαν)· ἐπειδὴ οὖν ταύτην ἔμελλον λαμβάνειν τὴν χάριν, οὔπω δὲ ἦν δοθεῖσα, διὰ τοῦτό φησιν· Οὔπω γὰρ ἦν Πνεῦμα ἅγιον. Ἐπεὶ οὖν περὶ ταύτης λέγων τῆς χάριτος ὁ εὐαγγελιστὴς ἔλεγεν· Οὔπω γὰρ ἦν Πνεῦμα ἅγιον, τουτέστι, δοθέν, ἐπεὶ Ἰησοῦς οὐδέπω ἐδοξάσθη, δόξαν καλῶν τὸν σταυρόν. Ἐπειδὴ γὰρ ἐχθροὶ ἦμεν καὶ ἡμαρτηκότες καὶ ὑστερούμενοι τῆς δωρεᾶς τοῦ Θεοῦ, καὶ θεοστυγεῖς· ἡ δὲχάρις καταλλαγῆς ἦν ἀπόδειξις· δῶρον δὲ οὐ τοῖς ἐχθροῖς, οὐδὲ τοῖς μισουμένοις, ἀλλὰ τοῖς φίλοις δίδοται, καὶ τοῖς εὐηρεστηκόσιν· ἔδει πρότερον προσενεχθῆναι τὴν ὑπὲρ ἡμῶν θυσίαν, καὶ τὴν ἔχθραν ἐν τῇ σαρκὶ καταλυθῆναι, καὶ γενέσθαι τοῦ Θεοῦ φίλους, καὶ τότε λαβεῖν τὴν δωρεάν».
(Χρυσοστόμου Ἰωάννου, Ὑπόμνημα εἰς τὸν ἅγιον Ἰωάννην τὸν Ἀπόστολον καὶ Εὐαγγελιστήν, ὁμιλία ΝΑʹ, T.L.G. vol 59, pg 284, ln 29- 63).


Ἁγίου Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας

«Λογιζώμεθα τοίνυν· ἀναλήψομαι γὰρ τὸν τοῦ λόγου σκοπόν· ἐν μὲν τοῖς ἁγίοις προφήταις ἔλλαμψιν ὥσπερ τινὰ πλουσίαν καὶ δᾳδουχίαν γενέσθαι τοῦ Πνεύματος,παιδαγωγεῖν ἰσχύουσαν εἰς τὴν τῶν ἐσομένων κατάληψιν καὶ τῶν κεκρυμμένων τὴν γνῶσιν· ἐν δὲ τοῖς πιστεύουσιν εἰς Χριστὸν οὐ δᾳδουχίαν ἁπλῶς τὴν ἀπὸ τοῦ Πνεύματος, ἀλλ'αὐτὸ κατοικεῖν τὸ Πνεῦμα, καὶ ἐναυλίζεσθαι τεθαρσήκαμεν. ὅθεν εἰκότως καὶ ναοὶ Θεοῦ χρηματίζομεν, καίτοι τῶν ἁγίων προφητῶν οὐδενὸς θείου ναοῦ κεχρηματικότος πώποτε. ἐπεὶ πῶς ἐκεῖνο διαληψόμεθα, τί δὲ δὴ καὶ ἐροῦμεν ὅταν ἀκούσωμεν τοῦ Σωτῆρος λέγοντος ἡμῶν Χριστοῦ "Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐκ ἐγήγερται ἐν γεννητοῖς γυναικῶν μείζων Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ· ὁ δὲ μικρότερος ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν μείζων αὐτοῦ ἐστιν;" καὶ τίς ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν; ἡ δόσις δηλονότι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κατ' ἐκεῖνο τὸ εἰρημένον "Ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἐντὸς ὑμῶν ἐστίν"· ἐναυλίζεται γὰρ ἡμῖν τὸ Πνεῦμα διὰ τῆς πίστεως. ὁρᾷς οὖν ὅπως προτάττει παντὸς γεννητοῦ γυναικῶν τὸν ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν, καὶ τοῦ τελείου μειονεκτούμενον; καὶ μή τις οἰέσθω τὴν δόξαν, ἢ τῆς ἐκείνων ἀρετῆς κατασμικρύνειν ἡμᾶς τῶν ἁγίων, ἢ ἀμείνους εἶναι λέγειν καὶ τοὺς εὐτελεστάτους. οὐ γὰρ τοῦτό φαμεν· ἀσύγκριτον γὰρ τῆς ἐκείνων πολιτείας τὸ κάλλος. ὑπὲρ δὲ τοῦ συνιέναι σαφῶς ἐν ὀλίγοις διερμηνεύσωμεν τὸ παρὰ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν εἰρημένον. μέγας ἦν ὄντως ὁ μακάριος Βαπτιστὴς, καὶ διὰ πάσης μὲν ἀρετῆς ἐκπρεπέστατος, ἐπ' αὐτοὺς δὲ λοιπὸν ἐλάσας τῆς ἐνούσης ἐν ἡμῖν δικαιοσύνης τοὺς ὅρους, ὡς ὑπέρτερον εἶναι μηδέν. ἀλλ' ὁ οὕτως ἔχων ἐδεῖτο Χριστοῦ λέγων "Ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι, καὶ σὺ ἔρχῃ πρὸς μέ;" ὁρᾷς ὅπως τέλειος ὤν, ὅσον ἧκεν ἐν ἀνθρώποις καὶ ἐν γεννητοῖς γυναικῶν, ἀνακτίζεσθαι τρόπον τινὰ καὶ ἀναγεννᾶσθαι παρακαλεῖ διὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος; ὁρᾷς ὅπως παραχωρεῖ τοῖς ἀναγεννηθεῖσι τὸ μεῖζον, δι' ὧν αὐτὸς ἔτι δεῖσθαι τούτου φησίν; εἰ μὲν γὰρ ᾖ ἐν ἀμείνοσι μὴ βεβαπτισμένος, τί τὸ βαπτίζεσθαι παρακαλεῖν αὐτὸν καὶ ἀναπεῖθον; εἰ δὲ οἶδεν ἑαυτὸν ἐσόμενον ἐν βελτίοσιν, ὅταν ἔρχῃ τὸ βάπτισμα, πῶς οὐκ ἀναθήσει τὸ μεῖζον τοῖς ἤδη βεβαπτισμένοις; μείζονα τοιγαροῦν καὶ αὐτοῦ φησιν Ἰωάννου Χριστὸς τὸν ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν μικρότερον, τουτέστι, καὶ τὸν ἄρτι βεβαπτισμένον, οὔπω δὲ καὶ τὸ ἐν ἔργοις ἐξαίρετον ἔχοντα, κατὰ τοῦτο μόνον, καθὸ γεννητὸς μὲν ἔτι γυναικὸς ὁ μακάριος ἦν Βαπτιστὴς, ὁ δὲ ἐκ Θεοῦ γεγέννηται, κατὰ τὸ γεγραμμένον, καὶ θείας γέγονε φύσεως κοινωνὸς, ἐνοικοῦν ἔχων ἐν αὐτῷ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα, καὶ ναὸς ἤδη χρηματίζων Θεοῦ.
Ἐπ' αὐτὸ δὲ δὴ πάλιν ἀναδραμοῦμαι τὸ προκείμενον. ἐγίνετο μὲν γὰρ ἐν προφήταις τὸ Πνεῦμα διὰ τὴν τοῦ προφητεύειν χρείαν· ἐνοικίζεται δὲ νῦν διὰ Χριστοῦ τοῖς πιστεύουσι, καὶ ἐν αὐτῷ πρῶτον ἀρξάμενον ὅτε γέγονεν ἄνθρωπος. ἔχει μὲν γὰρ ὡς Θεὸς ἀδιαστάτως, τὸ οὐσιωδῶς ἐκπεφυκὸς αὐτῷ, καὶ ἴδιον αὐτοῦ Πνεῦμα. χρίεται δὲ δι' ἡμᾶς καὶ τὸ Πνεῦμα λαμβάνειν ὡς ἄνθρωπος λέγεται, οὐχ ἑαυτῷ τὴν τῶν θείων ἀγαθῶν ἐμπορίζων μετάληψιν, ἀλλὰ τῇ ἀνθρώπου φύσει, καθάπερ οὖν ἤδη προεδιδάξαμεν. ὅταν τοίνυν ἡμῖν ὁ θεῖος Εὐαγγελιστής Οὔπω γὰρ ἦν Πνεῦμα λέγει ὅτι Ἰησοῦς οὐδέπω ἐδοξάσθη, τὴν ὁλοσχερῆ καὶ ὁλόκληρον κατοίκησιν ἐν ἀνθρώποις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος σημαίνειν αὐτὸν ὑποτοπήσωμεν».
(Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, Ἑρμηνεία ἤτοι Ὑπόμνημα εἰς τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιον, T.L.G. volume 1, page 696, line 4- 698, line 5).

«“Μείζων ἐν γεννητοῖς γυναικῶν προφήτης Ἰωάννου τοῦ βαπτιστοῦ οὐδείς ἐστιν”.
Ὁ μὲν γὰρ μακάριος Ἰωάννης, ὁμοῦ τοῖς ἄλλοις ὅσοι πρὸ αὐτοῦ γεγόνασιν, γεννητός ἐστι γυναικός· οἱ δὲ τὴν πίστιν προσηκάμενοι, οὐκέτι γεννητοὶ γυναικῶν, ἀλλ' υἱοὶ Θεοῦ χρηματίζουσι· “Ὅσοι γὰρ, φησὶν, ἔλαβον αὐτὸν, ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν τέκνα Θεοῦ γενέσθαι· οἳ οὐκ ἐξ αἱμάτων, ἀλλ' ἐκ Θεοῦ ἐγεννήθησαν”. καὶ ὁ Παῦλος· “Ὅτι δέ ἐστε υἱοὶ, ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸ Πνεῦμα τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν κράζον, Ἀββᾶ, ὁ Πατήρ”. Ὅτε γὰρ ἀνεβίω Χριστὸς σκυλεύσας τὸν ᾅδην, τότε τοῖς πιστεύσασιν εἰς αὐτὸν τὸ τῆς υἱοθεσίας δέδωκε Πνεῦμα, καὶ πρό γε τῶν ἄλλων τοῖς οἰκείοις μαθηταῖς· “Ἐνεφύσησε γὰρ αὐτοῖς, λέγων· Λάβετε Πνεῦμα ἅγιον· ἄν τινων ἀφῆτε τὰς ἁμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς”, καὶ τὰ ἑξῆς. Ἐπειδὴ γὰρ ὅλως γεγόνασι θείας κοινωνοὶ φύσεως, τὸ Δεσποτικὸν καὶ κατεξουσιάζον τῶν ὅλων πλουτήσαντες Πνεῦμα, ταύτῃ τοι καὶ θεοπρεπὲς ἀξίωμα περιτέθεικεν αὐτοῖς, τὸ ἀφιέναι φημὶ τὰς ἁμαρτίας ὧν ἂν βούλωνται, κρατεῖν δὲ καὶ τὰς ἑτέρων. Ὅτι δὲ πρὸ τῆς ἀναφοιτήσεως οὐκ ἦν ἐν ἀνθρώποις τῆς υἱοθεσίας τὸ Πνεῦμα, ὁ πάνσοφος εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης δηλοῖ, λέγων· “Οὐδέπω γὰρ ἦν Πνεῦμα ἅγιον, ὅτι Ἰησοῦς οὐδέπω ἐδοξάσθη”· δόξαν, τὴν ἐκ νεκρῶν ἀνάστασιν, καὶ τὴν εἰς οὐρανὸν ἄνοδον λέγων. Ἐκεῖ γὰρ ἀναφοιτήσας ὁ μονογενὴς τοῦ Θεοῦ Λόγος ἔπεμψεν ἡμῖν ἀνθ' ἑαυτοῦ τὸν Παράκλητον, καὶ ἐν ἡμῖν ἐστι δι' αὐτοῦ· καὶ τοῦτο ἡμᾶς ἐδίδαξεν, εἰπών· “Ἐὰν μὴ ἀπέλθω, ὁ Παράκλητος οὐκ ἐλεύσεται πρὸς ὑμᾶς”. Λοιπὸν οὖν κἂν ἐλάττους ὦμεν τῶν τὴν ἐν νόμῳ δικαιοσύνην ἐχόντων, κατά γε τὴν τῆς ζωῆς ἀστειότητά φημι, ἀλλ' ἐν μείζοσι γεννητῶν γυναικὸς διὰ Χριστόν».
(Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, Ἐξήγησις εἰς τὸ Κατὰ Λουκὰν Εὐαγγέλιον, T.L.G. volume 72, page 617, line 45-620, line 24).


«Ὅτι μετὰ τὸν τοῦ Σωτῆρος σταυρὸν κατὰ τὴν ἐκ νεκρῶν ἀναβίωσιν ἐνῳκίσθη παγίως ἡμῖν τὸ Ἅγιον Πνεῦμα. “Τοῦτο δὲ ἔλεγε περὶ τοῦ Πνεύματος οὗ ἔμελλον λαμβάνειν οἱ πιστεύοντες εἰς αὐτόν· οὔπω γὰρ ἦν Πνεῦμα, ὅτι Ἰησοῦς οὐδέπω ἐδοξάσθη” ΔΡΙΜΕΙΑΝ ἐφ' ἑαυτῷ τὴν βάσανον ἐξαιτεῖ τῶν προκειμένων ὁ νοῦς, καὶ πολλῆς ἀγχινοίας ἔργον ἂν γένοιτο μόλις τὸ συνιέναι διαρκῶς τοῦ μυστηρίου τὸ βάθος. ἀναλογιζόμενος γάρ τις καὶ εἰς ἕκαστον βλέπων τῶν ἁγίων προφητῶν, εἰκότως ἂν ἤδη καὶ εἰς ἐννοίας ἐκβαίνει θερμὰς, πῶς οὐκ ἦν τὸ Πνεῦμα, καίτοι τοσούτου προφητῶν ἀναδεδειγμένου χοροῦ, οἳ καὶ λαλοῦντες ἐν Πνεύματι τὰ θεῖα περὶ Χριστοῦ μυστήρια διὰ μακρῶν εὑρίσκονται λόγων. μὴ γάρ τοι τοσοῦτον ἡμεῖς ἔξω βαίνομεν λογισμοῦ τοῦ καθήκοντος, ὡς οἰηθῆναι Πνεύματος ἐρήμην τὴν τῶν ἁγίων γενέσθαι διάνοιαν. δυσωπεῖ γὰρ ἡμᾶς καὶ καθάπερ ἐξ ἀνάγκης πρὸς τὸ πείθεσθαι καλεῖ, ὡς διακεῖσθαι κατὰ ἀλήθειαν, ὡς ἦσαν πνευματοφόροι, καὶ αὐτὸ τῆς προφητείας τὸ χρῆμα καὶ τὰ ἐν τοῖς ἱεροῖς εὑρισκόμενα γράμμασι. Πρὸς μὲν γὰρ τὸν Σαοὺλ ὁ Σαμουήλ φησιν, ὅτι "ἐφαλεῖται ἐπὶ σὲ πνεῦμα Κυρίου, καὶ στραφήσῃ εἰς ἄνδρα ἄλλον"· περὶ δὲ αὐτοῦ γέγραπται τοῦ μακαρίου Ἐλισαίου "Καὶ ἐγένετο ὡς ἔψαλλεν ὁ ψάλλων, καὶ ἐγένετο ἐπ' αὐτὸν "χεὶρ Κυρίου". μαρτυρεῖ δὲ καὶ αὐτὸς ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς ὁ Χριστὸς τῷ μακαρίῳ Δαυείδ, ὡς ἐν Πνεύματι λαλοῦντι μυστήρια. καὶ πολλὰ μὲν ἄν τις ἐπισωρεύσαι ρᾳδίως τοῖς εἰρημένοις τὰ παραπλήσια, δι' ὧν ἂν γένοιτο καὶ λίαν εὐκόλως δύνασθαι κατιδεῖν πνευματοφοροῦντας τοὺς ἁγίους. ἐν δὲ τοῖς οὕτω προφανεστάτοις τὸ μακροῖς ἐντρίβεσθαι λόγοις περιττὸν, ὡς ἔοικεν, ἢ καὶ ἑτέρως φορτικόν. πῶς οὐκ ἦν Πνεῦμα, ζητητέον ἀκριβῶς. οἶμαι γὰρ δεῖν ἀληθεύειν ἡγεῖσθαι τὸν μακάριον Εὐαγγελιστήν. Οὐκοῦν τὸ μὲν ὄντως ἀληθὲς, αὐτὸς ὁ πάντων ἴδρις ἴστω Θεός· χρὴ γὰρ οὐ περιεργότερον τοῖς ὑπὲρ ἡμᾶς προσβάλλειν ἀποτολμᾶν. πλὴν ὅσον ἔστιν ὡς ἐν εὐσεβέσιν ἰδεῖν λογισμοῖς, τοιοῦτόν τι περὶ ἡμᾶς συμβέβηκε γενέσθαι. γέγονε γὰρ ἐξ ἀρχῆς ἐν ἀφθαρσίᾳ τουτὶ τὸ λογικὸν ἐπὶ γῆς ζῷον, τουτέστιν ὁ ἄνθρωπος. αἴτιον δὲ τῆς ἀφθαρσίας αὐτῷ καὶ τῆς εἰς ἅπασαν ἀρετὴν διαμονῆς, τὸ ἐνοικεῖσθαι παρὰ Θεοῦ Πνεῦμα διεφαίνετο. "ἐνεφύσησε γὰρ εἰς τὸ πρόσωπον "αὐτοῦ πνοὴν ζωῆς", καθὰ γέγραπται. ἀλλ' ἐξ ἀπάτης τῆς ἀρχαίας ἐκείνης ἀπονεύσας εἰς ἁμαρτίαν, εἶτα κατὰ βραχὺ διὰ τῶν ἐφεξῆς πολλὴν εἰς τοῦτο λαβὼν τὴν ἐπίδοσιν, ὁμοῦ τοῖς ἄλλοις ἀγαθοῖς καὶ τὴν τοῦ Πνεύματος ὑπομένει ζημίαν, γέγονέ τε οὕτω λοιπὸν οὐχ ὑπὸ μόνην τὴν φθορὰν, ἀλλὰ καὶ πρὸς πᾶσαν εὔκολος ἁμαρτίαν. ἐπειδὴ δὲ ὁ πάντων γενεσιουργὸς "ἀνακεφαλαιώσασθαι τὰ πάντα ἐν τῷ Χριστῷ," καλῶς γε σφόδρα ποιῶν ἐβουλεύσατο, καὶ ἀνακομίσαι πάλιν εἰς τὸ ἀρχαῖον ἠθέλησε τὴν τοῦ ἀνθρώπου φύσιν, ἐπαγγέλλεται μετὰ τῶν ἄλλων ἐπιδώσειν αὖθις αὐτῇ καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον· οὐ γὰρ ἦν ἑτέρως εἰς ἀκλόνητον στάσιν τῶν ἀγαθῶν ἀναδραμεῖν. ὁρίζει τοιγαροῦν τῆς ἐφ' ἡμᾶς τοῦ Πνεύματος καθόδου τὸν καιρὸν, καὶ ἐπαγγέλλεται λέγων "Ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις· ταῖς τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν δηλαδή· "ἐκχέω· ἀπὸ τοῦ Πνεύματός μου, δηλαδή· ἐπὶ πᾶσαν σάρκα". ἐπειδὴ δὲ τῆς φιλοτιμίας ὁ χρόνος παρεκόμιζεν εἰς μέσον μετὰ σαρκὸς ἐπὶ τῆς γῆς τὸν Μονογενῆ, τουτέστιν, ἄνθρωπον ἐκ γυναικὸς γεγονότα κατὰ τὴν ἁγίαν γραφὴν, ἐδίδου πάλιν τὸ Πνεῦμα ὁ Θεὸς καὶ Πατὴρ, ἐδέχετο δὲ πρῶτος ὡς ἀπαρχὴ τῆς ἀνανεουμένης φύσεως τὸ Πνεῦμα Χριστός. "Ἐμαρτύρησε γὰρ Ἰωάννης λέγων ὅτι τεθέαμαι τὸ Πνεῦμα "καταβαῖνον ἐξ οὐρανοῦ, καὶ ἔμεινεν ἐπ' αὐτόν". Ἐδέχετο δὲ πῶς; ἐπεξεργαστέον γὰρ ἀναγκαίως τὸ εἰρημένον. ἆρ' ὡς οὐκ ἔχων; οὐ τοῦτό φαμεν· μὴ γένοιτο. ἴδιον γὰρ τοῦ Υἱοῦ τὸ Πνεῦμά ἐστι, καὶ οὐκ ἔξωθεν, ὥσπερ ἡμῖν ἐπεισκρίνεται τὰ παρὰ Θεοῦ χορηγούμενον, ἀλλ' ἐνυπάρχει φυσικῶς αὐτῷ καθάπερ καὶ τῷ Πατρὶ, καὶ δι' αὐτοῦ πρόεισι τοῖς ἁγίοις κατὰ τὸ ἑκάστῳ πρέπον διανεμηθὲν παρὰ τοῦ Πατρός. εἰληφέναι δὲ λέγεται, καθὸ γέγονεν ἄνθρωπος, καὶ ἦν ἀνθρώπῳ πρέπον τὸ λαβεῖν. καὶ ὥσπερ Υἱὸς ὑπάρχων τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς, καὶ ἐκ τῆς οὐσίας αὐτοῦ γεγεννημένος, καὶ πρὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως, μᾶλλον δὲ καὶ πρὸ πάντων αἰώνων, κατ' οὐδὲν ὅλως ἀσχάλλει λέγοντος τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς πρὸς αὐτὸν ὅτε γέγονεν ἄνθρωπος "Υἱός μου εἶ σύ, "ἐγὼ σήμερον γεγέννηκά σε." τὸν γὰρ πρὸ αἰώνων ὄντα Θεὸν, ἐξ αὐτοῦ γεγεννημένον, σήμερον γεγεννῆσθαί φησιν· ἵν' ἡμᾶς ἐν αὐτῷ καταδέξηται πρὸς υἱοθεσίαν, ὅλη γὰρ ἦν ἡ ἀνθρωπότης ἐν Χριστῷ, καθόπερ ἦν ἄνθρωπος· οὕτω καὶ τὸ ἴδιον ἔχοντι Πνεῦμα, διδόναι πάλιν αὐτὸ λέγεται τῷ Υἱῷ, ἵνα ἡμεῖς ἐν αὐτῷ τὸ Πνεῦμα κερδάνωμεν. ταύτης τοιγαροῦν τῆς αἰτίας ἕνεκα "σπέρματος Ἁβραὰμ ἐπιλαμβάνεται," κατὰ τὸ γεγραμμένον, ὡμοιώθη δὲ "κατὰ πάντα τοῖς ἀδελφοῖς". δέχεται τοίνυν οὐχ ἑαυτῷ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ὁ Μονογενής· αὐτοῦ γάρ ἐστι καὶ ἐν αὐτῷ καὶ δι' αὐτοῦ τὸ Πνεῦμα, καθάπερ ἤδη προείπομεν· ἀλλ' ἐπείπερ ἄνθρωπος γεγονώς, ὅλην εἶχεν ἐν ἑαυτῷ τὴν φύσιν, ἵνα πᾶσαν ἐπανορθώσῃ μετασκευάσας εἰς τὸ ἀρχαῖον. Πρὸς δέ γε τοῖς εἰρημένοις κἀκεῖνο περισκεπτέον. ὀψόμεθα γὰρ διὰ λογισμῶν ἰόντες σοφῶν, καὶ τοῖς ἀπὸ τῆς θείας γραφῆς βεβαιούμενοι λόγοις, οὐχ ἑαυτῷ λαβόντα τὸ Πνεῦμα Χριστὸν, ἡμῖν δὲ μᾶλλον ἐν ἑαυτῷ· πάντα γὰρ δι' αὐτοῦ καὶ εἰς ἡμᾶς τρέχει τὰ ἀγαθά. ἐπειδὴ γὰρ ὁ προπάτωρ Ἀδὰμ οὐ διέσωσε τὴν τοῦ Πνεύματος χάριν παρατραπεὶς ἐξ ἀπάτης εἰς παρακοὴν καὶ ἁμαρτίαν, ὅλη τε οὕτως ἐν αὐτῷ ἐζημιοῦτο λοιπὸν ἡ φύσις τὸ θεόσδοτον ἀγαθόν, ἀναγκαίως ὁ τροπὴν οὐκ εἰδὼς Θεὸς Λόγος γέγονεν ἄνθρωπος, ἵνα λαβὼν ὡς ἄνθρωπος διασώσῃ παγίως τῇ φύσει τὸ ἀγαθόν. τῶν τοιούτων ἡμῖν μυστηρίων ἐξηγητὴς καὶ αὐτὸς εἰσβήσεται ὁ θεῖος μελῳδός· λέγει γὰρ οὕτως πρὸς τὸν Υἱόν "Ἠγάπησας δικαιοσύνην καὶ ἐμίσησας ἀδικίαν· "διὰ τοῦτο ἔχρισέ σε ὁ Θεὸς ὁ Θεός σου ἔλαιον ἀγαλλιάσεως παρὰ τοὺς μετόχους σου." ἐπειδὴ γὰρ, φησὶν, ἠγάπησας ἀεὶ τὴν δικαιοσύνην· δίκαιος γὰρ εἶ ὁ Θεὸς, παρατρέπεσθαί ποι παρὰ τοῦτο μὴ δυνάμενος· ἐμίσησας δὲ τὴν ἀδικίαν ἀεί· φυσικῶς γάρ σοι τὸ μισοπόνηρον ἐμπέφυκεν, ὡς φιλοδικαίῳ Θεῷ· διὰ τοῦτό σε κέχρικεν ὁ Θεὸς καὶ Πατήρ· ὁ γὰρ φύσεως ἰδίας πλεονέκτημα τὴν ἄτρεπτον ἔχων δικαιοσύνην, οὐκ ἂν μετηνέχθης ποτὲ πρὸς ἣν οὐκ ἔγνως ἁμαρτίαν· οὕτω δὲ ἔχων, διέσωσας ἀναμφιλόγως ἐν σεαυτῷ, καθὸ γέγονας ἄνθρωπος, τῇ ἀνθρωπότητι τὸ παρὰ Θεοῦ καὶ Πατρὸς ἅγιον χρίσμα, τουτέστι τὸ Πνεῦμα. γέγονε τοίνυν καθ' ἡμᾶς ἄνθρωπος ὁ Μονογενὴς, ἵν' ἐν αὐτῷ καὶ πρώτῳ παλινδρομοῦντα τὰ ἀγαθὰ, καὶ ἡ τοῦ Πνεύματος ῥιζωθεῖσα χάρις ὅλῃ λοιπὸν ἀραρότως τῇ φύσει φυλάττοιτο, οἱονεὶ κιχρῶντος ἡμῖν τὸ τῆς ἰδίας φύσεως ἀμετάπτωτον τοῦ Μονογενοῦς, καὶ ἐκ Θεοῦ Πατρὸς ὄντος Λόγου, διὰ τὸ κατεγνῶσθαι τὴν ἀνθρώπου φύσιν ἐν Ἀδὰμ, ὡς ἀδιαπτώτως ἔχειν οὐ δυναμένην, κατολισθαίνουσαν δὲ καὶ σφόδρα ῥᾳδίως εἰς παρατροπήν. ὥσπερ οὖν ἐν ταῖς τοῦ πρώτου τροπαῖς εἰς ὅλην διήκει τὴν φύσιν ἡ τῶν ἀγαθῶν ζημία· κατὰ τὸν αὐτὸν οἶμαι λόγον καὶ ἐν τῷ μὴ εἰδότι τροπὴν τῆς τῶν θείων χαρισμάτων διαμονῆς ὅλῳ σωθήσεται τῷ γένει τὸ κέρδος. εἰ δέ τῳ μὴ σφόδρα δοκοῦμεν τὰ εἰκότα φρονεῖν τε καὶ λέγειν, διδασκέτω παρελθὼν τὴν αἰτίαν, δι' ἣν παρὰ ταῖς θείαις γραφαῖς δεύτερος Ἀδὰμ ὁ Σωτὴρ κατωνόμασται. ἐν μὲν γὰρ ἐκείνῳ τῷ πρώτῳ πρόεισι μὲν ἐξ οὐκ ὄντων εἰς τὸ εἶναι τὸ γένος τὸ ἀνθρώπινον, καὶ προελθὸν ἐφθάρη, ὅτι τὸν θεῖον λελύπηκε νόμον· ἐν δὲ τῷ δευτέρῳ, τουτέστι τῷ Χριστῷ, πρὸς ἀρχὴν ἐπάνεισι δευτέραν ἀνασκευαζόμενον πρὸς καινότητα ζωῆς, καὶ εἰς τὴν τῆς ἀφθαρσίας ἐπαναδρομήν. εἴ τι γὰρ ἐν Χριστῷ, καινὴ κτίσις, ὡς ὁ Παῦλός φησι. δέδοται τοίνυν ἡμῖν τὸ ἀνακαινίζον Πνεῦμα, τουτέστι, τὸ Ἅγιον, τὸ τῆς αἰωνίου παραίτιον ζωῆς μετὰ τὸ δοξασθῆναι Χριστὸν, τουτέστι, μετὰ τὴν ἀνάστασιν, ὅτε διαρρήξας τὰ τοῦ θανάτου δεσμὰ, καὶ κρείττων ἁπάσης φθορᾶς ἀναδεδειγμένος, ἀνεβίω πάλιν ὅλην ἔχων ἐν ἑαυτῷ τὴν φύσιν, καθόπερ ἦν ἄνθρωπος καὶ εἷς ἐξ ἡμῶν. Πολυπραγμονήσας δὲ τὴν αἰτίαν, δι' ἣν οὐ πρὸ τῆς ἀναστάσεως, ἀλλὰ μετὰ ταύτην ἡ τοῦ Πνεύματος γέγονε χύσις, ἐκεῖνο πάλιν ἀκούσῃ Ἀπαρχὴ τῆς ἀνανεουμένης φύσεως τότε γέγονεν ὁ Χριστὸς, ὅτε φροντίσας οὐδὲν τῶν τοῦ θανάτου δεσμῶν ἀνεβίω πάλιν, καθάπερ ἀρτίως εἰρήκαμεν. πῶς οὖν ἔδει πρὸ τῆς ἀπαρχῆς ζωοποιηθέντας ὁρᾶσθαι τοὺς μετ' αὐτήν; ὅνπερ γὰρ τρόπον οὐκ ἂν ἀπὸ γῆς ἀναβλαστήσαι φυτὸν, μὴ οὐκ ἤδη πάντως τῆς ἰδίας ῥίζης ἐκπεφυκός· ἀρχὴ γὰρ αὐτῷ τῆς βλάστης ἐκεῖθεν· οὕτως ἦν ἀμήχανον ῥίζαν ἡμᾶς ἔχοντας εἰς ἀφθαρσίαν τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν τὸν Χριστὸν, πρὸ τῆς ῥίζης ὁρᾶσθαι βλαστήσαντας. ἐπιδεικνύων δὲ τῆς εἰς ἡμᾶς καθόδου τοῦ Πνεύματος ἤδη παρόντα τὸν καιρὸν, μετὰ τὴν ἐκ νεκρῶν ἀναβίωσιν ἐνεφύσησε τοῖς μαθηταῖς λέγων Λάβετε Πνεῦμα Ἅγιον. τότε γὰρ ἦν ὄντως ἐπὶ θύραις, μᾶλλον δὲ εἴσω θυρῶν ὁ τῆς ἀνανεώσεως χρόνος. καὶ περιαθρείτω μοι πάλιν ὁ φιλομαθὴς εἰ μὴ γέγονεν ἡμῖν ἀληθὴς καὶ ὁ περὶ τούτων λόγος· ἐν ἀρχῇ μὲν γὰρ, ὥσπερ οὖν ἡμῖν ὁ πνευματοφόρος ἔφη Μωυσῆς, λαβὼν χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς, καὶ διαπλάσας τὸν ἄνθρωπον ὁ πάντων Δημιουργὸς, "ἐνεφύσησεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ πνοὴν ζωῆς·" καὶ τίς ἡ πνοὴ τῆς ζωῆς, ἢ δηλονότι τὸ Πνεῦμα τοῦ Χριστοῦ τοῦ λέγοντος "Ἐγώ εἰμι "ἡ ἀνάστασις καὶ ἡ ζωή;" ἐπειδὴ δὲ τῆς ἀνθρωπότητος ἀπέπτη τὸ Πνεῦμα τὸ πρὸς τὸν θεῖον ἡμᾶς χαρακτῆρα συνέχειν τε καὶ διαπλάττειν δυνάμενον, αὖθις ἡμῖν ὁ Σωτὴρ χαρίζεται τοῦτο, πρὸς ἐκεῖνο τὸ ἀρχαῖον ἀναφέρων ἀξίωμα, καὶ ἀναπλάττων εἰς εἰκόνα τὴν ἑαυτοῦ. διὰ γάρ τοι τοῦτο καὶ ὁ Παῦλος πρός τινας λέγει "Τεκνία, οὓς πάλιν ὠδίνω, "ἄχρις οὗ μορφωθῇ Χριστὸς ἐν ὑμῖν". Λογιζώμεθα τοίνυν· ἀναλήψομαι γὰρ τὸν τοῦ λόγου σκοπόν· ἐν μὲν τοῖς ἁγίοις προφήταις ἔλλαμψιν ὥσπερ τινὰ πλουσίαν καὶ δᾳδουχίαν γενέσθαι τοῦ Πνεύματος, παιδαγωγεῖν ἰσχύουσαν εἰς τὴν τῶν ἐσομένων κατάληψιν καὶ τῶν κεκρυμμένων τὴν γνῶσιν· ἐν δὲ τοῖς πιστεύουσιν εἰς Χριστὸν οὐ δᾳδουχίαν ἁπλῶς τὴν ἀπὸ τοῦ Πνεύματος, ἀλλ' αὐτὸ κατοικεῖν τὸ Πνεῦμα, καὶ ἐναυλίζεσθαι τεθαρσήκαμεν. ὅθεν εἰκότως καὶ ναοὶ Θεοῦ χρηματίζομεν, καίτοι τῶν ἁγίων προφητῶν οὐδενὸς θείου ναοῦ κεχρηματικότος πώποτε. ἐπεὶ πῶς ἐκεῖνο διαληψόμεθα, τί δὲ δὴ καὶ ἐροῦμεν ὅταν ἀκούσωμεν τοῦ Σωτῆρος λέγοντος ἡμῶν Χριστοῦ "Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐκ ἐγήγερται ἐν γεννητοῖς γυναικῶν μείζων Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ· ὁ δὲ μικρότερος ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν μείζων αὐτοῦ ἐστιν"; καὶ τίς ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν; ἡ δόσις δηλονότι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κατ' ἐκεῖνο τὸ εἰρημένον "Ἡ βασιλεία τῶν "οὐρανῶν ἐντὸς ὑμῶν ἐστίν·" ἐναυλίζεται γὰρ ἡμῖν τὸ Πνεῦμα διὰ τῆς πίστεως. ὁρᾷς οὖν ὅπως προτάττει παντὸς γεννητοῦ γυναικῶν τὸν ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν, καὶ τοῦ τελείου μειονεκτούμενον; καὶ μή τις οἰέσθω τὴν δόξαν, ἢ τῆς ἐκείνων ἀρετῆς κατασμικρύνειν ἡμᾶς τῶν ἁγίων, ἢ ἀμείνους εἶναι λέγειν καὶ τοὺς εὐτελεστάτους. οὐ γὰρ τοῦτό φαμεν· ἀσύγκριτον γὰρ τῆς ἐκείνων πολιτείας τὸ κάλλος. ὑπὲρ δὲ τοῦ συνιέναι σαφῶς ἐν ὀλίγοις διερμηνεύσωμεν τὸ παρὰ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν εἰρημένον. μέγας ἦν ὄντως ὁ μακάριος Βαπτιστὴς, καὶ διὰ πάσης μὲν ἀρετῆς ἐκπρεπέστατος, ἐπ' αὐτοὺς δὲ λοιπὸν ἐλάσας τῆς ἐνούσης ἐν ἡμῖν δικαιοσύνης τοὺς ὅρους, ὡς ὑπέρτερον εἶναι μηδέν. ἀλλ' ὁ οὕτως ἔχων ἐδεῖτο Χριστοῦ λέγων "Ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι, καὶ σὺ ἔρχῃ πρὸς μέ"; ὁρᾷς ὅπως τέλειος ὢν, ὅσον ἧκεν ἐν ἀνθρώποις καὶ ἐν γεννητοῖς γυναικῶν, ἀνακτί-
ζεσθαι τρόπον τινὰ καὶ ἀναγεννᾶσθαι παρακαλεῖ διὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος; ὁρᾷς ὅπως παραχωρεῖ τοῖς ἀναγεννηθεῖσι τὸ μεῖζον, δι' ὧν αὐτὸς ἔτι δεῖσθαι τούτου φησίν; εἰ μὲν γὰρ ᾖ ἐν ἀμείνοσι μὴ βεβαπτισμένος, τί τὸ βαπτίζεσθαι παρακαλεῖν αὐτὸν καὶ ἀναπεῖθον; εἰ δὲ οἶδεν ἑαυτὸν ἐσόμενον ἐν βελτίοσιν, ὅταν ἔρχῃ τὸ βάπτισμα, πῶς οὐκ ἀναθήσει τὸ μεῖζον τοῖς ἤδη βεβαπτισμένοις; μείζονα τοιγαροῦν καὶ αὐτοῦ φησιν Ἰωάννου Χριστὸς τὸν ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν μικρότερον, τουτέστι, καὶ τὸν ἄρτι βεβαπτισμένον, οὔπω δὲ καὶ τὸ ἐν ἔργοις ἐξαίρετον ἔχοντα, κατὰ τοῦτο μόνον, καθὸ γεννητὸς μὲν ἔτι γυναικὸς ὁ μακάριος ἦν Βαπτιστὴς, ὁ δὲ ἐκ Θεοῦ γεγέννηται, κατὰ τὸ γεγραμμένον, καὶ θείας γέγονε φύσεως κοινωνὸς, ἐνοικοῦν ἔχων ἐν αὐτῷ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα, καὶ ναὸς ἤδη χρηματίζων Θεοῦ.
Ἐπ' αὐτὸ δὲ δὴ πάλιν ἀναδραμοῦμαι τὸ προκείμενον. ἐγίνετο μὲν γὰρ ἐν προφήταις τὸ Πνεῦμα διὰ τὴν τοῦ προφητεύειν χρείαν· ἐνοικίζεται δὲ νῦν διὰ Χριστοῦ τοῖς πιστεύουσι, καὶ ἐν αὐτῷ πρῶτον ἀρξάμενον ὅτε γέγονεν ἄνθρωπος. ἔχει μὲν γὰρ ὡς Θεὸς ἀδιαστάτως, τὸ οὐσιωδῶς ἐκπεφυκὸς αὐτῷ, καὶ ἴδιον αὐτοῦ Πνεῦμα. χρίεται δὲ δι' ἡμᾶς καὶ τὸ Πνεῦμα λαμβάνειν ὡς ἄνθρωπος λέγεται, οὐχ ἑαυτῷ τὴν τῶν θείων ἀγαθῶν ἐμπορίζων μετάληψιν, ἀλλὰ τῇ ἀνθρώπου φύσει, καθάπερ οὖν ἤδη προεδιδάξαμεν. ὅταν τοίνυν ἡμῖν ὁ θεῖος Εὐαγγελιστής Οὔπω γὰρ ἦν Πνεῦμα λέγει ὅτι Ἰησοῦς οὐδέπω ἐδοξάσθη, τὴν ὁλοσχερῆ καὶ ὁλόκληρον κατοίκησιν ἐν ἀνθρώποις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος σημαίνειν αὐτὸν ὑποτοπήσωμεν».
(Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, Ἑρμηνεία ἤτοι Ὑπόμνημα εἰς τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιον, T.L.G.).

Η ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ


counter


ΧΡΗΣΤΟΥ Γ. ΓΚΟΤΣΗ 
 Πενήντα ἡμέρες μετά τό Πάσχα ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν Πεντηκοστή εἰς ἀνάμνησι τῆς ἐπιφοιτήσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐπί τούς ἁγίους Μαθητάς τοῦ Κυρίου. Ἡ ἐπιφοίτησις αὐτή ἔγινε τήν ἡμέρα πού οἱ Ἰουδαῖοι ἑώρταζαν τήν ἑορτή τῆς Πεντηκοστῆς. Οἱ Ἰουδαῖοι μέ τήν ἑορτή αὐτή εὐχαριστοῦσαν τόν Θεό διά τή συγκομιδή τῶν σιτηρῶν. Διά τοῦτο ἡ Πεντηκοστή ἐλέγετο καί ἑορτή τοῦ θερισμοῦ ἤ τῶν πρώτων καρπῶν. Κατά τούς χρόνους ὅμως τοῦ Κυρίου εἶχε καί ἄλλη σημασία. Ἦταν ἑορτή ἀναμνηστική τῆς παραδόσεως ὑπό τοῦ Θεοῦ τοῦ Νόμου  στό Μωϋσῆ, πού ἔγινε τήν 50ήν ἡμέρα μετά τό Πάσχα.
Κατ᾿ αὐτήν τήν ἐπίσημο ἡμέρα ἡ ὑπόσχεσις τοῦ Κυρίου εἰς τούς Ἀποστόλους περί ἀποστολῆς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τῆς «δυνάμεως ἐξ ὕψους», ἔγινε πραγματικότητα. «Καί ὤφθησαν αὐτοῖς (=εἶδον μέ τά μάτια των) διαμεριζόμεναι γλῶσσαι ὡσεί πυρός, ἐκάθισέ τε ἐφ᾿ ἕνα ἕκαστον αὐτῶν, καί ἐπλήσθησαν ἅπαντες Πνεύματος Ἁγίου, καί ἤρξαντο λαλεῖν ἑτέραις γλώσσαις καθώς τό Πνεῦμα ἐδίδου αὐτοῖς ἀποφθέγγεσθαι» (Πράξ. 2, 3-4).
Ὁ Ἀπόστολος Πέτρος, ἐμπνευσμένος καί ἐνισχυμένος ἀπό τό Ἅγιον Πνεῦμα, μίλησε κατά τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς  στά συγκεντρωθέντα πρό τῆς οἰκίας τῶν Ἀποστόλων πλήθη.«Οἱ μέν οὖν ἀσμένως (=μέ χαράν) ἀποδεξάμενοι τόν λόγον αὐτοῦ ἐβαπτίσθησαν, καί προσετέθησαν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ψυχαί ὡσεί τρισχίλιαι». (Πράξ. 2, 41).
Μέ τήν κάθοδο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κατά τήν Πεντηκοστή ἐμφανίσθηκε ἐπισήμα  στόν κόσμο ἡ Ἐκκλησία, ἡ ὁποία συνεχίζει τό ἔργο τοῦ Κυρίου ἐπί τῆς γῆς. Ὅπως  στό ὄρος Σινᾶ ἡ παράδοση τοῦ Νόμου στόν Μωϋσῆ κατέστησε τούς Ἰσραηλίτας περιούσιο λαό τοῦ Θεοῦ, ἔτσι καί μέ τή δωρεάν ἔκχυση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐπί τούς Ἀποστόλους ἐγεννήθη ὁ νέος περιούσιος λαός τοῦ Θεοῦ, ἡ Ἐκκλησία. Ἔκτοτε τό Ἅγιον Πνεῦμα διαμένει  στήν Ἐκκλησίαν καί εἶναι ἡ δύναμη καί ἡ ψυχή της.
Ὕστερα ἀπό τά λεχθέντα διά τό ἱστορικόν τῆς ἑορτῆς τῆς Πεντηκοστῆς ἐρχόμαστε στήν περιγραφή καί σημασία τῶν μορφῶν τῆς εἰκόνας.
1.-. Περιγραφή τῆς εἰκόνος.
Ἡ εἰκώνα τῆς Πεντηκοστῆς παρουσιάζει ὑπερῷον. Εἶναι τό ὑπερῷον «οὗ ἦσαν καταμένοντες»οἱ Ἀπόστολοι μετά τήν Ἀνάληψη τοῦ Κυρίου. Οἱ Ἀπόστολοι κάθονται ἡμικυκλικά. Στήν κορυφή τοῦ ἡμικυκλίου εἶναι οἱ Πρωτοκορυφαῖοι Ἀπόστολοι Πέτρος καί Παῦλος. Τρίτος δεξιά τοῦ Πέτρου εἶναι ὁ Ἀπόστολος καί Εὐαγγελιστής Λουκᾶς καί ἀπέναντί του ὁ Ἀπόστολος καί Εὐαγγελιστής Μᾶρκος, τρίτος παρά τόν Παῦλον. Ἀκολουθοῦν οἱ λοιποί Ἀπόστολοι κατά σειράν ἡλικίας. Ὅλοι εἶναι ἤρεμοι μέ γλυκεῖαν ἔκφραση καί στοχαστικό βλέμμα. Κρατοῦν εἰλητάρια ἐκτός τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, πού κρατεῖ βιβλίον. Εἶναι τά σύμβολα τοῦ διδακτικοῦ χαρίσματος, πού ἔλαβαν ἀπό τό Ἅγιον Πνεῦμα. Μεταξύ τῶν Πρωτοκορυφαίων διακρίνεται ἕνα κάθισμα κενόν. Εἶναι ἡ θέσις τοῦ Χριστοῦ, τῆς Θείας Κεφαλῆς τῆς Ἐκκλησίας, τήν ὁποίαν εἰκονίζει ἡ εἰκών τῆς Πεντηκοστῆς.
 Στό ἄνω μέρος τῆς εἰκόνας εἰκονίζεται ὁ οὐρανός διά τμήματος κύκλου. Ἐξ αὐτοῦ ἐκπέμπονται δώδεκα ἀκτῖνες φωτός, κατερχόμενες  στούς Ἀποστόλους. Στήν εἰκόνα μας, ἐκτός τῶν κατερχομένων ἀκτίνων, αἰωρεῖται ἐπάνω ἀπό τήν κεφαλή ἑκάστου Ἀποστόλου «γλῶσσα ὡσεί πυρός», πού σημαίνει ὅτι «ἐπλήσθησαν ἅπαντες Πνεύματος Ἁγίου» καί ἀπέκτησαν τό χάρισμα τῆς γλωσσολαλίας. Ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος εἶχε προφητεύσει τοῦτο, ὅταν ἔλεγε στούς ἀκροατάς του ὅτι ὁ «ὀπίσω του ἐρχόμενος», ὁ Χριστός, θά βαπτίσῃ τούς ὀπαδούς Του μέ Πνεῦμα Ἅγιον καί μέ πῦρ τῆς Θείας Χάριτος.
Κάτω ἀπό τό κάθισμα, ἐπάνω  στό ὁποῖον εἶναι καθισμένοι (οἱ Ἀπόστολοι), εἰκονίζεται μορφή γέροντος μέ στέμμα στήν κεφαλή του καί μέ ὀξύ στρογγύλον γένειον, κρατῶν μέ τά δύο χέρια του σινδόνι, μέσα εἰς τό ὁποῖον φαίνονται δώδεκα εἰλητάρια, δηλαδή χαρτιά τυλιγμένα. Ὁ γέροντας αὐτός παριστάνει τόν Κόσμο, τά δέ χαρτιά τούς δώδεκα κλήρους ὁπού ἐκληρώθη ἡ οἰκουμένη νά κηρυχθῇ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ἀπό τούς Ἀποστόλους.
«Στίς ἀρχαιοτέρας εἰκόνες τῆς Πεντηκοστῆς, ἀντί τοῦ Κόσμου, ζωγραφίζονται κάποιοι ἄνθρωποι ἀπό διάφορες φυλές, ντυμένοι μέ παράδοξα φορέματα καί γυρισμένοι κατ᾿ ἐπάνω, ὡσάν νά ἀκούουν ἐξεστηκότες τό κήρυγμα τῶν Ἀποστόλων, καί ἐπάνωθεν αὐτῶν ἡ ἐπιγραφή ΛΑΟΙ, ΦΥΛΑΙ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑΙ. Παριστάνουν δέ αὐτοί τούς ἀνθρώπους ἀπό τά διάφορα ἔθνη, ὁπού εὑρέθησαν εἰς τά Ἱεροσόλυμα κατά τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, τήν ὥρα ὅπου κατῆλθε τό Ἅγιον Πνεῦμα καί οἱ ὁποῖοι, ὅταν ἄκουσαν τήν βοή ὁπού ἔγινε ἀπό τήν ἐπιφοίτηση τοῦ Παναγίου Πνεύματος, ἐμαζεύθηκαν  στό οἶκο ὁπού εὑρίσκοντο οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι καί ἀποροῦσαν, διότι ἄκουγαν ὁ καθένας στή γλῶσσά του τό κήρυγμα ὅπου ἔβγαινε ἀπό τό στόμα τῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ, ὅπως διαλαμβάνουσιν αἱ Πράξεις τῶν Ἀποστόλων» (Φ. Κόντογλου).
2.-. Ἡ σημασία τῆς εἰκόνος.
Ὅπως πληροφορούμαστε ἀπό τίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, κατά τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς βρίσκονταν  στό ὑπερῷο περίπου ἑκατόν εἴκοσι πρόσωπα. Συνεπῶς τήν δωρεά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δέν ἔλαβαν μόνον οἱ Δώδεκα Ἀπόστολοι. Ὅλοι οἱ παρευρισκόμενοι «ἐπλήσθησαν Πνεύματος Ἁγίου». Ἐπί πλέον ὁ Ἀπόστολος Πέτρος στήν ὁμιλία του κατά τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς διεβεβαίωσε, ὅτι ὅλοι ὅσοι θά μετανοήσουν καί βαπτισθοῦν, θά λάβουν «τήν δωρεάν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος». Ὡς ἐκ τούτου οἱ ἑκατόν εἴκοσι μαθηταί ἐκπροσωποῦν τήν ὅλη Ἐκκλησία. Διά τόν βυζαντινόν ἁγιογράφον εἶναι ἀντιπρόσωποι τῆς Ἐκκλησίας ὅλων τῶν γενεῶν καί ὅλων τῶν αἰώνων. Αὐτός εἶναι ὁ λόγος, πού ἐνῷ τά καθήμενα πρόσωπα εἶναι δώδεκα, ὁ ἀριθμός αὐτός δέν ἀντιστοιχεῖ πρός τούς Δώδεκα Ἀποστόλους. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος καί οἱ Εὐαγγελισταί Λουκᾶς καί Μᾶρκος, πού εἰκονίζονται στήν εἰκόνα, δέν ἀνῆκαν  στόν κύκλο τῶν ἀμέσων Μαθητῶν τοῦ Κυρίου.
Σέ ἀντίθεση πρός τίς ἅγιες μορφές τῶν Ἀποστόλων ἔρχεται ἡ συμβολική μορφή τοῦ Κόσμου. Δι᾿ αὐτή διαβάζομε σ’ ἕνα κείμενο τοῦ 17ου αἰῶνος: «Διατί κατά τήν κάθοδον τοῦ Ἁγίου Πνεύματος παρουσιάζεται ἕνας ἄνθρωπος καθήμενος εἰς σκοτεινόν μέρος, κυρτωμένος ἀπό τά χρόνια, ἐνδεδυμένος μέ κόκκινον ἔνδυμα, μέ βασιλικόν στέμμα ἐπί τῆς κεφαλῆς του καί μ᾿ ἕνα λευκόν ὕφασμα εἰς τάς χεῖράς του, πού περιέχει δώδεκα γραμμένους κυλίνδρους; Ὁ ἄνθρωπος κάθηται εἰς σκοτεινόν μέρος, ἐπειδή ἡ οἰκουμένη ἦτο προηγουμένως χωρίς πίστιν. Εἶναι κυρτωμένος ἀπό τά χρόνια, διότι εἶχε γηράσει ἀπό τήν ἁμαρτίαν τοῦ Ἀδάμ. Τό κόκκινόν του ἔνδυμα ὑποδηλώνει τάς αἱματηράς θυσίας τοῦ πονηροῦ. Τό βασιλικόν στέμμα ὑποδηλώνει τήν ἁμαρτίαν, πού ἐκυβέρνα τόν κόσμον. Τό λευκόν ὕφασμα εἰς τάς χεῖράς του μέ τούς δώδεκα κυλίνδρους σημαίνει τούς Δώδεκα Ἀποστόλους, πού ἔφεραν φῶς εἰς τήν οἰκουμένην μέ τήν διδασκαλίαν των».
Ὁ Χριστός ὁ Θεός ἡμῶν, «ὁ πανσόφους τούς ἁλιεῖς ἀναδείξας», εἶναι «χθές καί σήμερον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας». Διά τοῦτο πρέπει στήν προσευχή μας νά Τόν παρακαλοῦμε νά μᾶς φωτίζει καί ἁγιάζῃ μέ τό Ἅγιον Πνεῦμα, πού εἶναι «ὁ φρουρός καί ἁγιοποιός τῆς Ἐκκλησίας, ὁ διοικητής τῶν ψυχῶν, ὁ κυβερνήτης τῶν χειμαζομένων, ὁ φωταγωγός τῶν πεπλανημένων καί ἀθλοθέτης τῶν ἀγωνιζομένων καί στεφανωτής τῶν νενικηκότων»(Κυρίλλου Ἱεροσολύμων, Κατήχησις 17, 3).
Ἀπό τό βιβλίο: «Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ»
Μεταγλώτισση γιά τήν ἱστοσελίδα:Ἀδελφότης Ἱερᾶς Μονῆς Τιμίου Προδρόμου, Καρέα 

ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΚΕΣ ΝΟΥΘΕΣΙΕΣ.


counter

Μετά από ολίγες ημέρες, η  Ορθόδοξος εκκλησία μας, θα εορτάσει πανηγυρικά την μεγάλην και λαμπροφόρον ημέρα, της πεντηκοστής καθ’ην το πνεύμα το άγιον, εκατέβη εις τους αγίους αποστόλους, εν είδη πυρήνων γλωσσών και τους ανέδειξε από αγράμματους, σοφούς, από αδύνατους ανθρώπους σε λεοντάρια του Θεού. Έχουμε μια απόδειξη αυτού του θαύματος, δηλαδή της ανθρώπινης αδυναμίας και την έκφραση της δυνάμεως του Θεού, το πώς όταν επισκιάσει τον άνθρωπο τον αδύνατο τον κάνει δυνατό, ισχυρό και ωφέλιμο άνθρωπο.
Ο απόστολος Πέτρος σαν άνθρωπος, πάνω στην αδυναμία του, αρνήθηκε τον Χριστό. Όταν όμως το πνεύμα το άγιον επεφοίτησε κατά την ημέρα της πεντηκοστής, έγινε λιοντάρι και εκήρυξε το Ευαγγέλιο, εκήρυξε τον Χριστό μας και εμαρτύρησε με σταυρικό θάνατο. Και ακριβώς η ημέρα της πεντηκοστής, είναι η μέρα που πανηγυρίζει η εκκλησία μας, την αγία τριάδα, πανηγυρίζει το άγιο πνεύμα, το οποίο επεφοίτησε και ανέδειξε τους αγίους μας αποστόλους πανσόφους και σωτήρας του κόσμου. Και επ’αυτού του θέματος, επ’αυτής της εορτής, έχω σημειώσει κάτι και το οποίο θα σας διαβάσω επειδή και έρχεται αυτή η μεγάλη μέρα και δεν θα είμαι εδώ για να ακούσετε κάτι. Γιατί την μεγάλη και πάνφωτον ημέρα του αγίου πνεύματος που κάθε ψυχή που είναι προετοιμασμένη το δέχεται αυτό το άγιο πνεύμα και γίνεται και αυτός φώς και φωστήρας του Χριστού. 
Πεντηκοστή, εορτάζουμε πάντοτε μέσα στην Ορθόδοξη εκκλησία μας. Ο ιερός υμνογράφος δανείζεται φράσεις, από το λόγο του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου στη Πεντηκοστή και λέγει. Πεντηκοστήν εορτάζομεν και πνεύματος επιδημίαν και προθεσμίαν επαγγελίας και ελπίδοσην πλήρωσιν. Και το μυστήριον όσον ως μεγα τε και σεβάσμιον διο βοώμεν Σοι δημιουργέ του παντός κύριε δόξα Σοι. Θα το ακούσομε την Κυριακή. 
Η Πεντηκοστή είναι φανέρωση του αγίου πνεύματος κατά τον ζωηρότερο τρόπο που θα μπορούσε να εξαχθεί. Και επειδή με την επιφοίτηση του αγίου πνεύματος, συμπληρώνεται και η αποκάλυψη και των τριών προσώπων της αγίας τριάδος, γι’ αυτό η ημέρα του αγίου πνεύματος η επομένη της πεντηκοστής θεωρείται ως ημέρα της αγίας τριάδος. Διότι τόσο τον πατέρα όσο και τον υιό τους γνωρίζουμε μόνο με τον φωτισμό του αγίου πνεύματος. 
Η ψηλή κορυφή ενός βουνού είναι σκεπασμένη από τα σύννεφα, υπό την έννοια είναι πάρα πολύ ψηλή. Δεν φαίνεται. Ξαφνικά βγαίνει ο ήλιος και αποκαλύπτεται το μεγαλείο και το ύψος αυτής της κορυφής. Έτσι και εδώ η ψηλότερη κορυφή στον κόσμο είναι η αγία τριάς. Τα σύννεφα του σκοτεινιασμένου μυαλού μας και της αχόρταστης καρδιάς μας δεν μας αφήνουν να βλέπουμε και να θαυμάσουμε το ακρόριο το υψηλότερο της Θεολογίας που είναι η αγία τριάδα. 
Και έρχεται το πνεύμα το άγιο και φωτίζει το νού και καθαρίζει την καρδιά και ο πιστός βλέπει με την πίστη την αγία τριάδα γι’ αυτό και στου αίνους του όρθρου της Πεντηκοστής ψάλουμε «Διού πατήρ γνωρίζεται και υιός δοξάζεται και παρά πάντων γινόσκεται μια δύναμη, μια σύνταξις μία προσκύνηση της αγίας τριάδος». Ο Χριστός μας φεύγοντας με την ανάληψη του στους ουρανούς, υποσχέθηκε ότι θα μας στείλει άλλον παράκλητον για να μένει μεθ’ημών, για να μένει μαζί μας, εις τους αιώνας, πάντοτε. Και τον παράκλητο, το πνεύμα το άγιο, μας το έστειλε την ημέρα αυτή της μεγάλης εορτής της Πεντηκοστής. Και παραμένει εις τον αιώνα μέσα στην εκκλησία μέσα στα μυστήρια. 
Γι’αυτό δεχόμενοι ημοίς οι άνθρωποι, παίρνοντας τα άγια μυστήρια και ιδιαίτερα την Θεία Ευχαριστία, το άγιο σώμα και το αίμα του Χριστού, παίρνομε όλη την αγία τριάδα και δή το πνεύμα το άγιο που αγιάζει το τίμιο το αίμα και από άρτο και οίνο τον μεταβάλλει σε σώμα και αίμα Χριστού.Αν η εκκλησία είναι το μυστικό σώμα του Χριστού, το πνεύμα το άγιον είναι η καρδιά της εξουσίας. 
Αν η εκκλησία είναι το πλοίο του Ιησού, το πλοίο αυτό ως ιστιοφόρο της χάριτος πνέει με την πνοή του αγίου πνεύματος.Αν η εκκλησία είναι ο στρατός του Ιησού, η δύναμη με την οποία νικά η στρατευομένη εκκλησία, η εκκλησία που είναι επάνω στην γη, οχι η θριαμβεύουσα στους ουρανούς, ημοίς η εκκλησία,  είναι το πνεύμα το άγιο. Και αν η ζωντανή δράση της εκκλησίας στον κόσμο αρχίζει με την πεντηκοστή, η ζωντανή αυτή δράσις της φαίνεται να συνεχίζεται μέσα στην λειτουργία. Κάθε θεία λειτουργία είναι και μία Πεντηκοστή.
Βεβαίως η θεία λειτουργία γίνεται εν ονόματι και των τριών προσώπων της αγίας τριάδος. Η πύλη που μπαίνομε στην θεία λειτουργία είναι αγιοτριαδική. Μεγαλοπρεπή η αρχή της. 
Ευλογημένη η βασιλεία του πατρός και του υιού και του αγίου πνεύματος. Έτσι αρχίζει η θεία λειτουργία. Και όλες οι ευχές και οι εκφωνήσεις καταλήγουν, σε τριαδική δοξολογία. «Ότι πρέπει συ πάσα δόξα τιμή και προσκύνησις, των πατρί και τω υιό και το αγίω πνεύματι νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων αμήν» Αλλά η δύναμις εκείνη που τελεί την φρικτή θυσία της θείας λειτουργίας και πυρακτώνει, δηλαδή κάνει φωτιά τον ναό και τον ιερέα, είναι το άγιο πνεύμα. 
Η Πεντηκοστή είναι συνδυασμένη με την φωτιά, πυρακτωμένο κάρβουνο από το θυσιαστήριο του Θεού,πήρε ο άγγελος και το άγγιξε στα χείλη του προφήτου Ησαϊα για να αρχίζει την ιερουργία του λόγου. Πυρακτωμένες γλώσσες όπως αναφέρεται στο άγιον ευαγγέλιον,και ο απόστολος Παύλος, πυρακτωμένες γλώσσες διένειμε ο Θεός στους αποστόλους για να αρχίσουν την ιερουργία του μυστηρίου της σωτηρίας που συνεχίζει η Ορθόδοξος εκκλησία μας. 
Το πνεύμα το άγιον ήρθε εν είδη πυρήνων γλωσσών. Η χάρις του ονομάζεται γλωσσοπυσρόμωρφος και οι δωρεές και τα χαρίσματα που δίνονται, με την διανομή του πυρός και οι δωρεές και τα χαρίσματα, τα χαρίσματα του, του αγίου πνεύματος, δίνονται με την διανομή του πυρός με τις γλώσσες επάνω εις τας κεφαλάς των αγίων αποστόλων και οι απόστολοι κατά σειρά και κατά κανόνα και κατά εντολή του Χριστού, εις τους Επισκόπους, εις τους ιερείς, εις τους ποιμένας και δια του μυστηρίου,  εις τους χριστιανούς. Πυρ διαιρούμενο εις νομάς χαρισμάτων. 
Έτσι μέσα στην θεία λειτουργία όλα είναι πυρακτωμένα. Όλα με το άγιο πνεύμα έχουνε την φωτιά την πνευματική, την αγιαστική, που καυστηριάζει την αμαρτία και κάθε μικρόβιο, που χαλά την ψυχή, την ψυχική υγεία, του ανθρώπου. 
Πυρακτωμένη η ύπαρξις του ιερέως που τελεί την θεία λειτουργία. Όλα μέσα στην θεία λειτουργία γίνονται και ψάλλει η εκκλησία μας «πάντα χορηγεί το πνεύμα το άγιο». Βρύει... προφητείας τυχάζει...προφητείας , ιερέας τελεί, τους τελειώνει του αναδεικνύει του κάμνει αγίους αγράμματους σοφίας εδίδαξε τους αποστόλους και όσοι δέχονται το πνεύμα το άγιο άσχετα αν είναι αγράμματοι, γίνονται σοφοί κατά Θεόν. Αλιείς θεολόγους ανέδειξε. Όλως συγκροτεί τον θεσμό της εκκλησίας το άγιον πνεύμα. 
Όλα τα λεγόμενα και πραττόμενα στην θεία λειτουργία με τελετουργό το άγιο πνεύμα. Ο άνθρωπος με την θεία λειτουργία προσφέρει ανθρώπινα υλικά στοιχεία. Προσφέρει το ζυμωτό πρόσφορο, το θυμίαμα, το κρασί, το νερό, τις δεήσεις, τις ικεσίες. Προσφέρει τον εαυτόν του. Όλες αυτές οι προσφορές δεν είχαν αξία αν δεν υπήρχε η Θεϊκή αντιπροσφορά. Ο άνθρωπος προσφέρει ύλη. Ο Θεός αντιπρσφέρει πνεύμα. Γι’αυτό ο ιερεύς λέγει: «Ο προσδεξάμενος αυτά εις το άγιον και υπερουράνιον και νοερόν αυτού θυσιαστήριον, αντικαταπέψει μει την θείαν χάριν και την δωρεάν του αγίου πνεύματος δεηθώμεν» Αυτό λέγει ο ιερέυς εμπρός εις την θεία τράπεζα όταν έχει τα ιερά δώρα. 
Στην συνέχεια έρχεται η μεγάλη στιγμή, η στιγμή του θαύματος, όπου μεταβάλλεται το κρασί και το ψωμί, σε αίμα και σώμα Χριστού. «Μεταβαλλών το πνεύματι Σου το αγίω» λέγει ο ιερεύς γεμάτος δέος. Αν το πνεύμα το άγιο μετέβαλε τον άψυχο πρωτόπλαστο, τον άψυχο πρωτόπλαστο άνθρωπο, εις ψυχή ζώντων όπως θα έχετε υπ’όψην σας κατά την δημιουργία του ανθρώπου, όταν έπλασε ο Θεός το σώμα του ανθρώπου, λέγει η γραφή και ενφυσήσας εις τους νιπτήρας αυτού, έγινε ο άνθρωπος, το απλό σώμα, εις ψυχήν ζώσαν. 
Και έτσι η ψυχή του ανθρώπου έχει κάτι ξεχωριστό, ευγενικότερο από τους αγγέλους, γιατί οι άγγελοι έγιναν δια του λόγου, είπε ο Θεός και εγένετο, το δε σώμα και η ψυχή του ανθρώπου κατά ιδιαίτερη επιμέλεια του Θεού εγένετο. Αν το πνεύμα το άγιο μετέβαλε την μήτρα της παρθένου της Παναγίας μας, σε ναό της σαρκωμένης θεότητος, του Χριστού μας κατά λόγον του αγγέλου, πνεύμα άγιο επελεύσετε επι σε και δύναμις υψίστου επισκιάζεται. Το πνεύμα το άγιο μεταβάλλει και το κρασί και το ψωμί σε θεανθρώπινο σώμα και αίμα στο μυστήριο της θείας ευχαριστίας. Φοβερό το μυστήριο! Να αξιώνεται ο άνθρωπος ο θνητός, ο αμαρτωλός, ο εγκληματίας, ο βλάστημος, ο γεμάτος αμαρτίας, ο γεμάτος ασθένειες και πληγές και βρωμιές, αξιώνεται να κοινωνήσει σώμα και αίμα Χριστού δια της επελεύσεως του αγίου πνεύματος με το μέσο του ιερέως. 
Αν είχαμε μάτια πίστεως, μάτια αγίου Αντωνίου καθαρά και κατακάθαρα, θα βλέπαμε την ώρα εκείνη το πνεύμα το άγιο να κατεβαίνει και να πυρπολεί την αγία τράπεζα. Διαβάζοντας το γεροντικό, ότι υπήρχε ένας άγιος ιερομόναχος, σε ασκητήρι,  σε μοναστήρι τέλως πάντων, όταν έκαμνε την θεία λειτουργία, λόγω της αγιότητος του, λόγω της μεγάλης του καθαρότητος, λόγω της ασκητικής του ζωής, λόγω λόγω πολλών χαρίτων και χαρισμάτων, έβλεπε την ώρα που θα εκατέβενε το πνεύμα το άγιον να αγιάζει τα τίμια δώρα, έβλεπε έναν αετό να κατεβαίνει από τον ουρανό, επάνω στην αγία τράπεζα. Και αυτό ήτανε το σημείο και το τεκμήριο και η απόδειξις ότι όντως κατέβηκε το πνεύμα το άγιο εις τα τίμια δώρα. Κάποτε λειτουργούσε με ένα διάκονο. Ο δε διάκονος δεν πρόσεξε σε κάποια περίπτωση και με την σκέψη του αμάρτησε. Και όταν ο ιερεύς αυτός ο άγιος γονάτισε και επικαλέστη το πνεύμα το άγιο κατά την ευχή της θείας λειτουργίας δεν είδε τον αετό να κατεβαίνει. Και είπε μα γιατί. Βλέποντας τον εαυτό του είδε ότι δεν ετέλεσε κάτι, μα γιατί δεν κατεβαίνει; Προσεύχεται πάλι, γονατίζει ξανά κλαίει μετά δακρύων, το πνεύμα το άγιο δεν κατεβαίνει. Τότε φωτίστηκε και λέει στον διάκονο: παραμέρισε παιδί μου λίγο από την αγία τράπεζα. Γονατίζει προσεύχεται, να ο αετός και κατέβηκε. Και αυτό έδωσε την πληροφορία ότι η αμαρτία του διακόνου εμπόδιζε την επέλαση του αγίου πνεύματος και αυτό όχι γιατί δεν κατέβαινε, γιατί δεν μπορούσε να μην κατέβει, αλλά το έκαμε αυτό για να πληροφορηθεί ο άγιος την αμαρτία του διακόνου του, αλλά και για παράδειγμα το οποίο θα έμενε στα γραπτά για να ωφελήσει πολλούς ανθρώπους ιερωμένους. 
Επαναλαμβάνω εδώ. Με ποια μάτια βλέπουμε τα τελούμενα στην θεία λειτουργία. Χρειάζεται μάτια πίστεως. Δηλαδή να πιστεύουμε αυτό το οποίο τελεσιουργείται πάνω στην αγία τράπεζα. Να πιστεύουμε πράγματι ότι ο άρτος και ο οίνος με την χάρη του αγίου πνεύματος έγιναν σώμα και αίμα Χριστού και ότι μεταλαμβάνουμε σώμα και αίμα Χριστού και αγιαζόμεθα.
Ένας πατέρας κατά το ιερόν Ευαγγέλιο είχε ένα άρρωστο παιδί. Και όταν ο Χριστός μας κατέβηκε από το όρος όπου επήγε να προσευχηθεί και ήρθε πάλι ανάμεσα στον όχλο, στο λαό, να και ο πατέρας καταφθάνει και πέφτει στα γόνατα και παρακαλεί τον Χριστό μας και του λέει: Διδάσκαλε έχω ένα παιδί άρρωστο το πήγα στους μαθητές σου τους παρακάλεσα να μου το κάμουν καλά και δεν ηδυνήθισαν, δεν μπόρεσαν. Τώρα ήρθα σε σένα και ότι μπορείς κάνε στο παιδί μου. Καί ο Χριστός του λέει: Πιστεύεις ότι μπορώ εγώ να το κάμω καλά; Εκείνος προβληματίστηκε. Τί να απαντήσει. Έπρεπε να απαντήσει όμως τί πιστεύει. Πιστεύω Κύριε. Δούλεψε ο λογισμός. Μήπως δεν πιστεύω καλά και δυνατά και δεν θα γίνει το παιδί μου καλά; Και φωνάζει. Κύριε βοήθει μη τη απιστία μου. Δηλαδή ενίσχυσε την πίστη μου, την μικρή μου πίστη κάντη μεγάλη και την λίγη καντην πολλή να πιστέψω ώστε να γίνει το θαύμα στο παιδί μου. Και ο Χριστός του απαντά: Ως επίστευσας γένηθήτω. Όπως πιστεύεις να γίνει το θαύμα στο παιδί σου. Και επειδή πίστευε ο άνθρωπος ολόψυχα, το παιδί του κάτω στην πόλη έγινε καλά. 
Και ημείς αν πιστεύουμε ότι κοινωνούμε σώμα και αίμα Χριστού, σώμα και αίμα Χριστού θα πάρουμε εις ζωήν αιώνιο. Αν όμως μέσα μας δυσπιστούμε δεν πρόκειται να πάρουμε την χάρη την αγιαστική του αγίου πνεύματος του αγίου σώματος και αίματος του Χριστού. 
Δηλαδή η πίστις είναι αυτή που κάνει το θαύμα μέσα μας. Τι μεγάλη τιμή για τον ιερέα να κατεβάζει το πνεύμα το άγιο στο θυσιαστήριο κάνει έργο που ούτε οι άγγελοι μπορούν να το κάνουν. Αλλά στην εποχή μας ο ιερεύς χλευάζεται από τις μάζες των νεαρών όπως όλοι γνωρίζουμε μόλις εμφανιστεί σε δημόσιο χώρον. Κανένας αλήτης δεν αντιμετωπίζει την κοροϊδία και τις βρισιές δυστυχώς που γίνεται κατά πολύ στην αγαπητή μας πατρίδα που αντιμετωπίζει ένας λειτουργός του Θεού. Αυτό το γνωρίζουμε όλοι. Αλλά όταν χλευάζουν τον ανώνυμο κληρικό, στο πρόσωπο του χλευάζουν τον Θεό που εκπροσωπεί ο κληρικός. Αλλά γιατί ο ιερεύς να περιμένει καλύτερη συμπεριφορά από τον όχλο από εκείνη που έδειξε ο όχλος προς αυτόν τον κύριο της δόξης. Είναι αλήθεια αυτό. 
Ν’ χετε υπόψη σας ότι πολλές φορές πολλοί χριστιανοί εν τη αγνοία τους και δη νεαροί όταν βλέπουν πρωϊ-πρωϊ τον ιερέα ξέρετε κάνουν πολλές άσχημες χειρονομίες δήθεν ότι βλέποντας τον ιερέα η μέρα θα πάει κακώς. Και κάνουν μια χειρονομία να μην τους αγγίξει το κακό που θα συναντήσουν. Κάνοντας αυτό προς τον ιερέα και βλαστημώντας τον κληρικό του Θεού στον λειτουργό του Θεού, έρχεται ο διάβολος και τους κάνει κακό. Και το αποδίδουν γιατί είδαν τον ιερέα. Ενώ είναι διότι εχλεύασαν τον ιερέα του Θεού. 
Τί τιμή στον ιερέα αλλά και τι ευθύνη για τον ιερέα! Αυτό ανήκει σε μένα. Τα χέρια του θα αγγίξουν το ιερό θυσιαστήριο. Πρέπει να είναι πεντακάθαρα. Η γλώσσα του να μεταδώσει τον λόγο του αγίου πνεύματος. Πρέπει να είναι αγνή. Η ψυχή του θα υποδεχτεί το άγιο πνεύμα στην θεία λειτουργία. Πρέπει να είναι αμόλυντη. Σαν άγγελος πρέπει να ζεί ο ιερεύς. Κατά τον ιερό Χρυσόστομο. Αυτό είναι το αλίμονο σε μένα. Αγαπητοί μου Χριστιανοί. Είναι μεγάλο δώρο και μεγάλη ευκαιρία η θεία λειτουργία. Και δεν πρέπει να απουσιάζουμε. 
Γι’αυτό όταν έρχεται η Κυριακή μέρα, η μέρα της καταπαύσεως, ο σαββατισμός της Ορθοδόξου εκκλησίας, πρέπει κάθε χριστιανός συνειδητός ένας χριστιανός που ποθεί σωτηρία όχι μόνον τον εαυτόν του να πάρει στην εκκλησία αλλά να πάρει και τους οικείους. Δεν πρέπει να απουσιάζουν από την θεία λειτουργία κατά την Κυριακή και τις μεγάλες γιορτές, για να αγιαζόμεθα και συνεπώς να γινόμεθα καινούργιοι άνθρωποι στην ψυχή. Αλλά όχι μόνο στην ψυχή αλλά και στο σώμα. 
Διπλά ωφελείται ο άνθρωπος. Παίρνοντας το πνεύμα το άγιο, όχι μόνον η ψυχή μας θεραπεύεται, αλλά και σωματικά γινόμεθα καλά, αρκεί νά'χουμε πίστη. Είναι μεγάλο δώρο και μεγάλη ευκαιρία η θεία λειτουργία. Μας ξαναφέρνει στο υπερώο της Πεντηκοστής. Με την Πεντηκοστή, ανθρωπάκια με παθάκια, δηλαδή εμείς οι άνθρωποι με τα πάθη μας, έγιναν πλέοντες...πλέοντες. Και ποιοί είναι αυτοί; Οι απόστολοι. Ήσαν μικροί σαν άνθρωποι με πάθη και αδυναμίες αλλά έγιναν λιοντάρια. Έγιναν γίγαντες του πνεύματος. Πρόκειται για τους αποστόλους. Έτσι και εμείς μέσα στην θεία λειτουργία γινόμαστε κοινωνοί του αγίου πνεύματος. Όποιος κοινωνεί με προετοιμασία, με πίστη συχνά τα άχραντα μυστήρια, αυτός δεν είναι μόνος. Είναι ντυμένος την αλεξίσφαιρο στολή του αγίου πνεύματος. Υπάρχουν αστυνομικοί που φορούν αλεξίσφαιρο και όταν τους κτυπάν οι αντίπαλοι με σφαίρες δεν σκοτώνονται. Ούτω πως κι’ όταν ο δαίμονας με τα πάθη, με τις αδυναμίες μας κτυπάει, έχοντας το αλεξίσφαιρο, την θεία κοινωνία την χάρη του αγίου πνεύματος από την θεία λειτουργία, δεν σκοτωνόμεθα ψυχικά....
Μετά χαρά και λέγουν: «Ίδωμεν το φως το αληθινόν,ελάβομεν πνεύμα επουράνιον. Εύρομεν πίστην αληθήν, αδιαίρετον τριάδαν προσκυνούντες, αύτη γαρ ημάς έσωσεν». Αμήν γένοιτο εις πάντας ημάς αυτή η χάρη του αγίου πνεύματος, τω δε Θεώ δόξα ημοίς εις τους αιώνας των αιώνων. Αυτά. Δι’ευχών...
Ο απόστολος Παύλος, είναι το στόμα του Χριστού μας. Οι πεφωτισμένες επιστολές του είναι κατάφορτες από πνευματική ωφέλεια από πνευματικό φώς και χαράζουν τον πιο φωτεινό δρόμο της σωτηρίας. Μέσα στις επιστολές του γράφει και την εξής φράση: «Οι δε τέκνα και κληρονόμοι. Κληρονόμοι δε Θεού, συγκλιρονόμοι δε Χριστού» Προς Ρωμαίους. Τι λοιπόν να πρωτοθαυμάσει κανείς. Το τί είναι κληρονομία Θεού, την οποία κληρονομούμεν; Το πως γινόμεθα παιδιά του Θεού, εμείς τα απόπαιδα της αμαρτία; και πως γινόμεθα όλοι κληρονόμοι του Θεού; Επίσης οχι το πως να θαυμάσουμε αλλά να συλλάβουμε, ει δυνατόν με τον ασθενικό μας και περιορισμένο νού, το πως άλλος πλήρωσε τον φόρο της κληρονομίας, ο Χριστός μας πάνω στον σταυρό κατέβασε τον φόρο της κληρονομίας, για να γίνουμε εμείς όχι κάτοχοι, αλλά μέτοχοι της αιωνίου ζωής. Μπορούμε να συλλάβουμε το νόημα, το τί είναι κληρονομία, συγκληρονομία μετά του Χριστού του Θεού; Γνωρίζουμε το τί κληρονομούμεν; Αυτό είναι το μεγάλο δίλημα εις την σύλληψην του νοήματος. Και πόσοι είναι οι κληρονόμοι του Θεού; Όσα είναι τα παιδιά του Θεού. Και πόσα είναι τα παιδιά του Θεού; Όσοι και οι άνθρωποι. Όλοι είναι, ή μάλλον όλοι μπορούν να γίνουν παιδιά του Θεού. Αν ο πατέρας σερβίρει στο τραπέζι μερίδα για όλα τα παιδιά του, φταίει ο πατέρας εάν ορισμένα παιδιά του δεν έχουν όρεξη και περιφρονούν την μερίδα τους; Ο Θεός πατέρας για όλους έστρωσε τραπέζι της σωτηρίας. Ο υιός του ήλθε για όλους. 
Αν τώρα πολλοί περιφρονούν το τραπέζι της αγάπης του Θεού, ασφαλώς δεν φταίει ο Θεός. Φταίνε οι καταφρονητές. Όσοι πιστοί, οι λίγοι πιστοί, ευχαριστούν μαζί με τον απόστολο Παύλο τον Θεό, διότι έχουν μερίδα στον κλήρο των αγίων. Και ποιοί είναι αυτοί που έχουν μερίδα και κλήρο εις την κληρονομίαν του Θεού μετά του αποστόλου Παύλου; Εκείνοι που τηρούν, όχι μόνο το Ευαγγέλιο, αλλά και τις παραγγελίες αυτού του μεγάλου αποστόλου. Ο Θεός έστειλε στην γη τον μονογενή του ιυό. Τον κύριο ημών Ιησού Χριστό. Για να μας κάνει κληρονόμους της βασιλείας του. Δεν ήταν εύκολο αυτό το πράγμα. Αυτό το κατόρθωμα, αυτό το μεγάλο και ασύλληπτο κατέβασμα, του υιού του Θεού από τους ουρανούς στην γη. Όχι βέβαια σαν άνθρωπος ότι ήταν στην γη. Σαν Θεός ήτανε και στον ουρανό και στην γή. Και εν θρόνο και εν πόλω. Ο Θεός έστειλε στην γη τον μονογενή του υιό, τον κύριο ημών Ιησού Χριστό, για να μας κάνει κληρονόμους της βασιλείας του. Έστειλε τον υιό του στην γη για να μαζέψει στον ουρανό, τον άσωτο υιό του, το αλητόπαιδο της αμαρτίας, εμένα και σένα. Κάποτε στην Παλαιά Διαθήκη, ζήτησε ο Θεός από τον Αβραάμ, να υπογράψει την πίστη του, με το αίμα του μονάκριβου παιδιού του του Ισαάκ.Κι ήταν έτοιμος να το κάνει. Αλλά την τελευταία στιγμή δεν τον άφησε ο Θεός. Τον σταμάτησε. Γιατί τον σταμάτησε; Διότι είδε στην πράξη την πίστη του. Το χέρι Του κράτησε το μαχαίρι και αυτό που ζήτησε από τον Αβραάμ και δεν τον άφησε να το κάνει, το έκανε ο ίδιος στο δικό του παιδί. Στο μονάκριβο παιδί Του. Τον Ιησού Χριστό. Το θυσίασε πάνω στον σταυρό. Για να σφραγίζει τη επαγγελία, την αξιοπιστία του, την Διαθήκη Του. Μπορούμε να συλλάβουμε το μεγαλείο αυτό της αγάπης του Θεού σε μάς; Εάν δούμε το πως εμείς συμπεριφερόμεθα στον Θεό, απέναντι σ’αυτήν την άπειρη αγάπη Του, πρέπει να μας καταλάβει κατεσχύνη και ντροπή.
Ο Θεός πατέρας θυσίασε τον μονογενή Του υιό, πάνω στον σταυρό και ημοίς οι οποίοι απολαύσαμε αυτήν την θυσία και κερδίσαμε την συγκληρονομία μετά του υιού Του, φθάνουμε στο, φθάνουμε στο σημείο, να βλαστημούμε τον υιό του Θεού. Αυτόν που θυσιάστηκε επάνω στον σταυρό. 
Εάν θα ρίξουμε μία ματιά – ας αφήσουμε του απίστους στους Ορθοδόξους θα έρθω – εάν ρίξουμε μία ματιά, μια έρευνα, μια εξακρίβωση και θα δούμε ότι εις του δέκα άνδρες Ορθοδόξους Χριστιανούς, οι εννέα βλαστημούν το όνομα του Θεού. Είναι το μεγαλύτερο έγκλημα που μπορεί να διαπράξει ο Ορθόδοξος Χριστιανός. Όταν το διαπράττει αυτό, απλώς νομίζει ότι κάνει μια κακή πράξη. Λέει ότι δεν το θέλω να το κάνω. Ξέρω ότι είναι κακό, μα το κάνω από συνήθεια, μα δεν το κάνω σοβαρά, δεν θέλω να βλαστημήσω. Ναί, αλλά, εσένα άνθρωπε αν σε βλαστημήσει μια φορά το παιδί σου, αμέσως θα σηκώσεις το χέρι σου να το κτυπήσεις, να διαμαρτυρηθείς και θα πείς χίλια δυο πράγματα. Εσύ βλασφημείς ολόκληρα χρόνια τον Θεό, τον Χριστό μας, την Παναγία και ο Χριστός δεν κατέβασε το χέρι Του να σε τιμωρήσει. Όταν όμως αποφασίσει και το κατεβάσει, δεν θα γυρίσει πίσω άδειο. Θα κτυπήσει σοβαρά προς δυμμόρφωση, όχι για εκδίκηση. Ο Θεός δεν εκδικείται, αλλά μόνο και μόνο από αγάπη για να συνέλθεις να το σταματήσεις αυτό το έγκλημα, διότι εάν σε’βρει ο θάνατος δίκαια και αληθινά από το κρεβάτι θα οδηγηθείς στην κόλαση.
 Άνθρωπε, όταν έχεις ένα σπυράκι και σε πονάει και λές σπυράκι είναι, με πονάει λίγο δεν είναι τίποτε. Δεν παίρνεις σοβαρή θέση στην θεραπεία του. Όταν όμως περάσεις από τις ακτίνες και σου πεί ο γιατρός ότι είναι καρκίνος, αμέσως θα λάβεις όλα τα μέτρα να ξεκινήσεις θεραπεία και σωτηρία. Όταν σου πεί ο πνευματικός ότι δεν είναι απλή ύβρις το όνομα του Θεού και της Παναγίας, αλλά είναι έγκλημα Θείο, τότε πρέπει να αναλάβεις τον αγώνα το να σταματήσεις αυτό το έγκλημα. Και ερχόμεθα πάλι στην αγάπη του Θεού και στην ανάλυση της συκληρονομία μετά του Χριστού μας. Τί άλλο θέλουμε για να πιστέψουμε στην αγάπη Του Θεού; Μας κάνει κληρονόμους. Το σχετικό συμβόλαιο υπογράφει με το αίμα του υιού Του. Ο αρραβών της κληρονομίας ημών. Τί προσφέρουμε εμείς για την Διαθήκη αυτή; Την πίστη μας, που και αυτή δεν είναι δική μας. Είναι δωρεάν του Θεού. Ε τότε, γιατί δεν γίνονται όλοι κληρονόμοι του Θεού; Διότι δεν θέλουν. Δηλαδή ποιός θέλει; Εκείνος που έχει τις προϋποθέσεις για να γίνει κληρονόμος. Η επίγνωσις του Χριστού είναι προυπόθεσις. Να εξετάζουμε, να ξέρουμε τι είναι ο Χριστός. Τί ζητεί ο Χριστός από μας. Μας ζητεί να αγαπούμε του αδελφούς μας. Να τους αγαπώμεν μέχρι θυσίας. Με ταπείνωση και να μήν κατακρίνωμεν ο ένας τον άλλο. Πότε δύο αδελφοί λέγονται αδελφοί. Όταν έχουν το ίδιο αίμα. Μέσα στις φλέβες τρέχει αίμα αδελφικό. Κάτι τέτοιο και απείρως σπουδαιότερο έκανε ο Ιησούς Χριστός. 
Άνοιξε τις φλέβες του και μετάγγισε το αίμα του σε μας. Και το αίμα αυτό υπάρχει πάντοτε κατά μετάγγιση μέσα στην εκκλησία, την Ορθόδοξη εκκλησία. Αδελφοί μου, την ειδοποίηση αυτή ακούμε σε κάθε θεία λειτουργία. «ποίετε εξ’αυτού πάντες, τούτο εστί το αίμα μου το της Καινής Διαθήκης, το υπερ ημών εκχυνόμενον εις άφεσιν αμαρτιών και ζωήν την αιώνιο». Ελάτε όλοι όσοι πάσχετε από μεσογειακή αναιμία που λέγεται αμαρτία από την αμαρτία που μεταδίδει στο αίμα μας στο είναι μας στο μικρόβιο του θανάτου. Βεβαίως. Η αμαρτία γεννά τα μικρόβια όχι μόνο τα ψυχικά τα οποία μετδίδουν ψυχική αρρώστια, αλλά και σωματικά. Η αμαρτία δημιουργεί ασθένειες οι οποίες επιφέρουν βέβαιο θάναντο. Ελάτε και δεχθείτε την μετάνοια. Είναι το αίμα του Χριστού που μεταγγίζεται το πεντακάθαρο. Αυτό σας κάνει αδελφούς του Ιησού Χριστού.  Αυτό σας χαρίζει την αιώνιο ζωή και δόξα. Σας κάνει κληρονόμους μεν Θεού, συγκληρονόμους δε Χριστού. Να γιατί μετά την θεία κοινωνία γινόμεθα αδελφοί του Χριστού και κληρονόμοι του. Γιατί το αίμα του Χριστού παίρνοντας το με την θεία κοινωνία γινόμεθα αδελφοί του Χριστού και επομένως συγκληρονόμοι του Θεού πατέρα. 
Να γιατί μέσα στην εκκλησία την Ορθόδοξη νοιώθομε ως μέλη του Χριστού. Όταν έρθει η χάρις του Θεού, η χάρις του αγίου πνεύματος και ιδιαίτερα στην θεία λειτουργία, ίσως να το έχετε γνωρίσει εν πράξη, όταν έρχεται η ευλογημένη χάρις του Θεού, νοιώθουμε να αγαπάμε όλους τους ανθρώπους και σε κατάσταση εί δυνατόν να αγκαλιάζουμε όλους τους ανθρώπους και να τους δώσουμε αυτό που εμείς νοιώθουμε μέσα μας. Αυτό φανερώνει και χαρακτηρίζει την αδελφοσύνη η οποία γεννάται μέσα στην εκκλησία και ιδιαίτερα μετά την θεία κοινωνία. Ο Χριστός μας είναι η κεφαλή. Η εκκλησία εμείς όλοι. Όλοι εμείς ήμεθα το σώμα του Χριστού. Αφού αναστήθηκε η κεφαλή, θα αναστηθούμε και τα μέλη, όλοι εμείς. Γι’αυτό ο απόστολος Παύλος δεν ονομάζει τον Χριστό μας μόνο πρωτότοκο υιόν του Θεού, τον ονομάζει και πρωτότοκο εκ των νεκρών. Δόξα ο Χριστός, δοξασμένοι και εμείς. Κληρονόμος εκείνος κληρονόμοι και εμείς.
 Ο Χριστός μας στην λίστα της αγάπης του μας έχει βάλει στην πρώτη θέση, βαθιά μες την καρδιά του. Γι’αυτό μας ανέχεται και μακροθυμοί στα τόσα που του κάνουμε. Εμείς οι πιστοί στην λίστα της αγάπης μας, έχουμε τον Ιησούν Χριστό μας πρώτο; Ίνα γένοιτε εν πολλοίς πρωτεύων; Πρώτος στην καρδιά μας που σημαίνει το κέντρο της αγάπης μας. Ο πρώτος έρωτας μας να είναι ο Χριστός. Πρώτος στο σπίτι μας, που σημαίνει στο σαλόνι του σπιτιού μας να δεσπόζει η εικόνα του Χριστού. Τη ζωή του σπιτιού μας να την κυβερνάει ο Χριστός. Εάν το τιμόνι της οικογένειας το δώσουμε στον μεγάλο κυβερνήτη τον Χριστό μας, το σπίτι το καράβι του σπιτιού μας θα πάει ίσια. Και στις φουρτούνες που συναντάει το καράβι και η οικογένεια στην ζωή, θα τύχει καλής οδηγήσεως με αποτέλεσμα να φτάσει στο λιμάνι της σωτηρίας. Συνεχίζω. Πρώτος στην εκλογή μας, που σημαίνει ψηφίζουμε για αρχηγό μας τον Χριστό μας. Πρώτος στην σκέψη μας που σημαίνει να σκεφτόμεθα να κάνουμε ότι θέλει ο Χριστός. Εάν σε κάθε πράξη μας σκεφτόμεθα, αυτό που θα κάνω, αυτό που θα πω, αυτή την πράξη που θα εκτελέσω, την θέλει ο Χριστός, τότε να την κάνω. Όταν όμως η συνείδηση μου πεί ότι αυτή η πράξη δεν του αρέσει του Χριστού, δεν πρέπει να την κάνω. Κι όμως εγώ την κάνω. Πρώτος ο Χριστός μας στον προυπολογισμό μας, που σημαίνει το μεγαλύτερο κονδύλιο στην ελεημοσύνη, στα έργα του Χριστού. Πρώτος παντού. Και γιατί να μην είναι πρώτος; Το αξίζει. Όχι μόνο γιατί είναι Θεός μας, αλλά και για το ότι μας κάνει κληρονόμους του. Πως το γνωρίζουμε ; Μας δίνει στην ζωή αυτή την προκαταβολή της κληρονομίας. Και ποιά είναι η προκαταβολή της κληρονομίας; Η άφεσις των αμαρτιών μας, η απολύτρωση. Η τελεία απαλλαγή από την κόλαση και η είσοδος εις την βασιλεία των ουρανών. Ήδη μας έχει κάνει την σπουδαία μετάθεση. Μας πήρε από το σκοτάδι και μας μετέθεσε στο φως. Αυτός που μας λυτρώνει από την αμαρτία μας σώζει και από τον θάνατο και μας κάνει κληρονόμους της αιωνίας ζωής και βασιλείας. Μας λυτρώνει από τον θάνατο, τον ψυχικό θάνατο, που σημαίνει τελεία αλλωτρίωσις από του Θεού. Αιώνιος χωρισμός από του Θεού. Τελεία αποξένωσις με ότι έχει σχέση με τον Θεό. Αυτό λέγεται ψυχικός θάνατος. Εμείς οι άνθρωποι δεν έχουμε συλλάβει και πρώτος εγώ, δεν έχουμε συλλάβει το νόημα, τί θα πεί ψυχικός θάνατος και σε πόσο καιρό μπορεί να μας συμβεί. Όπως είπαμε ο ψυχικός θάνατος είναι ο χωρισμός, ο αιώνιος από τον Θεό και μπορεί να συμβεί μέσα στις στιγμές του χρόνου, να μας έβρει ο θάνατος ο σωματικός, ανεξομολόγητους και αδιόθρωτους. Παρ’ ότι είμεθα αδιόρθωτοι ον πρώτος είμαι εγώ και πιστεύουμε ότι ο θάνατος μπορεί να μας έρθει μετά από στιγμές, παρά ταύτα το σκοτάδι της άγνοιας, δεν θα πω άγνοια, αλλά μάλλον από αδιαφορία και από το ότι δεν έχουμε συλλάβει σοβαρά το θέμα της σωτηρίας, μας κάνει να βρισκόμεθα ανά πάσα στιγμή, στην επικίνδυνο θέση να χάσουμε την ψυχή μας συγχρόνως. 
Μεταθέτουμε την εξομολόγηση, την διόρθωση, του καλού έργου για αργότερα. Και λέει η γραφή ότι : Κάτι που έχεις να κάνεις αύριο, μην το αφήσεις για την αύριο. Δεν ξέρεις αν θα την συναντήσεις την αύριο για να κάνεις αυτό το έργο. Σήμερα κάντο το καλό έργο. Αυτή την στιγμή εί δυνατόν. Και έχοντας αυτό το σοβαρότατον πρόβλημα ο καθένας μας, το θέμα της σωτηρίας, πρέπει να το κρατήσουμε με όλη την δύναμη του πιστεύω μας και να φροντίζουμε ανά πάσα στιγμή να είμεθα έτοιμοι. Να εξομολογούμεθα, η οποία εξομολόγηση είναι λουτρό, είναι αυτό που μας δίνει την δυνατότητα, μας δίνει το κλειδί με το οποίο ανοίγουμε την πόρτα της βασιλείας των ουρανών. Χωρίς αυτό το κλειδί δεν ανοίγει η πόρτα. Όσα καλά έργα κι αν κάνουμε, όσες θείες κοινωνίες και αν πάρουμε, εάν δεν θα οδηγηθεί το κλειδί αυτό να ανοίξει την θύρα της μετάνοιας της επιστροφής, σωτηρία δεν τυχάνουμε, δεν παίρνουμε. Γι’αυτό ακριβώς και ο Χριστός μας εις το άγιον Ευαγγέλιο μας φωνάζει, μας κράζει και μας λέγει «γρηγορείτε, ουκ είδατε την ημέρα, ουδέ την ώρα εν ή ο υιός του ανθρώπου έρχετε να σου κτυπήσει την θύρα της ζωής. 
Να ευχηθώ με όλη μου την καρδιά, να μας χαρίσει ο καλός Χριστός μας, ο μεγάλος μας αδελφός, ο συκληρονόμος της βασιλείας του Θεού και πατρός, να μας δώσει αυτή την αγιασμένη συναίσθηση, να καταλάβουμε το πόσο πρέπει να ετοιμαστούμε και να μας καταστήσει ετοίμους και μας πάρει σε μια στιγμή μετάνοιας και σωτηρίας. Αμήν.
ΠΑΤΕΡ ΕΦΡΑΙΜ

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΦΙΛΟΘΕΟΥ

Εσπερινός της Πεντηκοστής. Τι ζητάμε με τις τρεις ευχές της γονυκλισίας;


counter

Πεντηκοστή εορτάζομεν και πνεύματος επιδημίαν
του Πρωτοπρεσβύτερου Στυλιανού Ανανιάδη

Η γονατιστή. Έτσι είναι γνωστή στον πολύ λαό η μεγάλη και επίσημη της Εκκλησίας μας ημέρα η Πεντηκοστή. Και τούτο, γιατί στον Εσπερινό της Δευτέρας του Αγίου Πνεύματος που ψάλλεται αμέσως μετά την Θεία Λειτουργία της Κυριακής, μας καλεί όλους ο ιερεύς από το Ιερό Βήμα να προσευχηθούμε στην Αγία Τριάδα, κλίναντες γόνατα. Να προσευχηθούμε δηλαδή γονατιστοί στον Τριαδικό μας Θεό και διαβάζονται τότε από τον ιερέα τρείς ευχές σύμφωνα και με τη διδασκαλία της Εκκλησίας μας για τον Τριαδικό Θεό. Αλλά τι ζητάμε με αυτές τις τρεις ευχές της γονυκλισίας;

Αν θα θέλαμε με λίγα απλά λόγια να δώσουμε μια σύντομη περίληψη αυτών των ευχών θα λέγαμε τα εξής:

Πρώτα πρώτα ομολογούμε μπροστά στο Θεό ότι είμαστε άνθρωποι αμαρτωλοί και έχουμε ανάγκη από το έλεος του Θεού, δηλαδή τη ευσπλαχνία και τη φιλανθρωπία του. Του λέμε με ειλικρίνεια και συντριβή ότι αμαρτήσαμε και να μη μας περιφρονήσει. Να μη θυμηθεί τις αμαρτίες που έχουμε διαπράξει, τις φανερές και αφανείς στη νεότητά μας από άγνοια και μέχρι τώρα. Τον παρακαλούμε ακόμα να μας προστατεύει και κατά τη γεροντική μας ηλικία, τότε που οι δυνάμεις μας, σωματικές και πνευματικές μας εγκαταλείπουν. Αυτό πρώτο. Του ζητάμε συγκεκριμένα πνευματικά δώρα: Πνεύμα σοφίας, πνεύμα συνέσεως, πνεύμα σταθερότητας στην πνευματική μας ζωή. Είναι αυτά που έχουν άμεση σχέση με τη μεγάλη γιορτή της Πεντηκοστής, που είναι η αστείρευτη πηγή όλων των θείων δωρεών.
Τέλος παρακαλούμε το Θεό για τους κεκοιμημένους. Σ' αυτούς κυρίως είναι αφιερωμένη η τρίτη ευχή και είναι η εκτενέστερη. Δεν γνωρίζουμε ίσως πώς έφυγαν από αυτή τη ζωή. Έφυγαν με πραγματική μετάνοια και πλούσιους καρπούς πνευματικής ζωής; Ή έφυγαν με ελλείψεις και αδυναμίες, με ελαττώματα και κακίες; Γι' αυτά τα αγαπητά μας πρόσωπα παρακαλούμε την Παναγία Τριάδα να φανεί ίλεως σε ό,τι επλημμέλησαν και να κατατάξει τα πνεύματα αυτών και τα ονόματά τους εν βίβλω ζωής, εν κόλποις Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβ, εν χώρα ζώντων, εις βασιλείαν ουρανόν, εν παραδείσου τρυφή.

Ομολογούμε δηλαδή και διακυρήττουμε ότι δια τους εν μετανοία εκδημήσαντας ουκ έστι θάνατος, αλλά μετάστασης από τον λυπηρότερον επί τα χρηστότερα και θυμηδέστερα και ανάπαυσις και χαρά. Πόσο μεγάλο καθήκον μας υπενθυμίζουν πράγματι οι ευχές της γονυκλησίας της Πεντηκοστής που είναι αφιερωμένες στους προσφιλείς κεκοιμημένους μας, αλλά και πόσο πρέπει να προσευχόμαστε για τους προσφιλείς μας οι οποίοι έφυγαν ενωρίτερα από εμάς για τον ουρανό. Να προσευχόμαστε στις κατ' ιδίαν ατομικές μας προσευχές. Να προσευχόμαστε και κατά την προσφορά της φρικωδεστάτης θυσίας της Θείας Ευχαριστίας ώστε να λαμβάνουν άνεση και αναψυχή οι ψυχές των κεκοιμημένων μας. Είναι χρέος και καθήκον μας. Μας το υπενθυμίζει και η γονυκλινείς ικεσία της Πεντηκοστής. Με αυτοσυγκέντρωση λοιπόν, με πίστη, με ελπίδα και συντριβή, ας συνοδεύουμε έτσι προσεκτικά τα θεόπνευστα λόγια των ευχών. Αλλά ποιο είναι το νόημα και τι φανερώνει η γονυκλησία; Είναι ευλαβική στάση την ώρα της προσευχής, που φανερώνει ταπείνωση, μετάνοια, συντριβή μπροστά στο Θεό. Και ο ίδιος ο Κύριος προσευχόταν γονατιστός διότι όπως αναγράφεται στη Γραφή «Θεις τα γόνατα προσηύχετο.

Εφημερίδα "Πληροφόρηση" Ι.Μ. Δημητριάδος

Οι ευχές της Πεντηκοστής στην Δημοτική


counter
Η Πρώτη Ευχή.
Άχραντε, Αγιώτατε, Άναρχε, Ακατάληπτε, Αόρατε, Ανεξιχνίαστε, Αναλλοίωτε, Ανυπέρβλητε και Ανεξίκακε Κύριε στο αμέτρητο και άπειρο έλεός Σου. Έσυ είσαι αποκλειστικά ο Μοναδικός, που είσαι στον Εαυτό Σου η πηγή της αιώνιας ζωής. Είσαι Φως, που κατοικείς ανάμεσά μας, αλλά και κανένας δεν μπορεί να Σε προσεγγίσει (=απρόσιτος). Είσαι ο Δημιουργός του ουρανίου χώρου, της γης και της θαλάσσης και όλων, όσων δημιουργήθηκαν σ' αυτούς τους χώρους. Εσύ ικανοποιείς σε όλους τα αιτήματά τους, προτού Σε παρακαλέσουν γι' αυτά.

Εσένα λοιπόν παρακαλούμε, Δέσποτα Φιλάνθρωπε, τον Πατέρα του Κυρίου και Θεού και Σωτήρα μας Ιησού Χριστού, που για μας τους ανθρώπους, αλλά και για τη σωτηρία μας από την αμαρτία κατέβηκε από τον ουρανό και σαρκώθηκε με τη συνεργία του Αγίου Πνεύματος και της αειπαρθένου Μαρίας και ενδόξου Θεοτόκου. Ο Οποίος στα προηγούμενα χρόνια (=Παλαιάς Διαθήκης) εδίδασκε με τα λόγια των Πατριαρχών, Βασιλέων και Προφητών. Στα επόμενα χρόνια (=μετά τη Σάρκωσή Του), ενώ υπέδειξε όλες τις αλήθειες με τα έργα Του και αποδέχθηκε το εκούσιο και σωτήριο Πάθος Του, πρόσφερε σε μας τους ταπεινούς και αμαρτωλούς και αναξίους δούλους Του υπογραμμό, ώστε κλίνοντας τις κεφαλές και τα γόνατά μας, να προσφέρουμε δεήσεις για τη συγχώρηση των αμαρτιών μας και για τις από άγνοια παραβάσεις του λαού.

Εσύ λοιπόν, Πολυέλεε και Φιλάνθρωπε, άκουσέ μας με ευμένεια, όποια ημέρα κι αν Σε παρακαλέσουμε. Εξαιρετικά δε κατά τη σημερινή ημέρα της Πεντηκοστής, κατά την οποία, αφού αναλήφθηκε ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός στους ουρανούς και εκάθησε στα δεξιά του Θεού και Πατέρα, απέστειλε στους Αγίους Μαθητάς και Αποστόλους Του το Άγιο Πνεϋμα που εκάθησε στον καθένα απ' αυτούς και έτσι εγέμισαν όλοι τις υπάρξεις τους από την ατέλειωτη Χάρη Του και διακήρυξαν σε διαφορετικές γλώσσες από τη δική τους τα μεγαλεία Σου και προφήτευσαν.

Τώρα λοιπόν, ενώ Σε παρακαλούμε, άκουσέ μας με ευμένεια και θυμήσου όλους εμάς τους ταπεινούς και άξιους καταδίκης δούλους Σου. Αξίωσέ μας δε να επιστρέψουμε ελεύθεροι από την αιχμαλωσία των ψυχών μας στην αμαρτία, ενώ έχεις και τη συμπάθειά Σου να παρακαλεί για κάτι τέτοιο. Αποδέξου μας, ενώ γονατίζουμε μπροστά Σου και φωνάζουμε δυνατά: Έχουμε αμαρτήσει σε Σένα. Σε Σένα έχουμε παραδοθεί με εμπιστοσύνη όταν ακόμη βρισκόμασταν στη μήτρα και την κοιλιά της μητέρας μας. Εσύ είσαι ο Θεός μας, αλλά επειδή οι ημέρες της ζωής μας τέλειωσαν μέσα στη ματαιότητα αυτού του κόσμου, γι' αυτό και έχουμε απογυμνωθεί από τη βοήθειά Σου και δεν έχουμε καμιά δικαιολογία για να απολογηθούμε.

Αλλά επειδή ξεθαρρεύουμε στηριζόμενοι στους οικτιρμούς Σου, φωνάζουμε δυνατά: Μη θυμηθείς, Κύριε, τις αμαρτίες, που έχουμε κάνει από τη μικρή μας ηλικία και πολλές φορές χωρίς να τις γνωρίζουμε και καθάρισέ μας από κάθε κρυμμένο μολυσμό μέσα μας. Μη μας απορρίψεις και μάλιστα στη γεροντική ηλικία μας. Όταν ελαττώνεται η δύναμή μας, μη μας εγκαταλείπεις. Προτού επιστρέψουμε στη γη με την αναχώρησή μας από αυτό τον κόσμο, αξίωσέ μας να επιστρέψουμε στην κοινωνία της αγάπης Σου και πρόσεξέ μας, Κύριε, με την αγαθότητα της αγάπης και της Χάριτός Σου. Να λογαριάσεις τις αμαρτίες μας, ενώ θα τις συγκρίνεις με τους άπειρους οικτιρμούς Σου. Να αντιπαραθέσεις τους αμέτρητους οικτιρμούς Σου με το πλήθος των αμαρτιών μας.

Κοίταξε, Κύριε, με συμπάθεια από το ύψος της Αγιότητός Σου όλο το λαό, που είναι μαζεμένος ενώπιόν Σου και αποδέχεται το πλούσιο έλεός Σου. Επισκέψου μας με την αγάπη Σου. Ελευθέρωσέ μας από την κυριαρχία του Διαβόλου. Ασφάλισε τη ζωή μας από κάθε κίνδυνο της αμαρτίας με την περιφρούρηση των αγίων και ιερών Σου νόμων. Εμπιστεύσου την προστασία του λαού Σου σ' ένα πιστό φύλακα Άγγελο για τον καθένα. Μάζευσε όλο τον κόσμο στην κοινωνία της Βασιλείας Σου. Χάρισε συγγνώμη σε όσους ελπίζουν σε Σένα και συγχώρεσε σ' αυτούς και σε μας τις αμαρτίες μας. Καθάρισέ μας από την αμαρτία με την επενέργεια του Αγίου Πνεύματος και διασκόρπισε όλες τις επικίνδυνες παγίδες του εχθρού Διαβόλου εναντίον μας.

Δοξασμένος είσαι, Κύριε, Δέσποτα Παντοκράτορα, που φωτίζεις την ημέρα με το φως του ηλίου και απαλύνεις το σκοτάδι της νύχτας με τις μαρμαρυγές του φωτός. Μας αξίωσες να περάσουμε (=ζώντες) όλη τη σημερινή ημέρα και να προσεγγίσουμε την αρχή της νύχτας, άκουσε με ευμένεια τη δέησή μας και όλου του λαού Σου. Και αφού συγχωρήσεις σε όλους μας τις αμαρτίες πού κάναμε, είτε με τη θέλησή μας, είτε και χωρίς αυτήν, αποδέξου τις βραδινές μας παρακλήσεις και στείλε σε όλο τον κόσμο Σου το άπειρο έλεος και τους οικτιρμούς Σου.

Ασφάλισέ μας με την παρουσία των Αγίων Αγγέλων Σου. Εφοδίασέ μας με τα πνευματικά όπλα της δικαιοσύνης Σου. Προστάτευσέ μας με την ανίκητη δύναμη της Αληθείας Σου. Φρούρησέ μας με την προστατευτική δύναμή Σου. Ελευθέρωσέ μας από κάθε επικίνδυνη περίσταση και από κάθε επίθεση του εχθρού διαβόλου (=αντικείμενος). Χάρισέ μας και αυτή τη βραδιά και μαζί με την ερχόμενη νύχτα, ολοκληρωμένη, αγία, ειρηνική, χωρίς αμαρτίες και σκάνδαλα και απρεπείς φαντασιώσεις και γενικά όλες τις ημέρες της ζωής μας. Και όλα αυτά μαζί με τις πρεσβείες της Θεοτόκου και όλων των Αγίων Σου, που από την αρχή Σε έχουν ευχαριστήσει με την αγία ζωή τους.
Η Δεύτερη Ευχή.
Κύριε Ιησού Χριστέ και Θεέ μας, Εσύ που εχάρισες την ειρήνη Σου στους ανθρώπους και προσφέρεις πάντοτε στους πιστούς ανθρώπους τη δωρεά του Παναγίου Πνεύματος, που και στην επίγεια ζωή μας είσαι παρών μαζί μας για την πραγμάτωση της μοναδικής διανομής του κλήρου της αγάπης Σου σε όλους μας. Όμως όλως εξαιρετικά αυτή τη Χάρη Σου, αφού την απέστειλες σήμερα (Πεντηκοστή) στους Μαθητάς και Αποστόλους Σου και εγέμισες τα χείλη τους με τις φλογισμένες γλώσσες. Με αυτές κάθε γένος ανθρώπων οδηγήθηκε στη θεογνωσία, αφού αξιώθηκε να ακούσει (= γι' αυτήν) το καθένα στη δική του γλωσσική διάλεκτο.

Έτσι φωτισθήκαμε όλοι με το φως του Αγίου Πνεύματος και απαλλαγήκαμε από το σκοτάδι της πλάνης και με τη διανομή των αισθητών και φλογισμένων γλωσσών διδαχθήκαμε με την υπερφυσική ενέργεια την πίστη σε Σένα (=Χριστέ) και έτσι φωτισθήκαμε και ομολογούμε και Σένα, Θεό, μαζί με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα σε μια Παντοδύναμη και Εξουσιαστική Θεότητα κατά φύσιν.

Εσύ λοιπόν, το απαύγασμα του Θεού - Πατρός, ο απαράλλακτος και αμετακίνητος χαρακτήρας της θείας Ουσίας και Φύσεως αυτού, η πηγή της σωτηρίας και της Χάριτος, άνοιξε διάπλατα και σε μένα τον αμαρτωλό τα χείλη και μάθε με πώς πρέπει και για ποιά αιτήματα πρέπει να προσεύχομαι. Γιατί, Εσύ, είσαι που γνωρίζεις το μεγάλο πλήθος των αμαρτιών μου, αλλά η ευσπλαχνία Σου θα νικήσει το αμέτρητο πλήθος τους. Να, γιατί με φόβο βρίσκομαι ενώπιόν Σου για να εμπιστευθώ την απόγνωση της ψυχής μου στο πέλαγος του ελέους Σου. Εσύ να κατευθύνεις τη ζωή μου, που ρυθμίζεις με τη δύναμη του λόγου και της ανέκφραστης Σοφίας Σου ολόκληρη την κτίση, και είσαι το ασφαλές λιμάνι για όλους, όσοι δοκιμάζονται από το χειμώνα (=αμαρτίας) και αποκάλυψε μου το δρόμο (=των εντολών), που πρέπει να πορευθώ.

Ενίσχυσε τους λογισμούς μου με το Πνεύμα της Σοφίας Σου, ενώ χάρισε στην αφροσύνη μου το Πνεύμα της συνέσεώς Σου. Επικάλυψε σε όλα τα έργα μου το Πνεύμα του φόβου Σου και ανακαίνισε την ύπαρξή μου σε όλο το βάθος της με το Πνεύμα της ευθύτητας και της ειλικρίνειας. Στήριξε με το κυριαρχικό Σου Πνεύμα τις εύκολες κατολισθήσεις της διανοίας μου. Έτσι μόνο θα μπορέσω καθημερινά και με τη συνεργία του Πνεύματος της αγάπης Σου να οδηγηθώ στο δρόμο της σωτηρίας και να με αξιώσεις να εφαρμόζω τις εντολές Σου και να θυμάμαι πάντοτε στις πράξεις μας την ένδοξη και διερευνητική παρουσία Σου.

Και να μην με παραβλέψεις, ώστε να με εξαπατούν οι αμαρτωλές χαρές αυτού του φθειρόμενου κόσμου, αλλά ενίσχυσέ με να επιθυμώ τις μελλοντικές απολαύσεις των θησαυρών της Βασιλείας Σου. Γιατί, Εσύ είπες, Δέσποτα, ότι όσα κι αν ζητήσει κανείς στο Όνομά Σου, θα τα απολαμβάνει χωρίς κανένα εμπόδιο από τον συναιώνιο με Σένα Θεό-Πατέρα. Γι' αυτό και εγώ ο αμαρτωλός με την επιφοίτηση του Αγίου Σου Πνεύματος, παρακαλώ την αγαθότητά Σου. Απόδωσε για τη σωτηρία μου όσα προηγουμένως σε παρεκάλεσα. Ναι, Κύριε, Εσύ που είσαι ο γεμάτος αγάπη πλουσιοπάροχος χορηγός κάθε ευεργεσίας.Γιατί Εσύ είσαι, που μας δίνεις κατά πολύ περισσότερα απ' όλα, όσα Σε παρακαλούμε. Εσύ είσαι ο συμπαθής, ο ελεήμονας, που έγινες κοινωνός της ανθρωπίνης φύσεώς μας με αναμάρτητο και υπερφυσικό τρόπο και που συγχωρείς τις αμαρτίες μας, αφού συγκινείσαι με πολλήν αγάπη από τα αιτήματα εκείνων, που σε παρακαλούν γονατιστοί. Χάρισε λοιπόν, Κύριε, τους οικτιρμούς Σου σε όλους τους ανθρώπους. Άκουσέ μας με ευμένεια από το ύψος του Αγίου Ουρανού. Αγίασε όλους αυτούς με τη δύναμη της σωτηριώδους επενέργειάς Σου. Σκέπασε αυτούς κάτω από τη σκέπη της προστασίας Σου. Μη παραβλέψεις όλους εμάς, που είμαστε δικά Σου δημιουργήματα. Σε Σένα αποκλειστικά αμαρτάνουμε, αλλά και Σένα μόνο λατρεύουμε. Δεν γνωρίζουμε άλλο ξένο θεό, ώστε να τον προσκυνάμε, ούτε και σηκώνουμε, Δέσποτα, παρακλητικά τα χέρια μας σε κάποιον άλλο ξένο θεό. Συγχώρεσε τα παραπτώματά μας και αφού αποδεχθείς τις παρακλήσεις, που Σου προσφέρουμε γονατιστοί, άπλωσε τα χέρια Σου σε όλους και βοήθησέ μας. Αποδέξου την ευχή όλων μας, ως θυμίαμα ευπρόσδεκτο, που ανεβαίνει μπροστά στη γεμάτη αγάπη Βασιλεία Σου.

Κύριε, Κύριε, αφού μας προφύλαξες από κάθε αμαρτωλό βέλος, που πεταγόταν εναντίον μας όλη την ημέρα, προστάτευσέ μας και από κάθε τι το εφάμαρτο, που επιχειρεί να μας διαπεράσει μέσα από το σκοτάδι. Αποδέξου την εσπερινή θυσία, που προσφέρουμε με ανυψωμένα τα χέρια μας σε Σένα. Αξίωσέ μας δε να περάσουμε όλο το χρόνο της νύχτας χωρίς αμαρτία και κακούς πειρασμούς. Λύτρωσέ μας από κάθε ψυχική ταραχή και δειλία πού επιχειρεί να μας φορτώσει ο Διάβολος. Χάρισε δε κατάνυξη στις ψυχές μας και στους λογισμούς μας τη φροντίδα για την καλή απολογία μας στη φοβερή και δίκαιη ημέρα της κρίσεώς Σου. Βοήθησέ μας με το φόβο Σου να καθηλώσουμε τις αμαρτωλές απαιτήσεις της φύσεώς μας και νέκρωσε τα μέλη μας που ζητούν τις επίγειες απολαύσεις, ώστε με την ησυχία του ύπνου να χαιρόμαστε την εφαρμογή του θελήματός Σου. Απομάκρυνε δε από μας κάθε αμαρτωλή φαντασίωση και βλαβερή επιθυμία. Να μας διατηρείς έτοιμους και άγρυπνους στο χρόνο της προσευχής, ασφαλισμένους δε στην πίστη μας σε Σένα και ενώ θα προαγόμαστε πνευματικά με την εφαρμογή των εντολών Σου.
  
H Tρίτη Ευχή.
Χριστέ, ο Θεός μας, είσαι η αιώνια πηγή, που αναβλύζει τη ζωή και το φως, δημιουργική δύναμη, που είναι συναιώνια με τον Θεό-Πατέρα, και που πραγματοποίησες υπερθαυμαστώς όλη την οικονομία για τη σωτηρία των ανθρώπων. Αφού διέρρηξες τα άλυτα δεσμά του θανάτου και τις κλειδαριές του Άδη, καταπάτησες τα πλήθη των πονηρών και δαιμονικών δυνάμεων και έδωσες τον Εαυτό Σου άμωμη προσφορά για μας θυσιάζοντας το άχραντο Σώμα Σου, το αναμάρτητο και απρόσιτο, ώστε με αυτή τη φρικτή και ανέκφραστη ιερουργία να μας χαρίσεις την αιώνια ζωή.

Εσύ, Κύριε, αφού κατέβηκες στον Άδη με τον εκούσιο θάνατό Σου και συνέτριψες τις αιώνιες αμπάρες (=θανάτου) έδειξες σε όλους τους πεθαμένους την ανάστασή τους. Συνέλαβες δε με το θεϊκό δόλωμα στο αγκίστρι τον αρχέκακο και αβυσσώδη διάβολο (=δράκοντα) και τον αιχμαλώτισες με ασφάλεια στις σκοτεινές αλυσίδες της κολάσεως και στην άσβεστη φωτιά και στο έσχατο σκοτάδι με την άπειρη δύναμη και εξουσία Σου. Εσύ, Κύριε, είσαι η άπειρη Σοφία του Πατέρα και φανερώθηκες, ως ο Μέγας βοηθός σ' αυτούς, που προσβάλλονταν από τις δαιμονικές δυνάμεις και εφώτισες όλους εκείνους, που κάθονταν στο σκοτάδι και στη σκιά του θανάτου (=αμαρτία).

Εσύ με την αιώνια δόξα Σου, Κύριε, και αγαπητέ Υιέ του Υψίστου Θεού-Πατέρα, το αιώνιο Φως, που εκπηγάζει από το αιώνιο Φως του Θεού-Πατέρα, Ήλιε της Δικαιοσύνης, άκουσε κι εμάς που σε παρακαλούμε και ανάπαυσε τις ψυχές των κοιμηθέντων δούλων Σου, των Πατέρων και αδελφών μας και όλων των υπολοίπων συγγενών μας και όλων όσοι διέθεταν την ίδια πίστη με εμάς και που γι' αυτούς τελούμε σήμερα το μνημόσυνό τους. Γιατί όλοι ανήκουμε στην εξουσία Σου και με τα ανοιχτά χέρια Σου αγκαλιάζεις όλα τα έσχατα σημεία της γης.

Παντοκράτορα Δέσποτα, Θεέ των Πατέρων μας και Κύριε του ελέους. Δημιουργέ όλων των δημιουργημάτων, θνητών και αθανάτων και κάθε ανθρώπινης φύσεως, που γεννιέται με τη ζωή και αναπτύσσεται στον επίγειο βίο και πάλιν διαλύεται με το θάνατο, ενώ μεταφέρεται στην πέραν από εδώθε διαμονή. Εσύ είσαι, Κύριε, που καθορίζεις το χρόνο της ζωής των ανθρώπων και καθιστάς τον καιρό του θανάτου (=πύλη ζωής), κάθοδο στον Άδη, αλλά και ανάσταση, περιορίζοντας έτσι την ασθένεια του ανθρώπου (=αμαρτία) και διαλύοντας την καταστρεπτική εξουσία της. Εσύ Κύριε, ρυθμίζεις τον παρόντα χρόνο για το πνευματικό συμφέρον και κατευθύνεις τα μέλλοντα για την οριστική ωφέλεια, ενώ ζωογονείς με την ελπίδα της αναστάσεως εκείνους, που έχουν πληγωθεί με το θάνατο, ως το κέντρο της αμαρτίας.

Εσύ, Δέσποτα όλου του κόσμου, Θεέ και Σωτήρα μας, που είσαι η ελπίδα για όλους όσοι βρίσκονται στα έσχατα σημεία της γης και είναι απομακρυσμένοι μέσα στη θάλασσα, μας υπέδειξες σ' αυτή την έσχατη και οριστική και μεγάλη και σωτηριώδη ημέρα της Πεντηκοστής, το μυστήριο της Αγίας και Ομοουσίου και συναιωνίου και αδιαιρέτου και ασυγχύτου Τριάδος και απέστειλες την επιφοίτηση και παρουσία του Αγίου και Ζωοποιού Σου Πνεύματος με τη μορφή των φλογισμένων γλωσσών στους Αγίους Σου Αποστόλους και που κατέστησες Εύαγγελιστάς της ευσεβούς πίστεώς μας και ανέδειξες Ομολογητάς και Κήρυκας της αληθινής Θεολογίας.

Εσύ, Κύριε, μας αξίωσες να σε παρακαλούμε σ' αυτή την ολοκληρωμένη και σωτηριώδη Εορτή, ώστε να αποδέχεσαι τις ικεσίες μας για τη συγχώρηση όλων εκείνων, που βρίσκονται στο χώρο του θανάτου. Να παρέχεις δε σε όλους μας τις μεγάλες ελπίδες πως θα ελευθερώσεις και θα παρηγορήσεις όλους εκείνους που κυριαρχούνται από τις θλιβερές καταστάσεις της αμαρτίας. Άκουσε με ευμένεια όλους εμάς τους ταπεινούς και αξιοθρήνητους, που σε παρακαλούμε. Ανάπαυσε τις ψυχές των κοιμηθέντων δούλων Σου σε φωτεινό τόπο, σε τόπο χλοερό (=δροσερό), σε τόπο ανακουφίσεως, όπου έχει εξαφανισθεί κάθε θλίψη και λύπη και γογγυσμός και συναρίθμησε τις ψυχές τους, όπου κατοικούν οι Δίκαιοι και αξίωσέ τους να βρεθούν σε χώρο ειρήνης και απολαύσεως.

Γιατί, Κύριε, δεν θα σε δοξολογούν οι πεθαμένοι και δεν θα σε ομολογούν με παρρησία όλοι όσοι κατοικούν στον Άδη, αλλά εμείς οι ζωντανοί σε δοξολογούμε και παρακαλούμε και Σου προσφέρουμε τις προσευχές και τις θυσίες για τη συγχώρηση των ψυχών τους.

Ο Μέγας και Αιώνιος, ο Άγιος και Φιλάνθρωπος Θεός, αφού μας αξίωσες να σταθούμε και αυτή την ώρα μπροστά στην απρόσιτη δόξα Σου για να υμνήσουμε και δοξολογήσουμε τα θαυμαστά έργα Σου, συγχώρεσε όλους εμάς τους ανάξιους δούλους Σου. Και δώσε μας τη Χάρη, ώστε να Σού προσφέρουμε με συντριβή της καρδίας μας και με σταθερότητα την τρισάγιο δοξολογία και την ευχαριστία για όλες τις μεγάλες δωρεές, που πρόσφερες και χαρίζεις πάντα σε όλους μας. Θυμήσου, Κύριε, την ασθένειά μας (αμαρτία) και μην επιτρέψεις να απωλεσθούμε μαζί με τις ανομίες μας, αλλά ελέησέ μας υπερβολικά αποδεχόμενος την ταπείνωση της αμαρτίας μας για να ζήσουμε τις ημέρες της δικαιοσύνης Σου, αφού θα έχουμε ξεφύγει από το σκοτάδι της αμαρτίας.

Και ενώ θα έχουμε ντυθεί την πανοπλία του φωτός, θα ελευθερωθούμε από τις επιβουλές και από κάθε επηρεασμό του πονηρού και έτσι θα δοξάζουμε με παρρησία και για όλα Εσένα, τον Μόνο αληθινό και Φιλάνθρωπο Θεό.

Γιατί, Δέσποτα όλου του κόσμου και Δημιουργέ, είναι στ' αλήθεια και πραγματικά μέγιστο το μυστήριο της προσκαίρου διαλύσεως των δημιουργημάτων Σου και μετά από αυτό η επανένωση και η αιώνια ανάπαυση. Στη Χάρη Σου αποδίδουμε τα πάντα και για τις γεννήσεις μας σ' αυτό τον κόσμο και για τις αναχωρήσεις μας απ' αυτόν, που μας χαρίζουν μέσα από την αδιάψευστη υπόσχεσή Σου την εγγύηση της ελπιζομένης αναστάσεως και της αιώνιας ζωής, που είθε να απολαύσουμε με τη Δευτέρα μελλοντική παρουσία Σου. Εσύ είσαι ο Αρχηγός της αναστάσεώς μας και ο αδιάφθορος και φιλάνθρωπος Κριτής όλων των βιωθέντων πράξεων και ο Δεσπότης και ο Κύριος της ανταποδόσεως (=της αγάπης).

Εσύ έγινες πολύ κοντά κοινωνός μας, αφού έγινες μέτοχος της ανθρωπίνης φύσεως με υπέρτατη συγκατάβαση και απέκτησες με τη θέλησή Σου την εμπειρία των αδιάβλητων παθών, ενώ προσέλαβες σπλάχνα οικτιρμών και δοκίμασες ο Ίδιος στον Εαυτό Σου τους πειρασμούς, έγινες έτσι με δική Σου πρωτοβουλία βοηθός σ' εκείνους, που προσβάλλονται από τους πειρασμούς, γι' αυτό και εμάζευσες όλους μας στη δική Σου απάθεια (=αγιότητα).

Δέξου λοιπόν, Δέσποτα, τις αιτήσεις και παρακλήσεις μας και ανάπαυσε όλους τους πατέρες και τις μητέρες και αδελφούς και αδελφάς και τα παιδιά και κάθε άλλον άνθρωπο του γένους και της φυλής μας και όλες τις ψυχές, που αναπαύθηκαν με την ελπίδα της αναστάσεως για την αιώνια ζωή. Κατάταξε δε τις ψυχές τους και τα ονόματά τους (=υπάρξεις) στο βιβλίο της αιωνίου ζωής Σου, στην αγκαλιά του Αβραάμ και Ισαάκ και Ιακώβ, στο χώρο των μετά θάνατον ζώντων, στη Βασιλεία των Ουρανών, στην απόλαυση του Παραδείσου, ενώ θα εισάγεις τους πάντες με τους φωτεινούς Αγγέλους Σου στην Αγία διαμονή Σου.

Ανάστησε δε μαζί μας και τα σώματά μας κατά την ημέρα, που Εσύ έχεις καθορίσει σύμφωνα με τις κατά πάντα αληθινές υποσχέσεις Σου. Κύριε, δεν υπάρχει για τους δούλους Σου θάνατος, όταν αναχωρούμε από το σώμα μας και ερχόμαστε κοντά σε Σένα, τον Θεό, αλλά αυτό είναι μετακίνηση από τα λυπηρότερα αυτού του κόσμου στα εκεί ευτυχή και ευχάριστα και επομένως είναι ανάπαυση και χαρά. Αν δε και σε κάτι αμαρτήσαμε ενώπιόν Σου, συγχώρεσε και εμάς (=ζώντες) και αυτούς (=κοιμηθέντας). Γιατί, κανείς δεν είναι μπροστά Σου καθαρός από αμαρτία, έστω κι αν η ζωή του διαρκέσει μόνο μια ημέρα.

Ο Μοναδικός, που φάνηκε στη γη Αναμάρτητος, είναι ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, που σ' Αυτόν όλοι ελπίζουμε να ελεηθούμε και να συγχωρηθούν οι αμαρτίες μας. Γι' αυτό και σε μας και σ' αυτούς (=κοιμηθέντας), επειδή είσαι αγαθός και φιλάνθρωπος Θεός, παράβλεψε, ελέησε και συγχώρεσε τα παραπτώματα, όσα κάναμε με τη θέλησή μας και όσα χωρίς αυτή, όσα ξέραμε και όσα δεν ξέραμε, όσα ήσαν φανερά και όσα κρυμμένα, όσα έγιναν με πράξεις, όσα περιορίσθηκαν στη διάνοια μόνο, όσα έγιναν αποκλειστικά με λόγια και όσα έγιναν σε όλες τις συναναστροφές και στις ταραγμένες συμπεριφορές μας. Και σε όσους πρόλαβαν και έφυγαν από αυτόν τον κόσμο, χάρισε Κύριε, την απελευθέρωση και την απαλλαγή από αυτά (=παραπτώματα). Ευλόγησε δε όλους εμάς, που βρισκόμαστε ενώπιόν Σου και χάρισε και σε μας και σε όλο τον κόσμο το τέλος αυτής της ζωής μας να είναι αγαθό και ειρηνικό. Και αφού μας ανοίξεις διάπλατα τα σπλάχνα της αγάπης και της φιλανθρωπίας Σου κατά την ερχόμενη φοβερή και τρομερή Παρουσία Σου, να μας κάνεις άξιους μετόχους της Βασιλείας Σου.

Θεέ μας, Εσύ που είσαι ο Μέγας και Ύψιστος, ο Μοναδικός Αθάνατος, που κατοικείς σε Φως απλησίαστο σε όλους, και δημιούργησες με τη Σοφία Σου όλη την κτίση και διαχώρισες ανάμεσα στο Φως και το σκοτάδι, αφού τοποθέτησες τον μεν ήλιο για να εξουσιάζει όλη την ημέρα, την δε σελήνη και τα αστέρια για να εξουσιάζουν όλη τη νύχτα. Εσύ, που αξίωσες εμάς τους αμαρτωλούς να σε συναντήσουμε προσωπικά και κατά τη σημερινή ημέρα, ενώ Σου προσφέρουμε, ως δοξολογία την εσπερινή λατρεία μας. Εσύ, Φιλάνθρωπε Κύριε, οδήγησε την προσευχή μας να ανεβεί ενώπιόν Σου σαν θυσία θυμιάματος και αποδέξου το γεμάτο μοσχοβολιά άρωμά της.

Χάρισέ μας και αυτό το απόγευμα και την ερχόμενη νύχτα ειρηνική. Ντύσε μας με τη φωτεινή πνευματική πανοπλία. Προστάτευσέ μας από κάθε νυχτερινό φόβο και από κάθε επικίνδυνο πράγμα, που περνάει μέσα από το σκοτάδι (=κρυμμένο). Χάρισέ μας τον ύπνο, που τον εδώρησες για να ξεκουράζουμε την αδύνατη φύση μας, ελεύθερο από κάθε διαβολική φαντασία. Ναι, Δέσποτα, όλου του κόσμου και χορηγέ όλων των αγαθών, ώστε και την ώρα του ύπνου ευρισκόμενοι σε κατάνυξη να επικαλούμαστε κατά τη διάρκεια της νύχτας το πανάγιο Όνομά Σου και να φωτιζόμαστε από τη μελέτη των εντολών Σου για να σηκωθούμε (=το πρωί) με χαρούμενη την ψυχή μας και να δοξολογήσουμε την αγαθότητά Σου, ενώ συνάμα θα προσφέρουμε στην ευσπλαχνία Σου προσευχές και παρακλήσεις για τις αμαρτίες μας, αλλά και όλου του λαού Σου, τον οποίο και ελέησε με τις πρεσβείες της αγίας Θεοτόκου.
  

paterikakeimena.blogspot.gr
πηγή: Κωνσταντίνου Σ. Γρηγοριάδη, "Πεντηκοστάριον Χαρμόσυνον", εκδ. Αθως.