Ο πνευματικός δυναμισμός και ο νηπτικός χαρακτήρας του Παρακλητικού Κανόνα στο Άγιο Πνεύμα, του Οσίου Μαξίμου του Γραικού

counter

30ΜΑΡ

πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου

Απόσπασμα

Ο πνευματικός δυναμισμός του Κανόνα.

Ο Παρακλητικός Κανόνας στο Άγιο Πνεύμα του Αγ.Μαξίμου του Γραικού είναι μεστός θεολογικών γνώσεων, «εκτύπωμα αληθινό και γνήσιο των γνώσεων, των  χαρισμάτων  και της ποιητικής ικανότητας» του  Οσίου ώστε να μπορεί να χαρακτηριστεί «καθαρός ποταμός πνευματικών ορμημάτων». Ο προσευχητικός τρόπος, που  χρησιμοποιεί ο ποιητής, χαρακτηρίζεται  από την ψυχική και νηπτική ευαισθησία , την βιωματική εκφραστικότητα ,την εξομολογητική ταπεινότητα των ικεσιών, την ακράδαντη πίστη στην κατάθεση των παρακλήσεων ,που είναι βασικά χαρακτηριστικά του ορθόδοξου προσευχητικού τρόπου.

Ο Όσιος αποτυπώνει στο ποίημά του την αγωνιστική άρση του Σταυρού των δεινών πειρασμών του και του πολυποίκιλου πολέμου των παθών ,που υψώνει την ανθρώπινη ύπαρξη  από την απόγνωση στην ελπίδα της σωτηρίας και της απαλλαγής από τα δεινά.

Στο κείμενο κατατίθενται τα αιτήματα με τα δεητικά ρήματα «ικετεύω, κράζω, προσπίπτω, προστρέχω, βοώ» αλλά και η προστακτική επίκληση της λυτρωτικής δυνάμεως της Αγίας Τριάδος, του Παρακλήτου και της Θεοτόκου όπως:

«ανάδειξον, απέλασον ,απάλλαξον,αξίωσον ,αποδίωξον, αγίασον, δείξον,δίδαξον,διατήρησον,επίβλεψον,ελέησον,εκφόβισον,επιστάλαξον,εκδίδαξον,επίστρεψον,εκλύτρωσον,εκδίωξον,έμπλησον,εκκαθάρισον, εμφύτευσον, εξάλειψον, ευδόκησον, εισάκουσον, ζώωσον,θεράπευσον, καταστόλισον, καθήλωσον ,κατεύθυνον,  κούφισον,  κάμψον, κατακόσμησον,καθάρισον,νέκρωσον,πρόφθασον,παράσχου,πλούτισον,ποίησον,ρύσαι,συγκράτησον,στερέωσον,σώσον,συγχώρησον,τάχυνον,φώτισον,ωράϊσον.

Τα ψυχικά και σωματικά νοσήματα στον Παρακλητικό Κανόνα στο Άγιο Πνεύμα

Η αμαρτία είναι το βασικό θέμα που παρουσιάζεται στον παρακλητικό κανόνα και θεωρείται σαν αιτία της ψυχοσωματικής ασθένειας .Ο υμνογράφος εξ ονόματος των πιστών παρακαλεί για την θεραπεία της αμαρτίας και των  αποτελεσμάτων της (νόσος,ασθένεια,αρρώστια).

Τα αιτήματα προσευχής για θεραπεία κατατίθενται με ρηματικές προστακτικές (αποδίωξον, σύντριψον).

Σαν ελπίδα ,προστασία και σκέπη εξυμνείται η Υπεραγία Θεοτόκος. Ο Όσιος προσεγγίζει το μητρικό και υπερευλογημένο πρόσωπό της με συστολή, αλλά και με ακαταίσχυντη προσδοκία και βεβαιότητα  ιάσεως και σωτηρίας .

Η Θεοτόκος είναι η “Αειπάρθενη και Πανύμνητη Μητέρα, η Αγαθή και Αγγέλων υπερτέρα, η Αγνή, η Πάναγνη, η γεννήσσασα των Απάντων Ζωή, η Θεοχαρίτωτη Ανύμφευτη Νύμφη, το όχημα της ταπεινώσεως, που γίνεται η θεία μεσίτρια  και καταφυγή των πιστών  που γίνεται συγχρόνως και θεία παρηγορία”. Αναθέμενος σε Αυτή όχι μόνο ο Όσιος αλλά και κάθε πιστός δεν αστοχεί στην λύτρωσή του από τα δεινά και τα νοσήματα,γιατί αυτή απλόχερα επιχεει ιάματα και γίνεται αρωγός στην αγωνιστική άρση του σταυρού των αρρωστημάτων.

Στον συγκεκριμένο κανόνα συναντούμε πάθη σωματικά και πάθη ψυχικά. Και τα μεν σωματικά πάθη περιγράφονται ως  «σαρκός της αθλίας διανοήματα» και  «άνομες κινήσεις σαρκός» τα δε ψυχικά πάθη αναφέρονται ως εξής:

«Πάθη και πνεύματα οδύνης, δεινοί λογισμοί ανομίας, υπερηφάνεια, οκνηρία, οίηση, έπαρση, αλαζονεία, θράσος, υπεροψία, φαρισαϊκή υποκρισία, σκληρότητα καρδίας, σκοτασμός πλάνης, λογισμοί κακίας,  κενοδοξίας,».

Ο «ασθενής νούς» και «οι ασθενούσες φρένες» κατά τον υμνογράφο δημιουργούν σκληρότητα καρδίας, σκότος ψυχής, ύπνο και ασχίστη  δίωση (λεηλασία)  ανόμων λογισμών και κακία ψυχής.

———————————————————————————–…………………………………………………

Η βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος.

counter

( † Μητροπ. Αντωνίου Μπλουμ)

Οι εχθροί του Χριστού είχαν στόχο να κλονίσουν την αυθεντία Του ώστε να τον εξουδετερώσουν οριστικά. Βάλθηκαν λοιπόν να διαδίδουν μία φήμη, σύμ­φωνα με την οποία οι ευεργεσίες που θα έπραττε θα ήταν ξεκάθαρα απατηλές και εμπνευσμένες από τη δύναμη του πονηρού. Θα παγίδευε τους ανθρώπους με θαύματα που θα γίνονταν όχι στο όνομα του Θεού αλλά του Σατανά, θα τους εξαπατούσε μ’ ένα ομοίωμα του αγαθού, και θα τους υπέτασσε στον θάνατο, την κατάρα και τη συμ­φορά δίχως ελπίδα θεραπείας. Ο Χριστός τοπο­θετείται με αποφασιστικότητα και σαφήνεια στο θέμα και κρίνει αυστηρά τον τρόπο συμπεριφοράς τους απέναντι στο πρόσωπό Του.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Δεν υπήρχε πιθανότητα οι Φαρισαίοι, οι γραμματείς, και οι άλλοι αντίπαλοι του Χριστού να κάνουν απλούστατα κάποιο λάθος σχετικά με το πρόσωπο Του; Όχι! Ήταν αδύνατον να μη διαπιστώνουν ότι ο Χριστός ενεργούσε υπέρ του αγαθού, ότι συμπεριφερόταν με συμπόνια και αγάπη προς αυτούς που τον περιέβαλλαν· ήταν αδύνατον να μη γνωρίζουν ότι κάθε λόγος του κηρύγματός Του συμφωνούσε με το περιεχόμενο της Παλαιάς Διαθήκης, του θεμελίου της πίστης τους. Ήταν αδύνατον ν’ αγνοούν ότι ακόμη και σ’ εκείνες τις περιπτώσεις που φαινόταν να παραβαί­νει την άλφα ή τη βήτα εντολή, αυτό δεν συνέβαινε στην πραγματικότητα, αλλά την εφάρμοζε με ακό­μη τελειότερο τρόπο.

Έχετε βεβαίως στο μυαλό σας τους λόγους του Χριστού:« Το Σάββατο έγινε για τον άνθρωπο, όχι ο άνθρωπος για το Σάββατο» (Μάρκ. 2, 27). Ο νόμος δόθηκε για να επιτρέψει στον άνθρωπο να προοδεύσει, να ζήσει, ν’ αναπτύξει δημιουργικά τις δραστηριότητές του, να φτιάξει τη ζωή του· το να υποδουλώσεις λοιπόν τον άνθρωπο στον νόμο με τρόπο ώστε ο νόμος να τον εμποδίζει να ζήσει, είναι λάθος, αμαρτία και ασέβεια. «Διότι το γράμ­μα απονεκρώνει, ενώ το πνεύμα δίνει ζωή», γράφεται σ’ ένα άλλο χωρίο της Αγίας Γραφής (Β’ Κορ. 3,6). Το πνεύμα είναι το νόημα του νόμου, το νόημα των όσων αναφέρονται εκεί, το σχέδιο που συνιστά τη βάση του. Οι Φαρισαίοι και οι γραμμα­τείς που κατηγορούσαν τον Χριστό ότι επιτελεί πράξεις φιλανθρωπίας με την καθοδήγηση κάποι­ου ακαθάρτου πνεύματος, δεν αποδείκνυαν καθό­λου με τούτο τον ισχυρισμό τους ότι το κήρυγμά Του αποτελούσε πραγματικά τον καρπό ενός ασεβούς έργου. Είχαν σαφή συνείδηση, διαμορφωμέ­νη τόσο από το βίωμα της εσωτερικής ζωής τους όσο και από τις γνώσεις τους, ότι ο Χριστός με κανέναν τρόπο δεν στρεφόταν εναντίον της διδα­σκαλίας των Γραφών, στον βαθμό που αποτε­λούσαν θεία Αποκάλυψη. Έτσι απορρίπτοντας τον Χριστό, βλασφημούσαν το ίδιο το Άγιο Πνεύμα που είχε φωτίσει τους συγγραφείς των βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης, που είχε ενισχύσει τους προφήτες και το οποίο, κατά τη δεδομένη στιγμή, ομιλούσε διά του στόματος του Σωτήρα Χριστού.

Οφείλουμε ν’ αντιληφθούμε ότι αυτή η βλασφη­μία στρέφεται όχι μόνο εναντίον του κηρύγματος του Χριστού, αλλά και ότι επιπλέον αποτελεί μία φοβερή και αυστηρή προειδοποίηση για τον καθέ­να από μας. Όταν γνωρίζουμε ότι, στα γεγονότα που εξελίσσονται εδώ ή εκεί γύρω μας, ενεργεί η δύναμη του Θεού, όταν στο βάθος των βιωμάτων μας, της προσωπικής πεποίθησής μας, της συνεί­δησής μας ξέρουμε ότι οι λόγοι που ακούμε είναι αληθινοί κι όχι ψεύτικοι, αλλά δεν επιθυμούμε να τους αποδεχτούμε γιατί αυτός που τους λέει, οποιοσδήποτε κι αν είναι, είναι «ξένος» για μας, τότε βρισκόμαστε ένα βήμα πριν από τη βλασφη­μία κατά του Αγίου Πνεύματος. Για το θέμα αυτό, ο απόστολος Παύλος εκφράστηκε με καταπληκτι­κή τόλμη. Λέγει ότι χαίρεται για το κήρυγμα του Ευαγγελίου ακόμη κι αν τούτο στιγματίζεται με την υποκρισία. Γιατί ο υποκριτής θα κριθεί οπωσ­δήποτε, εντούτοις ο λόγος της αλήθειας που θα έχει κηρύξει θ’ αγγίξει την ψυχή εκείνων που θα έχουν την ικανότητα να τον δεχτούν (Πρβλ. Φιλ. 1, 15-18).

Και τώρα καλούμαστε να σκεφτούμε σοβαρά για τους εαυτούς μας. Ας πάρουμε για παράδειγ­μα έναν άνθρωπο που δεν έχουμε σε μεγάλη εκτίμηση, καθώς δεν ανήκει στο περιβάλλον μας και είναι πάνω-κάτω αντίπαλος ή εχθρός μας – σε ιδεολογικό και όχι σε προσωπικό επίπεδο. Είμαστε πανέτοιμοι να εντοπίσουμε σ’ αυτόν το κακό, ν’ αμφισβητήσουμε το καλό που κάνει ή τον ζωντανό κι αγαθό λόγο που εκπέμπει. Οι μαθητές του Χριστού ενήργησαν με τον ίδιο τρόπο στην περίπτωση ενός ανθρώπου που έκανε θαύματα στο όνομά Του, χωρίς ν’ ανήκει στον κύκλο τους. Τον παρεμπόδιζαν, γιατί όπως έλεγαν αυτός «δεν ακολουθεί εμάς» (Μάρκ. 9,38). Πραγματικά, πλήθη ανθρώπων «δεν μας ακολουθούν», ωστόσο θα μπορούσαν ν’ ακολουθούν τον Θεό. Κι αρμόζει να είμαστε συνετοί, να μη σπεύδουμε να κατακρίνου­με ανθρώπους επειδή δεν είναι «δικοί μας» ή, ακόμη χειρότερα, να βιαζόμαστε να θεωρούμε ότι όσοι δεν ανήκουν στο «περιβάλλον» μας, δεν ομι­λούν εξ ονόματος του Αγίου Πνεύματος και ψεύ­δονται. Αμαρτάνουμε έτσι κατά του Αγίου Πνεύ­ματος με πολύ πιο λεπτό κι ανεπαίσθητο τρόπο απ’ ότι αν αρνούμασταν τον Χριστό ως Υιό του Θεού. Διατηρώντας τις όποιες επιφυλάξεις μας, οφείλουμε ν’ ακούμε προσεκτικά ό,τι λέει ο πλη­σίον μας, όταν βλέπουμε ότι τα λόγια του απηχούν την αλήθεια, παρά το γεγονός ότι δεν είναι σύντροφος και συμπολεμιστής μας…!

(Antony Bloom, Συνάντηση με το ζωντανό Θεό, εκδ. Εν πλω, σ. 226-230)

Get URL

Share:

Τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος

counter

Η επιδαψίλευση των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος στους ανθρώπους, κατά τον Ισίδωρο τον Πηλουσιώτη και τον Κύριλλο Αλεξανδρείας

ΠΕΡΙΛΗΨΗ 

Συχνά μέσα στο έργο τους ο Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης και ο Κύριλλος Αλεξανδρείας αναφέρονται στην επιδαψίλευση των χαρισμάτων του Αγ. Πνεύματος στους ανθρώπους. Ο άγιος Ισίδωρος σημειώνει ότι τα χαρίσματα που επιδαψιλεύονται στους ανθρώπους από το Άγιο Πνεύμα είναι εκείνα «προς προπαρασκευή της διανοίας των δεχομένων». Ο Κύριλλος σημειώνει ότι ως Θεός το Πνεύμα μοιράζει διάφορα πνευματικά χαρίσματα στους άξιους πιστούς, «προς το εκάστου μέτρον» «απαθώς» και χωρίς «μερισμόν υπομένει περί την ουσίαν. Οι άγ. Ισίδωρος και Κύριλλος αναφέρονται στη διάκριση των ανθρώπων σε ψυχικούς, σωματικούς και πνευματικούς με βάση το πόσο δεκτικοί είναι στα του Πνεύματος αποκαλυπτόμενα. Εδώ διακρίνεται η επίδραση της παύλειας θεολογίας, η οποία φαίνεται να έχει ασκήσει σημαντική επίδραση στους δύο αυτούς πατέρες του Ε  αἰώνα στην Αλεξάνδρεια και στην ευρύτερη περιοχή της. Άξια μνείας είναι και η επιρροή της διδασκαλίας του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, στους δύο Πατέρες σχετικά με τον ίδιο διαχωρισμό. Η διαφορά τους είναι ότι αν και οι δύο μιλούν για την επιδαψίλευση των χαρισμάτων του Τρίτου Προσώπου της Αγίας Τριάδος στους ανθρώπους, ο Ισίδωρος βρίσκει την ευκαιρία να το χρησιμοποιήσει για την εν Χριστώ παιδαγωγία των αναγνωστών του, αντίθετα ο Κύριλλος να υπογραμμίσει τη θεότητα του Αγίου Πνεύματος και το έργο του στον κόσμο. 

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Οι αγ. Ισίδωρος και Κύριλλος αναφέρονται συχνά στο έργο τους για την επιδαψίλευση των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος στους ανθρώπους. Σημειώνουν ότι ο κάθε άνθρωπος αξιοποιεί τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος και γίνεται δεκτικός σε αυτά με βάση τον προσωπικό του αγώνα κατά Χριστόν. Οι άνθρωποι χωρίζονται, ανάλογα τον αγώνα τους αλλά και τα αποτελέσματα της προσπάθειάς τους, σε σαρκικούς, ψυχικούς και πνευματικούς. Οι Πατέρες ιχνηλατώντας στην Παύλεια διδασκαλία δέχονται αυτή τη διάκριση στους ανθρώπους. Ταυτόχρονα εμβαθύνουν περισσότερο στην ερμηνεία των χαρακτηρισμών αυτών, αναλύοντας το γιατί οι άνθρωποι είναι επιδεκτικοί στις δωρεές του Αγίου Πνεύματος ή με τη στάση τους αποδιώχνουν τη χάρη του Πνεύματος από κοντά τους.

Φυσικά, αν και οι Πατέρες κατατάσσουν τους ανθρώπους σε τρεις κατηγορίες, αυτό το κάνουν μόνο με κριτήριο τη στάση των τελευταίων απέναντι στα μυστήρια της Εκκλησίας και γενικότερα με γνώμονα την αποδοχή η όχι -και σε ποιο βαθμό-, αλλά και την εφαρμογή της εν Χριστώ διδασκαλίας στη ζωή τους. Πάντοτε, όμως, οι Πατέρες δε λησμονούν το δισυπόστατο του ανθρώπου, σώμα και ψυχή, και προτρέπουν όλους μας να προσπαθούμε να κρατάμε αλώβητα από την αμαρτία τόσο την ψυχή μας όσο και τη σάρκα μας. 

1. Ο αγ. Ισίδωρος Πηλουσιώτης και οι σαρκικοί, ψυχικοί και πνευματικοί άνθρωποι.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας διδάσκουν ότι το Πνεύμα το Άγιο, «ό παρά του Πατρός εκπορεύεται, κατέρχεται επί του ανθρώπου και έτσι εκείνος αναμορφώνει τη φύση και κατακτά το «καθ᾽ ομοίωσιν» .

Ο αγ. Ισίδωρος, αναφερόμενος στα χαρίσματα και τις ενέργειες που επιδαψιλεύονται από το Άγιο Πνεύμα στους ανθρώπους, γράφει ότι το Άγιο Πνεύμα χορηγεί στον καθένα το κατάλληλο χάρισμα, «προς την προπαρασκευήν της διανοίας των δεχομένων». Σημειώνει ότι τα χαρίσματα δεν είναι δυνατόν να καταστούν κτήμα των ψυχικών ανθρώπων. Η χρήση του όρου «ψυχικός» γίνεται, για να χαρακτηριστούν οι «πνεύμα μη έχοντες, τους τοις λογισμοίς και συλλογισμοίς και διαλογισμοίς μάλλον επερειδομένους, και το δίκαιον και το συμφέρον εκ τούτων νομίζοντας ευρίσκειν». Οι άνθρωποι αυτοί, ζώντας μακριά από την εν Χριστώ ζωή, δεν μπορούν να εντρυφήσουν σε έναν πνευματικό τρόπο ζωής και να διάγουν βίο σύμφωνο με τις εντολές του Θεού, για να στεφανωθούν με τη χάρη του Τριαδικού Θεού. Θεωρούν «μωρία τα θεία», αρνούνται την ύπαρξη της βασιλείας των ουρανών, με αποτέλεσμα «έρωτα αυτής τεχθήναι αδύνατον». Δεν μπορούν να κατανοήσουν όλα εκείνα που φανερώνονται από το Ύψιστο Ον, γι᾽ αυτό ή τα αγνοούν ή τα παραποιούν ή τα παραγκωνίζουν.

Αντίθετα, οι πνευματικοί άνθρωποι, όπως σημειώνει ο απόστολος των εθνών Παύλος, τιμώνται από το Άγιο Πνεύμα και γίνονται αποδέκτες των θείων ενεργειών. Το Πνεύμα καλύπτει την ψυχή τους με αποτέλεσμα να κυριαρχούνται από το αίσθημα της πληρότητας και της ταπεινώσεως και γίνονται μέτοχοι των θείων και αϊδίων χαρισμάτων. Ζουν σε πνευματική ατμόσφαιρα, καρπό της μετουσίας του Πνεύματος, στην οποία δεν εισέρχεται εύκολα ο ιός της αμαρτίας. Η ψυχή τους καθίσταται πηγή αείρροος της θείας χάρης. Χαλυβδώνουν την πίστη τους στο Θεό και προσπαθούν να εναρμονίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο το φρόνημα και τις πράξεις τους με το λόγο της αληθείας, με το θείο νόμο. Οι άνθρωποι τότε έχουν μακάρια ζωη, γιατί η ύπαρξή τους διέπεται από την παρουσία του Αγίου Πνεύματος, ειδάλλως είναι νεκροί, όπως συμβαίνει, όταν η ψυχή εγκαταλείπει το σώμα.

Οι πνευματικοί άνθρωποι καταφέρνουν να νικήσουν την ακολουθία των λογισμών, την οποία θεωρούν υποδεέστερη από τη θεία δύναμη και τις αποκαλύψεις της στο έλλογο ον. Πετυχαίνουν να κερδίσουν έτσι τη μέλλουσα σωτηρία και να βραβευτούν με το έπαθλο της θέωσης, η οποία άρχεται από την επίγεια ζωή δια του αρραβώνος της μεθέξεως του Πνεύματος. Το Τρίτο Πρόσωπο της Τριάδος κατοικεί σε εκείνους όχι καθ’ υπόσταση αλλά δια των φυσικών Του ενεργειών, δηλαδή ως χάρισμα. Το Πνεύμα το Άγιο γίνεται ο οδηγητής και ο συνοδοιπόρος τους στη γέννηση μιας ισχυρής σχέσεως με τον Τριαδικό Θεό, στο να γίνουν δηλαδή θετοί υιοί Θεού. Δεν πετυχαίνουν μόνο, όμως, τη θέωση αλλά, αφού αποδέχονται τη θεία χάρη έχουν την ευκαιρία να γίνουν μέτοχοι «της και ιδιώτας σοφιζούσης».

Τέλος, ο άγ. Ισίδωρος γράφει ότι σαρκικοί καλούνται εκείνοι που η Αγία Γραφή χαρακτηρίζει ως «τους εις τα σαρκός κατολισθήσαντας». Αυτοί, εγκλωβισμένοι στα πάθη της σάρκας, δεν είναι προικισμένοι με θείο και πνευματικό χάρισμα και κατά συνέπεια δεν μπορούν να φωτισθούν από τα υπερφυσικά, όπως οι πνευματικοί.

Οι πιστοί που αγωνίζονται και καταφέρνουν να υποτάξουν το φρόνημά τους στους νόμους του Αγίου Πνεύματος αλλά και να χαλιναγωγήσουν τη σάρκα τους, στεφανώνονται με το στέφανο της βασιλείας των ουρανών. Μοιάζουν με βιαστές, δηλαδή με καταπιεστές του σώματός τους, με απώτερο σκοπό να καταστούν δοχεία της χάρης του Πνεύματος. Στον πνευματικό τους αυτό αγώνα χρειάζονται φωτισμένους, πνευματικούς ταγούς, ειδάλλως θα ερεθιστούν «εις χείρονα πλημμελήματα». Μόνο έτσι θα καταφέρουν να κυοφορήσουν την αιώνια αλήθεια που δόθηκε από το Δημιουργό στα έλλογα δημιουργήματά Του. Ο άγ. Ισίδωρος τονίζει ότι παλαιότερα «οι της Εκκλησίας παιδευταί και δι᾽ αρίστην πολιτείαν τω θείω ελαμπρύνοντο Πνεύματι» και μπορούσαν να διακρίνουν εκείνους που έπεφταν σε πταίσματα η σε σοβαρότερες αμαρτίες και σε εκείνους που πραγματικά μετανοούσαν και άλλαζαν τρόπο ζωής.

2. Τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, δωρεά στους ανθρώπους

Οι διδάσκαλοι της θείας αλήθειας είναι έμπλεοι από τη Χάρη που τους επιδαψιλεύει ο Τριαδικός Θεός. Κηρύττουν για το Θεό και τον ενανθρωπήσαντα θείο Λόγο χωρίς να ψεύδονται, γιατί η φώτιση του Αγίου Πνεύματος από την οποία είναι έμπλεοι, αποτελεί αναμφισβήτητο μάρτυρα της διδασκαλίας τους, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο Παύλος. Έχουν τη δυνατότητα να δουν με τα μάτια της ψυχής τους ποια ασθένεια πνευματική γίνεται τροχοπέδη για τη σωτηρία του κάθε ανθρώπου, ώστε να του συστήσουν την αρμόζουσα αγωγή για την πνευματική του ανακεφαλαίωση. Γιατί, όπως υπογραμμίζει ο ιερός Πατήρ, «τις μη τω θείω Πνεύματι την ψυχήν φωτισθείς, ειδέναι η επαρκέσαι δυνήσεται;». Με την παρουσία επομένως του Πνεύματος καθοδηγείται ο νους μας και μας καθιστά ικανούς να δεχθούμε πράγματα που αφορούν το Θεό, «ων ο ανθρώπινος νους ουκ αφικνείτο». Η ψυχή μας απαλλάσσεται από την επήρεια του μισόκαλου διαβόλου και οδηγείται με σταθερό βήμα στη σωτήρια αλήθεια του Θεού. Διδασκόμαστε τις θείες αλήθειες, δεχόμενοι το νόμο του Πνεύματος, και τις ομολογούμε την κατάλληλη στιγμή, όπως ο απόστολος Πέτρος. Εκείνος αποκάλυψε την αλήθεια για το ότι ο Χριστός είναι ο Υιός του αληθινού Θεού, όταν ερωτήθηκε από το Χριστό, δείχνοντας «έμφυτον της αλήθειας την είδησιν».

Η διάκριση των ανθρώπων σε ψυχικούς, σωματικούς και πνευματικούς έχει μεγάλη σημασία για τον ιερό πατέρα. Οι δύο πρώτοι αρνούνται να κάνουν κτήμα τους τα του Πνεύματος αποκαλυπτόμενα, κάτι που τους καθιστά ανάξιους των χαρισμάτων του Πνεύματος. Έτσι το Άγιο Πνεύμα απομακρύνεται από κοντά τους και εκείνοι οδηγούνται στον πνευματικό θάνατο της ψυχής τους. Αντίθετα, οι πνευματικοί έχουν ανοιχτή την καρδιά τους και κατάλληλα προετοιμασμένο το χωράφι της διανοίας τους, για να φυτευτεί ο θείος σπόρος και να αποδώσει αγλαούς καρπούς. Κατά συνέπεια γίνεται φανερό ότι η θεία χάρη επιδαψιλεύεται σε κάθε άνθρωπο ανάλογα με την προαίρεσή του. Με βάση το κριτήριο της προαιρέσεως που διακρίνει κάθε άνθρωπο, το Άγιο Πνεύμα επιλέγει «τοις μεν επιφοιτά και παραμένει, των δε αποφοιτά, εις δε τους ουδέ την αρχήν καθίεται».

Ο άγ. Ισίδωρος επικρίνει αυστηρά όποιον αρνείται τη θεία προέλευση και την αξιοπιστία των δογμάτων, φορέας των οποίων είναι ο Χριστός, γιατί Εκείνος τα αποκαλύπτει όλα μαζί με το Άγιο Πνεύμα. Με τον τρόπο αυτό φανερώνει την ομοουσιότητα του ενσαρκωμένου Λόγου με το Πνεύμα, «του συγγενούς Πνεύματος», όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζει. Θεωρεί ότι όσα αποκαλύπτονται από το Πνεύμα είναι δύσκολο να καταστούν κτήμα του ανθρώπινου νου χωρίς τη φώτιση του Πνεύματος, γιατί είναι «υπέρ νουν ανθρώπινον».

Ο Πηλουσιώτης άγιος ερμηνεύει με αλληγορικό τρόπο το δυναμικό προπηλακισμό των εμπόρων του ναού του Σολομώντα από τον Ιησού. Οργίστηκε ο Κυριος μαζί τους, γιατί πωλούσαν τα περιστέρια, τα οποία συμβολίζουν το Άγιο Πνεύμα και τα χαρίσματά Του, «επειδή εν είδει περιστεράς το θείον επεφάνη Πνεύμα τους θεοκαπήλους προπηλακίζων». Σημειώνει με έμφαση ότι όλα τα θαύματα που πραγματοποίησε ο Χριστός τα έκανε με τη συνέργεια του Αγίου Πνεύματος: «των γαρ παθών εκκοπτομένων και των δαιμόνων ελαυνομένων εν τη δυνάμει της θεότητος». Έτσι αν κάποιοι τυφλωμένοι από την πλάνη αρνούνταν να παραδεχθούν «τας θεοσημείας» και τις απέδιδαν στο βροτοφάγο δαίμονα αντί στον Θεό. Κατά συνέπεια, διέπρατταν μεγάλη και ασυγχώρητη βλασφημία ως προς την τρισήλιο Θεότητα και κυρίως προς το Άγιο Πνεύμα, «ταύτην ουν την βλασφημίαν την κατά της θείας τρανώς ούσαν ουσίας, ασυγχώρητον». Ο Ισίδωρος ερμηνεύει το παραπάνω χωρίο του ευαγγελιστή Ματθαίου σύμφωνα με το γραμματοϊστορικό τύπο, ώστε να μπορέσουν να αντιληφθούν οι αναγνώστες των επιστολών του πώς γίνεται, αφού είναι μία η ουσία της Αγίας Τριάδος, η βλασφημία κατά του Χριστού να συγχωρείται, ενώ κατά του Αγίου Πνεύματος να μένει ασυγχώρητη εις τους αιώνας: «Ος αν είποι κατά του Υιού του ανθρώπου βλάσφημον λόγον, ου κρίνεται, είπεν ο Κύριος· επειδή τοις λημώσι τον της διανοίας οφθαλμόν, δυσκατάληπτος και δυσθεώρητος ο ηνωμένος αρρήτως Θεός τη ευτελεία της φαινομένης σαρκός, αγνοουμένης της κρυπτομένης θεότητος… Η δε κατά του Πνεύματος του αγίου βλασφημία, δια τούτο υπάρχει ασύγγνωστος, επειδή αυτά τα έργα φαινόμενα, αγνώμονας και αχαρίστους ελέγχει τους βλασφημούντας…».

Ποια πράξη όμως θεωρείται βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος; Στην πατερική γραμματεία η βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος, η οποία δεν θα συγχωρηθεί ποτέ, δεν είναι παρά μόνον η αμετανοησία, η έλλειψη διάθεσης για μετάνοια αλλά και η άρνηση του ανθρώπου να δεχθεί τους καρπούς του μυστηρίου της Μετανοίας. Εδώ πρέπει να επισημάνουμε ότι η βλασφημία εναντίον του Πνεύματος δεν αναφέρεται σε μία απρόσωπη δύναμη, αλλά σε ένα Πρόσωπο, Παράκλητο, αφού Αυτός είναι Εκείνος που ελέγχει τους αχαρίστους. Η βλασφημία εναντίον του Πνεύματος αναφέρεται στην άρνηση της αποδοχής των διαφόρων ενεργειών του τρίτου προσώπου της Τριάδος, οι οποίες αποκαλύπτονται στους ανθρώπους κάθε εποχής.

Το Πνεύμα είναι εκείνο που αγιάζει τους λειτουργούς κατά τη χειροτονία τους, καθιστά τα μυστήρια ενεργά και μεταβάλλει τον οίνο και τον άρτο σε Αίμα και Σώμα Χριστού. Η δράση του Πνεύματος μέσα στην Εκκλησία παραλληλίζεται ως «πυρ την ύλην δαπανών». Εξάλλου, όλα τα μυστήρια της Εκκλησίας, με την επιδαψίλευση της χάριτος του Πνεύματος, αποτελούν επέκταση, ερμηνείες και εξηγήσεις της ενέργειας της ζωής του Χριστού. «Οι μετέχοντες στα μυστήρια δεν λαμβάνουν από αυτά τα ^«σημεία^» ή τα^«στοιχεία^» , αλλά κυρίως τη χάρη και τη δωρεά του Αγίου Πνεύματος. Το Άγιο Πνεύμα οικοδομεί την ενότητα και την κοινωνία των πιστών ως σώμα Χριστού». Έτσι η Πνευματολογία προσλαμβάνει χριστολογική και εκκλησιολογική διάσταση.

Το Πνεύμα του Θεού δεν εξαγοράζεται, ούτε χορηγεί τη χάρη Του σε ανάξιους, «τους χρήμασι κτάσθαι το του Θεού Πνεύμα νομίζοντας», όπως συνέβη με τον αιρετικό Σίμωνα το Μάγο, ο οποίος προσφέροντας χρήματα στον απόστολο Πετρο ήθελε να επιτελεί θαύματα, εξαγοράζοντας τη χάρη του Πνεύματος. Αν κάποιος δεχθεί τη δωρεά των χαρισμάτων του Πνεύματος και αποδειχθεί ανάξιος, εκείνη καθίσταται ανενεργός και στο τέλος το Άγιο Πνεύμα τον εγκαταλείπει. Αντίθετα οι μαθητές του Θεανθρώπου, οι οποίοι ήταν φορείς του Αγίου Πνεύματος, όχι μόνο οδηγούνταν από Αυτό εις πάσαν αλήθειαν, αλλά «την του Πνεύματος του Αγίου παρέσχοντο χάριν» στον κόσμο και συγκεκριμένα στους πιστούς. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το Άγιο Πνεύμα αντικαθιστά τη θέλησή τους και αμαυρώνει την προσωπικότητά τους και το εγώ τους.

Οι Μαθητές – Απόστολοι του Κυρίου εμφορούμενοι από το θείο Πνεύμα υπερβαίνουν τους ανθρώπινους νόμους, με αποτέλεσμα «συνέστιοι και ομοτράπεζοι του πάντων Δεσπότου γεγένηνται, ομιλίας κατηξιώθησαν θείας, παιδεύσεως υπερφυούς, υιοθεσίας και φιλίας εντός εγένοντο». Η υπέρβαση αυτή των γήινων ορίων και η εσωτερική τους μετάλλαξη με την εν Χριστώ ζωή τούς παρέχει τη δύναμη να πραγματοποιούν θαύματα: «νεκρούς ήγειρον, παραλυτικούς έσφιγγον, νοσούντας ιώντο, δαίμονας ήλαυνον, προυφήτευον τα μέλλοντα». Όλες αυτές οι ενέργειες φανερώνουν «την Πνεύματος αγίου παρουσίαν», η οποία είναι έκδηλη σε όσους ζουν εν Χριστώ.

Το Άγιο Πνεύμα είναι εκείνο που απαλλάσσει τον άνθρωπο από τις αμαρτίες, «ελευθερούν των αμαρτιών», και τον οδηγεί στη σωτηρία. Εκείνο θωρακίζει το έλλογο ον, για να αντιμάχεται την αμαρτία και να εξέρχεται νικητής μέσα από την πάλη των ηδονών. Ο Ισίδωρος παρομοιάζει την προστασία που παρέχει το Τρίτο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος στον εν Χριστώ πιστό ως «πανοπλία». Ο κάθε άνθρωπος δεν χρειάζεται αιματηρές θυσίες ζώων, για να απαλλαχθεί από τα δεσμά του μισόκαλου δαίμονα, αλλά μόνο την ενέργεια της Πνεύματος της Θεότητας, η οποία συνεχίζει το έργο του σαρκωθέντος Λογου και χορηγείται κατά το βάπτισμα. Ο ίδιος ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός σημειώνει ότι το βάπτισμα, κατά το οποίο ο βαπτιζόμενος αναγεννάται «εξ ύδατος και Πνεύματος», αποτελεί την αρχή του δρόμου που οδηγεί στη βασιλεία των ουρανών.

Κατά την ημέρα της Πεντηκοστής το Άγιο Πνεύμα φωτίζει και δαδουχεί τους μαθητές του Κυρίου, για να κατανοήσουν πλήρως όσα διδάχθηκαν από το Χριστό και να τα κηρύξουν σε ολόκληρη την Οικουμένη. Γίνονται με τον τρόπο αυτό τηλαυγείς φάροι, που με το φως του σωτήριου λόγου θα αποδιώξουν το έρεβος της πλάνης του διαβόλου, «… ιδιώται όντες και αγράμματοι, της θείας εμπεπλησμένοι σοφίας, και των διαλεκτικών και των ρητόρων εκράτησαν». Την ημέρα αυτή δίδεται καθ᾽ ολοκληρίαν η χάρη του Πνεύματος, η οποία έφερε τη βασιλεία του Θεού στις καρδιές των ανθρώπων όλων των εθνών. Το Άγιο Πνεύμα, υπογραμμίζει ο αλεξανδρινός πατήρ, «εν πυρί τοις αποστόλοις εδίδοτο».

Το Πνεύμα παρέχει τη δυνατότητα στον άνθρωπο μέςω τoύ βαπτίσματος να απεκδυθεί τον παλιό του εαυτό, το νεκρωμένο από την αμαρτία, και να ενδυθεί τον καινούργιο. Ο τελευταίος βρίσκεται πάντα σε εγρήγορση στον αγώνα κατά της αμαρτίας, «τω πτερώ του Πνεύματος διεγείρων». Ο συμβολισμός της ενέργειας του Πνεύματος με φτερό δηλώνει ότι η πνευματική αφύπνιση του ανθρώπου γίνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε ο τελευταίος να νιώθει ελεύθερος και λυτρωμένος από το δυσβάστακτο φορτίο του Νόμου της Παλαιάς Διαθήκης. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι τα αγωνίσματα είναι απλά. Είναι δυσκολότερα, παρά το γεγονός της ελευθερίας των κινήσεων που έχουν οι αθλητές. Οι χριστιανοί αντιμάχονται όχι μόνο τις αμαρτωλές πράξεις αλλά και τις αμαρτωλές σκέψεις που δηλητηριάζουν τον ανθρώπινο νου. Ο αγώνας είναι επίπονος, αλλά το έπαθλο είναι μεγαλύτερο από την εποχή της Παλαιάς Διαθήκης, «ουρανός απόκειται και τα εν αυτώ αγαθά».

Ο άγ. Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης ομιλεί, λοιπόν, για τις ενέργειες του τρίτου Προσώπου του Τριαδικού Θεού με κύρια αναφορά στο ρόλο, τον οποίο διαδραμάτισε στη θεία Σύλληψη. Ο ιερός Πατήρ τονίζει ότι το Πνεύμα διαδραματίζει ενεργό ρόλο στα Άγια Μυστήρια της Εκκλησίας του Χριστού καθώς και τον πρωταγωνιστικό ρόλο που είχε την ημέρα της Πεντηκοστής. Η οικουμενικότητα της Εκκλησίας, η οποία αποκαλύπτεται την ημέρα της Πεντηκοστής, είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος. Γνωρίζει ότι η δημιουργία του κόσμου πραγματοποιείται από τον Πατέρα, δια του Υιού, εν Αγίω Πνεύματι. Έτσι και η ανακαίνισή του είναι έργο και των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος. Στη δημιουργία του κόσμου το Άγιο Πνεύμα αποτελεί την τελειωτική αιτία. Το ίδιο συμβαίνει και στην ανακαίνισή Του, η οποία μυσταγωγείται στην Εκκλησία με την αδιάκοπη παρουσία του Αγίου Πνεύματος.

Τέλος, σημειώνει ότι η «ενέργεια του Πνεύματος στους μαθητές, η οποία έχει τη μορφή μαρτυρίας, καθοδηγήσεως, υπομνήσεως, αποκαλύψεως, καθίσταται συγχρόνως και συνηγορία υπέρ του Ιησού και των μαθητών έναντι του κόσμου. Ο τελευταίος μερικές φορές είναι εχθρικά διακείμενος απέναντι στην αποκάλυψη της θείας αλήθειας και αρνείται να δεχθεί το θείο φως και κατά συνέπεια τη σωτηρία του εν Χριστώ». Αντίθετα οι συγγραφείς της Αγίας Γραφής έγιναν δοχείο του Πνεύματος και έτσι φωτίστηκαν από τη χάρη Του και έγραψαν τα πνευματικά αυτά κείμενα. Επιπλέον όλοι όσοι ονομάζονται χριστιανοί έχουν λάβει κατά τη βάπτισή τους το Πνεύμα το Άγιο, το οποίο απωθούν με τις πονηρές πράξεις τους ή Το αφήνουν να βλαστήσει τους καρπούς Του εξαιτίας της ενάρετης ζωής τους.

Το χρίσμα

counter

Τι είναι το χρίσμα; Είναι το ιερό μυστήριο κατά το οποίο, χρισμένων σταυροειδώς με άγιο μύρο των μελών του βαπτισθέντος, κατέρχεται η θεία χάρη η οποία σφραγίζει την αρξάμενη νέα πνευματική ζωή, διαπτύσσοντας τα χαρίσματα του βαπτίσματος σε βίο προσωπικό, θεοφιλή και ενάρετο. Το χρίσμα, αν και τελείται συνημμένως με το βάπτισμα, δεν είναι μέρος του βαπτίσματος, αλλά μυστήριο αυτοτελές και ίδιο. Είναι δε μυστήριο μη επαναλαμβανόμενο. Στη Γραφή δεν υπάρχει μεν σαφής μαρτυρία περί της ιδρύσεως του χρίσματος απ' ευθείας από τον Κύριο. Υπάρχουν όμως πολλές και σημαντικές ενδείξεις. Είναι τα χωρία: «ὁ δὲ βεβαιῶν ἡμᾶς σὺν ὑμῖν εἰς Χριστὸν καὶ χρίσας ἡμᾶς Θεός, ὁ καὶ σφραγισάμενος ἡμᾶς καὶ δοὺς τὸν ἀρραβῶνα τοῦ Πνεύματος ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν» (Προς Κορινθίους B΄, κεφ. Α´, 21-22)• «καὶ ὑμεῖς, τὸ χρῖσμα ὃ ἐλάβατε ἀπ᾿ αὐτοῦ, ἐν ὑμῖν μένει, καὶ οὐ χρείαν ἔχετε ἵνα τις διδάσκῃ ὑμᾶς...» (Επιστολή Ιωάννου Α΄, κεφ. Β΄, 27). Στα χωρία αυτά βέβαια η χρίση μπορεί να εκληφθεί με έννοια γενική, ως εσωτερική δια του Αγίου Πνεύματος βεβαίωση. Σημαντικότερη μαρτυρία περί της θείας αρχής του χρίσματος και βεβαίωση ότι τούτο είναι μυστήριο ξεχωριστό από το βάπτισμα, είναι τα όσα λέγονται στις «Πράξεις των Αποστόλων», περί των αποστόλων Πέτρου και Ιωάννου, οι όποιοι στάλθηκαν στη Σαμάρεια για να επιθέσουν τα χέρια τους στις κεφαλές των βαπτισθέντων από το διάκονο Φίλιππο και να τους μεταδώσουν Πνεύμα Άγιο. Ομοίως και ό,τι λέγεται περί του Παύλου, ο οποίος στην Έφεσο δια της επιθέσεως των χειρών του στις κεφαλές των δεχθέντων το βάπτισμα του Ιωάννου, μετέδωσε σ' αυτούς Πνεύμα Άγιο. Από τις πιο πάνω διηγήσεις των «Πράξεων» φαίνεται ότι αρχικά το μυστήριο ετελείτο δια της επιθέσεως των χειρών των Αποστόλων. Όσο όμως περνούσε ο καιρός και στο μέτρο που ο αριθμός των πιστευόντων μεγάλωνε καθημερινά και ήταν φυσικά αδύνατο να επαρκέσουν τα αποστολικά χέρια για την τέλεση του μυστηρίου, η χειροθεσία αντικαταστάθηκε πιθανότατα απ' αυτούς τους ίδιους τους Αποστόλους δια της χρίσεως με άγιο μύρο, η οποία γινόταν όχι μόνο από τον επίσκοπο, αλλά και από τους ιερείς. H χρισματική χάρη είναι διαφορετική από τη βαπτισματική. Ενώ το ιερό βάπτισμα δημιουργεί τη νέα ύπαρξη και εισάγει τον άνθρωπο στη νέα εν Χριστώ ζωή, το χρίσμα σφραγίζει με τις δωρεές του αγίου Πνεύματος την ύπαρξη αυτή, βοηθώντας τον άνθρωπο να εισέλθει στη δόλιχο (οδό) των πνευματικών αγώνων και ν' αξιοποιήσει υποκειμενικά το αγαθό του ιερού βαπτίσματος. Όπως είπαμε στην αρχή, το χρίσμα είναι μυστήριο μη επαναλαμβανόμενο. Τελείται μία μόνο φορά, όπως και το βάπτισμα. Η χρίση των προσερχόμενων στους κόλπους της Ορθοδοξίας δεν είναι επανάληψη του χρίσματος, επειδή στην αίρεση, κι αν έγινε το χρίσμα, αυτό είναι άκυρο και ανύπαρκτο όπως δεν είναι επανάληψη στις περιπτώσεις των αποστατών που επανέρχονται στους κόλπους της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Εδώ το χρίσμα είναι τελετή της επανόδου των μετανοούντων κάτω από τις ευλογίες της Εκκλησίας. Επίσης δεν θεωρείται μυστήριο η δια μύρου καθιέρωση ναών και ιερών εικόνων, όπως και η περιβολή του βασιλικού αξιώματος δια τυπώσεως μύρου. Ποιος είναι ο λειτουργός του μυστηρίου του χρίσματος; Ενώ κατά την πράξη της Ορθόδοξης Εκκλησίας η χρίση δια μύρου, που παρασκευάζεται μόνο από τον επίσκοπο, επιτρέπεται σε όλους τους ιερείς, κατά την Εκκλησία της Ρώμης η τέλεση του επιφυλάσσεται σε μόνο τον επίσκοπο, επιτρεπομένης εκτάκτως και σε ιερείς ως ειδικό προνόμιο παρεχόμενο σ' αυτούς από τον Πάπα. Η πράξη όμως αυτή των Παπικών δεν έχει ιστορικό έρεισμα. Στην αρχαία Εκκλησία το μυστήριο ετελείτο σταθερά και από τους ιερείς. Κατά τον ιερό Χρυσόστομο οι επίσκοποι πλεονεκτούν των πρεσβυτέρων μόνο κατά τη χειροτονία, την οποία δεν μπορούν να κάνουν οι ιερείς. Κατά τα άλλα συνεπώς μπορούν να κάνουν ό,τι και ο επίσκοπος. Αλλά και λογικώς η πράξη αυτή δεν μπορεί να υποστηριχθεί, διότι η τέλεση του χρίσματος ανήκει στους επισκόπους jure divino (θείω δικαίω), οπότε δεν μπορεί να χορηγηθεί στους ιερείς, είτε χορηγείται σ' αυτούς εκ διατάξεως εκκλησιαστικής, οπότε η τέλεση του μυστηρίου εγκείμενη στη χειροτονία τους είναι κάτι το κανονικό και υγιές. Βαθύτερος λόγος να είναι άραγε η έξαρση του επισκοπικού αξιώματος; Ποιος είναι ο κατάλληλος χρόνος τελέσεως του χρίσματος; Κατά την Ορθόδοξη Εκκλησία το χρίσμα τελείται -όπως ήδη σημειώσαμε- μετά το βάπτισμα. Δια των δωρεών του Αγίου Πνεύματος κατασφραγίζεται η νέα ύπαρξη η αναδυθείσα από την κολυμβήθρα του βαπτίσματος, ενώ ο νέος πνευματικός βίος διαπτύσσεται σε προσωπικό έργο στις ψυχές των βαπτισθέντων. Η Ορθόδοξη Ομολογία παραινεί: «Παρευθύς μετά το βάπτισμα να χρίη ο ιερεύς το βαπτιζόμενον εις τα διορισμένα μέλη, επιλέγων τα λόγια "σφραγίς δωρεάς πνεύματος αγίου"». Η τέλεση του χρίσματος ευθύς μετά το βάπτισμα αποτελεί πράξη αρχαιότατη της Εκκλησίας. Αντί πάσης άλλης μαρτυρίας παραθέτουμε τη μαρτυρία της εν Λαοδικεία Συνόδου: «Οι φωτιζόμενοι μετά το βάπτισμα χρίονται χρίσματι επουρανίω». (του Ανδρέα Θεοδώρου, ομότιμου Καθηγητού Πανεπιστημίου Αθηνών Από το βιβλίο "Απαντήσεις σε ερωτήματα δογματικά – συμβολικά – ιστορικοδογματικά", Εκδόσεις «ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣ», 1995, τόμοι 1 και 2)

counter

Η πνοή του Αγίου Πνεύματος (Αγίου Ιννοκεντίου Μόσχας).

Μικρή περιγραφή

Τι είναι το Άγιο Πνεύμα και τι δίνει στον άνθρωπο; Πότε και ποιοι το αποκτούν; Πως μπορούμε να το αποκτήσουμε; Το Άγιο Πνεύμα κάνει διακρίσεις; Πως νοιώθει ο άνθρωπος που έχει το Άγιο Πνεύμα;

Κύριο περιεχόμενο

Η πνοή του Αγίου Πνεύματος. α. Τι είναι το Άγιο Πνεύμα και τι δίνει στον άνθρωπο. Το Άγιο Πνεύμα είναι ο Θεός, το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, παντοδύναμο όπως ο Πατέρας και ο Υιός. Το Άγιο Πνεύμα ζωογονεί, εμψυχώνει και ενδυναμώνει το πλάσματα. Αυτό δίνει στα ζώα τη ζωή, στους ανθρώπους το νου και στους χριστιανούς την ανώτερη ζωή, την πνευματική. Αυτό φωτίζει τον άνθρωπο και τον βοηθάει να μπει στη βασιλεία των ουρανών. Το Άγιο Πνεύμα δίνεται στον καθένα μας όχι σύμφωνα με την αξία των καλών έργων του, αλλά δωρεάν, σύμφωνα με το έλεος του Θεού, για την σωτηρία του. Στη συνέχεια θα δούμε τι χαρίζει στον άνθρωπο το Άγιο Πνεύμα. Όταν κατοικήσει μέσα στον άνθρωπο το Άγιο Πνεύμα, του δίνει πίστη και φωτισμό. Χωρίς Αυτό, κανείς δεν μπορεί να έχει αληθινή και ζωντανή πίστη. Χωρίς το φωτισμό Του, και ο πιο σοφός και μορφωμένος άνθρωπος είναι ολότελα τυφλός ως προς τα έργα του Θεού και την κτίση Του. Απεναντίας, το Άγιο Πνεύμα μπορεί να φωτίσει εσωτερικά και τον πιο αμόρφωτο και απλοϊκό άνθρωπο, να του αποκαλύψει άμεσα τα έργα του Θεού και να του προσφέρει τι γλυκιά γεύση της βασιλείας Του. Ο άνθρωπος που έχει μέσα του το Άγιο Πνεύμα, αισθάνεται στην ψυχή του ένα ασυνήθιστο φως, που του ήταν ολότελα άγνωστο μέχρι τότε. Το Άγιο Πνεύμα γεννάει στην καρδιά του ανθρώπου την αληθινή αγάπη. Η αληθινή αγάπη είναι σαν μια καθαρή φωτιά, μια πηγή θερμότητας, που ζεσταίνει την καρδιά. Είναι μια ρίζα, που βλασταίνει μέσα στην καρδιά όλα τα καλά έργα. Για τον άνθρωπο που έχει ζωογονηθεί από την αληθινή αγάπη, τίποτα δεν είναι δύσκολο, φοβερό ή αδύνατο. Γι' αυτόν κανένας νόμος δεν είναι βαρύς, καμία εντολή δεν είναι ανεφάρμοστη. Όλα του είναι εύκολα. Η πίστη και η αγάπη, που χαρίζει στον άνθρωπο το Άγιο Πνεύμα, είναι τόσο μεγάλα και δυνατά όπλα στα χέρια του, που, αν τα έχει, μπορεί εύκολα, άνετα, με χαρά και γαλήνη να βαδίσει το δρόμο που βάδισε ο Χριστός. Το Άγιο Πνεύμα δίνει ακόμα στον άνθρωπο δύναμη, για ν' αντιστέκεται στους πειρασμούς του κόσμου. Έτσι, χρησιμοποιεί βέβαια τα επίγεια αγαθά, αλλά σαν περαστικός ταξιδιώτης, χωρίς να κολλάει σ' αυτά την καρδιά του. Αντίθετα, ο άνθρωπος που δεν έχει μέσα του το Άγιο Πνεύμα, όσο μορφωμένος και έξυπνος κι αν είναι, μένει πάντα δούλος και αιχμάλωτος του κόσμου. Το Άγιο Πνεύμα δίνει στον άνθρωπο και σοφία. Αυτό το βλέπουμε κατεξοχήν στους αγίους αποστόλους, που, πριν λάβουν το Άγιο Πνεύμα, ήταν αγράμματοι και απλοϊκοί άνθρωποι, ύστερα όμως κανείς δεν μπορούσε ν' αντισταθεί στη σοφία και τη δύναμη του λόγου τους. Το Άγιο Πνεύμα χαρίζει σοφία όχι μόνο στα λόγια του ανθρώπου, αλλά και στις πράξεις του. Έτσι λ.χ, εκείνος που έχει μέσα του το Άγιο Πνεύμα, πάντα θα βρει το χρόνο και τον τρόπο να φροντίσει για τη σωτηρία του, ακόμα και μέσα στο θόρυβο του κόσμου. Το Άγιο Πνεύμα χαρίζει την αληθινή χαρά, την καρδιακή ευτυχία και την ασάλευτη ειρήνη. Ο άνθρωπος που δεν έχει μέσα του το Άγιο Πνεύμα, ποτέ δεν μπορεί να χαρεί αληθινά, να ευχαριστηθεί καθαρά, να νιώσει την ειρήνη που γλυκαίνει την ψυχή. Είναι αλήθεια ότι κάπου-κάπου χαίρεται. Μα η χαρά του είναι στιγμιαία και όχι καθαρή. Κάπου-κάπου διασκεδάζει. Μα οι διασκεδάσεις του είναι πάντα κενές, ανούσιες, και μετά απ' αυτές τον κυριεύει μια ακόμα μεγαλύτερη στεναχώρια. Κάπου-κάπου είναι ήρεμος. Μα η ηρεμία του δεν είναι η πνευματική ειρήνη, είναι νάρκη της ψυχής. Και αλίμονο σ' εκείνον που δεν προσπαθεί και δεν θέλει να ξυπνήσει απ' αυτή τη νάρκη! Το Άγιο Πνεύμα δίνει και την αληθινή ταπείνωση. Ο άνθρωπος, ακόμα και ο πιο γνωστικός, δεν μπορεί να γνωρίσει τον εαυτό του όσο πρέπει, αν δεν έχει μέσα του το Άγιο Πνεύμα. Γιατί χωρίς τη θεία βοήθεια, δεν μπορεί να δει την πραγματική κατάσταση της ψυχής του. Αν είναι τίμιος και κάνει κανένα καλό στους συνανθρώπους του, νομίζει πως είναι δίκαιος - ή και, σε σύγκριση με τους άλλους, τέλειος - και πως δεν του χρειάζεται τίποτα άλλο! Το Άγιο Πνεύμα, όταν κατοικήσει μέσα μας, μας αποκαλύπτει όλη την εσωτερική μας φτώχεια και αδυναμία. Και ανάμεσα στις αρετές μας, προβάλλει όλες τις αμαρτίες μας, την αμέλεια μας, την αδιαφορία μας για την σωτηρία των άλλων, την ιδιοτέλεια μας ακόμα και εκεί που φαινόμαστε μεγαλόψυχοι, την παχυλή φιλαυτία μας, ακόμα και εκεί που ποτέ δεν την υποπτευόμασταν. Κοντολογίς, το Άγιο Πνεύμα μας τα δείχνει όλα, όπως πραγματικά είναι. Και τότε αρχίζουμε ν' αποκτάμε την αληθινή ταπείνωση. Τότε αρχίζουμε ν' αποκτάμε την εμπιστοσύνη μας στις δικές μας δυνάμεις και αρετές. Τότε αρχίζουμε να θεωρούμε τον εαυτό μας χειρότερο από τους άλλους ανθρώπους. Και ταπεινωμένοι μπροστά στον Ιησού Χριστό, αρχίζουμε να μετανοούμε ειλικρινά και να ελπίζουμε μόνο σ' Εκείνον. Το Άγιο Πνεύμα μας διδάσκει, τέλος, την αληθινή προσευχή. Κανένας δεν μπορεί να κάνει προσευχή πραγματικά ευάρεστη στον Θεό, πριν λάβει το Άγιο Πνεύμα. Γιατί αν αρχίσει να προσεύχεται, χωρίς να έχει μέσα του το Άγιο Πνεύμα, θα δει το νου του να μην μπορεί να συγκεντρωθεί. Επιπλέον, δεν γνωρίζει, όπως πρέπει, ούτε τον εαυτό του, ούτε τις ανάγκες του, ούτε τι να ζητήσει, ούτε πως να το ζητήσει από το Θεό. Καλά-καλά δεν ξέρει ούτε τι είναι ο Θεός. Όποιος, όμως, έχει μέσα το Άγιο Πνεύμα, γνωρίζει τον Θεό, βλέπει ότι Αυτός είναι ο Πατέρας του και ξέρει πως να Τον πλησιάσει, πως να Τον παρακαλέσει και τι να Του ζητήσει. Οι σκέψεις του στην προσευχή είναι εύτακτες, καθαρές, προσηλωμένες, μόνο στον Κύριο. Ένας τέτοιος άνθρωπος μπορεί με την προσευχή του να πετύχει τα πάντα, ακόμα και βουνά να μετακινήσει. Να, λοιπόν, τι χαρίζει το Άγιο Πνεύμα σ' εκείνον που Το έχει λάβει. Βλέπετε ότι, χωρίς τη βοήθεια και τη συνέργεια του Αγίου Πνεύματος, είναι αδύνατο όχι μόνο να μπούμε στην ουράνια βασιλεία, αλλά κι ένα βήμα να κάνουμε στο δρόμο που οδηγεί εκεί. Γι' αυτό είναι απαραίτητο να Το αποκτήσουμε και να Το έχουμε πάντα μέσα μας, όπως Το είχαν οι άγιοι απόστολοι. β. Πότε και ποιο αποκτούν το Άγιο Πνεύμα. Ο Ιησούς Χριστός είπε: «Ο άνεμος πνέει όπου θέλει, ακούς τη βοή του, αλλά δεν ξέρεις από που έρχεται και που πηγαίνει. Έτσι συμβαίνει και με καθέναν που γεννιέται από το Πνεύμα» (Ιω. 3:8). Τα λόγια αυτά σημαίνουν, ότι την παρουσία του Αγίου Πνεύματος στην καρδιά μας μπορούμε να την ακούσουμε, να την αισθανθούμε και να την αντιληφθούμε, αλλά δεν μπορούμε ποτέ να προσδιορίσουμε από πριν την περίσταση και την ώρα που θα μας επισκεφθεί. Βλέπουμε πως οι απόστολοι έλαβαν το Άγιο Πνεύμα σε στιγμές που δεν το περίμεναν. Μόνο η επίσημη κατάβαση του Αγίου Πνεύματος την ημέρα της Πεντηκοστής τους είχε προαναγγελθεί, και πραγματοποιήθηκε την προκαθορισμένη μέρα στον προκαθορισμένο τόπο, και τότε, όμως δεν έλαβαν το Πνεύμα σαν ανταμοιβή για προσωπικά τους κατορθώματα, αλλά δωρεάν, χάρη στην πίστη και την ελπίδα τους. Η ομόψυχη προσευχή, στην οποία ήταν αφοσιωμένοι από την Ανάληψη του Κυρίου ως την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, δεν ήταν τόσο το μέσο, για να πάρουν το Πνεύμα, όσο μια προετοιμασία γι' αυτό το γεγονός. Κανένας, επομένως, δεν μπορεί να ξέρει ποια στιγμή και με ποιο τρόπο θα λάβει τα δώρα του Αγίου Πνεύματος, γιατί τα δώρα δίνονται απροσδόκητα, όποτε και σ' όποιον θέλει ο δωρητής. Γι' αυτό κάνουν μεγάλο λάθος, όσοι περιμένουν να λάβουν το Άγιο Πνεύμα με συγκεκριμένο τρόπο σε συγκεκριμένη ώρα. Όσοι, μάλιστα, επινοούν δικά τους μέσα για το σκοπό αυτό, όχι μόνο δεν πρόκειται να λάβουν το Άγιο Πνεύμα, αλλά παίρνουν επάνω τους και μια φοβερή αμαρτία. Πριν μιλήσουμε για το πως μπορούμε ν' αποκτήσουμε το Άγιο Πνεύμα, πρέπει να τονίσουμε ότι Αυτό δίνεται μόνο στους αληθινά πιστούς. Και αληθινά πιστός είναι εκείνος που ομολογεί σωστά την αγία Ορθόδοξη πίστη, χωρίς καμία πρόσθεση ή αφαίρεση ή αλλοίωση, όπως μας την παρέδωσαν οι άγιοι απόστολοι και όπως τη διατύπωσαν και την επικύρωσαν οι άγιοι πατέρες στις Οικουμενικές Συνόδους. Κάθε αμφιβολία ή σόφισμα σε θέματα πίστεως είναι ανυπακοή. Και ο ανυπάκουος δεν μπορεί ποτέ να γίνει ναός και κατοικητήριο του Αγίου Πνεύματος. γ. Πως μπορούμε ν' αποκτήσουμε το Άγιο Πνεύμα. Τα γνωστά και αποτελεσματικά μέσα για την απόκτηση του Αγίου Πνεύματος, σύμφωνα με τη διδασκαλία των ιερών Γραφών και την Πείρα των μεγάλων αγίων, είναι τα εξής: Η καθαρή καρδία και το αγνό σώμα. Η ταπεινοφροσύνη. Η υπακοή στη φωνή του Θεού. Η προσευχή. Η καθημερινή αυταπάρνηση. Η ανάγνωση και ακρόαση της Αγίας Γραφής. Τα μυστήρια της Εκκλησίας μας και κατεξοχήν η θεία κοινωνία. Κάθε πιστή ψυχή μπορεί να γεμίσει με Άγιο Πνεύμα, αν καθαριστεί από την αμαρτία, απαλλαγεί από τη φιλαυτία και ελευθερωθεί από την υπερηφάνεια. Το Άγιο Πνεύμα είναι πάντα ολόγυρα μας και επιθυμεί να μπει μέσα μας. Αλλά οι κακές μας πράξεις μας περιβάλλουν σαν ισχυρό πέτρινο τείχος, και τα αμαρτήματα μας σαν άγριοι φρουροί Το διώχνουν μακριά μας και δεν Το αφήνουν να μας πλησιάσει. Κάθε αμαρτία διώχνει το Άγιο Πνεύμα. Πιο μισητές, όμως, Του είναι από τις σωματικές η πορνεία και από τις ψυχικές η υπερηφάνεια. Το Άγιο Πνεύμα, η τέλεια καθαρότητα, δεν μπορεί ποτέ να κατοικήσει σε άνθρωπο μολυσμένο με αμαρτίες. Πως να μείνει στην καρδιά μας, όταν αυτή είναι γεμάτη με μέριμνες, επιθυμίες και πάθη; Ας δούμε λοιπόν, πιο αναλυτικά τα μέσα για την απόκτηση του Αγίου Πνεύματος. Αν θέλουμε να μη χάσουμε το Άγιο Πνεύμα, που πήραμε στο βάπτισμα, ή, αν το χάσαμε, να Το αποκτήσουμε πάλι, οφείλουμε να έχουμε καρδιά καθαρή και σώμα αγνό, αμόλυντο δηλαδή από κάθε σαρκική αμαρτία. Καρδία και σώμα πρέπει να είναι ο ναός του Αγίου Πνεύματος. Και σ' όποιον έχει καθαρή καρδιά και αμόλυντο σώμα, το Άγιο Πνεύμα θα μπει και θα κυριεύσει την ψυχή του. Φτάνει να μην αποθέσει ο άνθρωπος αυτός την ελπίδα του στα καλά του έργα και να μήν καυχιέται γι' αυτά, να μη νομίζει δηλαδή ότι δικαιωματικά πρέπει να λάβει τα δώρα του Αγίου Πνεύματος, σαν αμοιβή που του χρωστάει ο Θεός. Αν εσύ είχες την ατυχία να κηλιδώσεις την καρδιά σου και να φθείρεις το σώμα σου με την αμαρτία, αγωνίσου να καθαριστείς με τη μετάνοια. Πάψε ν' αμαρτάνεις, μετανόησε με συντριβή και άρχισε να ζεις με περισσότερη προσοχή. Έτσι θα αξιωθείς να απολαύσεις το Άγιο Πνεύμα. Ένα από τα πιο σίγουρα μέσα για την απόκτηση του Αγίου Πνεύματος είναι η ταπεινοφροσύνη. Έστω κι αν είσαι άνθρωπος τίμιος, καλός, δίκαιος και σπλαχνικός, έστω κι αν τηρείς όλες τις εντολές του Θεού, να θεωρείς παντοτινά τον εαυτό σου σαν ένα ανάξιο δούλο Του, σαν ένα εργαλείο στα χέρια Του, εργαλείο με το οποίο Εκείνος ενεργεί. Άλλωστε, φτάνει μια πιο προσεκτική ματιά στα καλά μας έργα, ακόμα και στις μεγαλύτερες αρετές μας, για να δούμε πόσο λίγο αξίζουν να λέγονται χριστιανικές αρετές. Πόσες φορές, λ.χ, δίνουμε ελεημοσύνη, αν όχι από ματαιοδοξία και φιλαυτία, οπωσδήποτε όμως από ιδιοτέλεια, σαν τοκογλύφοι, ελπίζοντας δηλαδή ότι για ένα νόμισμα που δώσαμε στον φτωχό θα πάρουμε από το Θεό εκατό ή χίλια; Ταπεινοφροσύνη είναι και κάτι άλλο, το να υπομείνεις καρτερικά και αγόγγυστα όλες τις θλίψεις, λύπες και δυστυχίες, θεωρώντας τες σαν τιμωρία για τις αμαρτίες σου. Να μη λες, "Αλίμονο στη συμφορά μου!", αλλά "Και λίγα είναι τούτα για τις αμαρτίες μου!". Και να ζητάς από το Θεό, όχι τόσο να σε απαλλάξει από τις δοκιμασίες, όσο να σου δώσει δύναμη για να τις υπομείνεις. Το Άγιο Πνεύμα μπορούμε να Το αποκτήσουμε επίσης με την υπακοή στη φωνή του Θεού. Ο Θεός μιλάει πολύ καθαρά, με τρόπο σαφή και κατανοητό. Έτσι μπορούμε ν' ακούμε τη φωνή του σε κάθε τόπο και χρόνο και περίσταση. Φτάνει μόνο να έχουμε αυτιά για να ακούμε. Είσαι λ.χ, δυστυχισμένος; Σε αδίκησε κάποιος; Πέθανε ένας συγγενής σου; Είσαι άρρωστος, λυπημένος ή μελαγχολικός χωρίς καμία φανερή αιτία, όπως συμβαίνει συχνά σε όλους μας; Σ' όλες αυτές τις περιπτώσεις μπορείς να ακούσεις τη φωνή του Θεού, που σου λέει να συνέρθεις και, αντί να στηρίζεσαι στους ανθρώπους ή να ζητάς παρηγοριά στις διασκεδάσεις και τα ξεφαντώματα, να γυρίσεις μετανιωμένος σ' Αυτόν, να ζητήσεις παρηγοριά και βοήθεια μόνο απ' Αυτόν. Αν και πάλι καλοπερνάς, αν έχεις άφθονα αγαθά και καμία ανάγκη, αν οι υποθέσεις σου όλες εξελίσσονται θετικά, αν δεν γνωρίζεις πόνο και θλίψη, αλλά μόνο χαρά, και μάλιστα χαρά πνευματική, όλα τούτα είναι του Θεού φωνή, που σε παρακινεί ν' αγαπάς μ' όλη σου την καρδία τον Ευεργέτη σου, να Τον ευχαριστείς μ' όλη σου τη δύναμη και να μην ξεχνάς, όταν απολαμβάνεις τ' αγαθά αυτού του κόσμου, να βοηθάς και τους δικούς Του άσημους αδελφούς, δηλαδή τους φτωχούς. Να μην ξεχνάς ακόμα, πως τα αληθινά αγαθά και η αιώνια χαρά βρίσκονται στον ουρανό και προέρχονται απ' Αυτόν που είναι η πηγή κάθε αγαθού και κάθε χαράς. Αν είναι παρανομία η περιφρόνηση ενός επίγειου άρχοντα, πόσο μεγαλύτερη αμαρτία είναι η περιφρόνηση του ουράνιου Βασιλιά! Αν δεν προσέξουμε, μπορεί ο Θεός, μετά τις αναρίθμητες οχλήσεις και τις επανειλημμένες προσκλήσεις Του, να μας εγκαταλείψει σαν πεισματάρικα παιδιά. Θα μας αφήσει τότε να κάνουμε ότι θέλουμε. Αλλά μετά απ' αυτό ο νους μας λίγο-λίγο θα σκοτιστεί τόσο πολύ, ώστε και οι φοβερότερες ακόμη αμαρτίες δεν θα μας φαίνονται παρά αναπόφευκτες αδυναμίες της ανθρώπινης φύσεως μας. Όσο, λοιπόν, ωφέλιμο και σωτήριο είναι το ν' ακούμε τη φωνή του Θεού, τόσο επικίνδυνο και καταστροφικό είναι το να μην της δίνουμε σημασία. Το Άγιο Πνεύμα Το παίρνουμε ακόμα με τη προσευχή. Είναι ο πιο απλός και αποτελεσματικός τρόπος, που μπορεί να τον χρησιμοποιεί ο καθένας μας οποιαδήποτε ώρα. Όπως γνωρίζουμε, η προσευχή είναι εξωτερική και εσωτερική. Όποιος προσεύχεται κάνοντας γονυκλισίες, κάνει εξωτερική προσευχή. Και όποιος με το νου και την καρδιά του απευθύνεται στο Θεό πασχίζοντας να Τον έχει ακατάπαυστα στο λογισμό του, κάνει εσωτερική προσευχή. Όλοι ξέρετε ποιος από τους δύο αυτούς τρόπους προσευχής είναι ο πιο καλός, ο πιο καρποφόρος, ο πιο ευάρεστος στον Κύριο. Ξέρετε, επίσης, ότι μπορούμε να προσευχόμαστε παντού και πάντοτε, ακόμα και τότε που μας καταβάλλει η αμαρτία. Μπορούμε να προσευχόμαστε και όταν δουλεύουμε και όταν ξεκουραζόμαστε, τις γιορτές και τις καθημερινές, όρθιοι, καθιστοί ή ξαπλωμένοι. Εδώ χρειάζεται να σας πω μόνο, ότι, μολονότι η εσωτερική προσευχή είναι το πιο ισχυρό μέσο για την απόκτηση της θείας χάριτος, δεν πρέπει να αφήνουμε και την εξωτερική προσευχή, και μάλιστα την κοινή λατρεία. Πολλοί λένε: "Γιατί να πάω στην Εκκλησία; Μπορώ και στο σπίτι να προσευχηθώ. Εκεί περισσότερο αμαρτάνεις παρά προσεύχεσαι". Αλλά τι τους κάνει, νομίζετε, να μιλούν έτσι; Η καλή τους γνώση ή η ορθή τους κρίση; Καθόλου! Απεναντίας η τεμπελιά και ο εγωισμός τους. Είναι αλήθεια, βέβαια, ότι μερικές φορές συμβαίνει, δυστυχώς, να είμαστε μέσα στην Εκκλησία και να αμαρτάνουμε. Αυτό, όμως, δεν γίνεται επειδή ήρθαμε στην Εκκλησία, μα επειδή ήρθαμε με διάθεση ακατάλληλη, όχι για να προσευχηθούμε, μα για άλλα! Και για να πειστείτε, κοιτάξτε εκείνους που, με τις παραπάνω προφάσεις, δεν έρχονται στην Εκκλησία. Μήπως προσεύχονται στο σπίτι τους; Κάθε άλλο! Είπαμε πριν, ότι ο άνθρωπος που δεν έχει μέσα του το Άγιο Πνεύμα, δεν μπορεί να προσευχηθεί αληθινά. Πράγματι, για να προσευχηθεί κανείς όπως πρέπει, χρειάζεται πολύς κόπος, μεγάλος αγώνας. Δεν είναι δυνατόν αμέσως ή έστω σε σύντομο χρονικό διάστημα να κατευθύνει το νου και την καρδιά του στο Θεό. Αλλά, όμως, τι αποκτιέται στον κόσμο τούτο εύκολα, γρήγορα και άκοπα; Ποια τέχνη, ποια επιστήμη, ποια πνευματική παρηγοριά; Γι' αυτό προσεύχεσαι. Ακόμα κι αν στη προσευχή σου βλέπεις πολύ κόπο και καμία ευχαρίστηση, να προσεύχεσαι με επιμέλεια και ζήλο. Να συνηθίζεις τον εαυτό σου στην προσευχή και τη συνομιλία με το Θεό. Να προσπαθείς, όσο μπορείς, να συμμαζεύεις και να ελέγχεις τις σκορπισμένες σου σκέψεις. Έτσι, σιγά-σιγά, η προσευχή σου θα γίνεται όλο και πιο εύκολη. Θ' αρχίσεις κι εσύ να αισθάνεσαι μια γλυκιά παρηγοριά. Και αν κάνεις ειλικρινή προσπάθεια, το Άγιο Πνεύμα, βλέποντας την αγωνιστικότητα σου και τη γνησιότητα του πόθου σου, γρήγορα θα σε βοηθήσει. Και αφού μπει μέσα σου, θα σου διδάξει την αληθινή προσευχή. Ο Θεός μας ζητάει να προσευχόμαστε αδιάκοπα (Α' Θεσσ. 5:17). Πολλοί λένε: "Πως είναι δυνατό να προσευχόμαστε αδιάκοπα, αφού ζούμε στο κόσμο; Αν ασχοληθούμε μόνο με την προσευχή, πότε θα εκπληρώσουμε τις υποχρεώσεις μας και θ' ασχοληθούμε με τις δουλειές μας;". Δεν μπορούμε, βέβαια να κάνουμε αδιάλειπτη προσευχή εξωτερικά, να στεκόμαστε δηλαδή πάντοτε σε στάση προσευχής, γιατί πρέπει να δουλέψουμε και πολλές άλλες εργασίες μας να ικανοποιήσουμε. Όποιος, όμως, συναισθάνεται την εσωτερική του φτώχεια, δεν θα πάψει να προσεύχεται ότι κι αν κάνει. Όποιος θερμά ποθεί να μπει στη βασιλεία των ουρανών, θα βρει την ευκαιρία και το χρόνο να προσεύχεται, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά. Ακόμα κι όταν εργάζεται βαριά και ακατάπαυστα, θα βρει καιρό να μιλήσει στο Θεό. Δεν βρίσκει καιρό να προσευχηθεί μόνο εκείνος που δεν θέλει να προσευχηθεί. Μερικοί πιστεύουν ότι προσευχή μπορεί να γίνεται μόνο από βιβλία. Καλό είναι, βέβαια, αν μπορείς, να ικετεύεις και να δοξολογείς τον Θεό με τα λόγια των ψαλμών και των εκκλησιαστικών ύμνων. Αν, όμως, είσαι αγράμματος, τότε φτάνει να μάθεις τις κυριότερες προσευχές, με πρώτη την Κυριακή προσευχή, δηλαδή το "Πάτερ ημών". Σε αυτή την προσευχή, που μας παρέδωσε ο ίδιος ο Κύριος, αναφέρονται οι ανάγκες μας. Αν πάλι, οι περιστάσεις δεν επιτρέπουν να προσευχηθείς για αρκετή ώρα, λέγε μερικές απλές και σύντομες προσευχές, όπως: "Κύριε ελέησον", "Θεέ μου, βοήθησε με", "Κύριε, συγχώρησε με", "Κύριε, Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησον με τον αμαρτωλόν". Ένας από τους αγίους Πατέρες είπε: "Αν θέλεις η προσευχή σου να ανέβει κατευθείαν στο Θεό, δώσε της δύο φτερά, τη νηστεία και την ελεημοσύνη". Κυρίως μ' αυτές τις δύο πρακτικές αρετές πραγματοποιείται η καθημερινή αυταπάρνηση. Νηστεία γενικά για κάθε άνθρωπο είναι η εγκράτεια και ο αυστηρός μετριασμός στη χρήση της τροφής. Σκοπός της νηστείας είναι να ταπεινώσει και να ελαφρύνει το σώμα, κάνοντας το έτσι πιο υπάκουο στην ψυχή. Γιατί ένα χορτάτο και παχύσαρκο σώμα ζητάει ευκολίες και ανέσεις, μας κάνει ράθυμους και δεν μας αφήνει να συλλογιζόμαστε το Θεό. Δένει την ψυχή, την πνίγει, την κάνει ότι θέλει. Αλλά νηστεύοντας σωματικά, πρέπει συνάμα να νηστεύεις και ψυχικά: Να φυλάς τη γλώσσα σου από κάθε κακό η ανώφελο λόγο. Να κυριαρχείς στις επιθυμίες σου. Να ξεριζώνεις τα πάθη σου. Όσο για την ελεημοσύνη, εμείς συνήθως ονομάζουμε έτσι τη βοήθεια που δίνουμε στους φτωχούς. Δεν είναι, όμως μόνο αυτή. Ελεημοσύνη είναι κάθε πράξη αγάπης και ευσπλαχνίας: Να δώσει κανείς τροφή στον πεινασμένο, να δώσει νερό στον διψασμένο, να ντύσει τον γυμνό, να επισκεφθεί τον άρρωστο και τον φυλακισμένο, να φιλοξενήσει τον άστεγο, να περιθάλψει το ορφανό, κ.λ.π. Αλλά για να είναι η ελεημοσύνη σου αληθινή, όλα αυτά πρέπει να τα κάνεις χωρίς να καυχιέσαι, χωρίς να ζητάς τον έπαινο των ανθρώπων και την ευγνωμοσύνη εκείνων που ευεργετείς. Ένας άλλος τρόπος, με τον οποίο μπορούμε να πάρουμε το Άγιο Πνεύμα, είναι, όπως είπαμε, η ανάγνωση και ακρόαση της Αγίας Γραφής. Η Αγία Γραφή είναι για τον άνθρωπο ένα θησαυροφυλάκιο, απ' όπου μπορεί να αντλήσει φως και ζωή, φως που φωτίζει και σοφίζει, και ζωή, που ζωογονεί και παρηγορεί και ευφραίνει. Η Αγία Γραφή είναι ένα από τα πολυτιμότερα δώρα του Θεού στον άνθρωπο, μια μεγάλη ευεργεσία, από την οποία ο καθένας μπορεί να ωφεληθεί, φτάνει μόνο να το θελήσει. Η Αγία Γραφή είναι η θεία σοφία, μια σοφία τόσο θαυμαστή και εξαιρετική, που μπορεί να την κατανοήσει ο πιο απλός κι αγράμματος άνθρωπος. Γι' αυτό ακριβώς πολλοί απλοί άνθρωποι, διαβάζοντας ή ακούγοντας την Αγία Γραφή, έγιναν ευσεβείς και έλαβαν το Άγιο Πνεύμα, ενώ απεναντίας άλλοι, και μάλιστα μορφωμένοι, μελετώντας την, πλανήθηκαν και χάθηκαν. Αυτό έγινε, γιατί οι πρώτοι τη διάβαζαν με απλότητα καρδιάς, χωρίς ορθολογιστικά ψιλολογήματα, επιδιώκοντας να πλουτίσουν όχι σε γνώση ανθρώπινη, αλλά σε χάρη και δύναμη και Πνεύμα Θεού, ενώ οι δεύτεροι, νομίζοντας πως είναι σοφοί και πως τα ξέρουν όλα, ζητούσαν στη Γραφή όχι τη δύναμη και το Πνεύμα του Θεού, αλλά τη σοφία του κόσμου. Το Άγιο Πνεύμα Το αποκτούμε, τέλος, με τη συμμετοχή στα ιερά μυστήρια της Εκκλησίας μας και κατεξοχήν με τη θεία κοινωνία. Ο Ιησούς Χριστός είπε: "Όποιος τρώει τη σάρκα μου και πίνει το αίμα μου, είναι ενωμένος μαζί μου κι εγώ μαζί του. Αυτός έχει ζωή παντοτινή. Και εγώ θα τον αναστήσω την εσχάτη ημέρα" (πρβλ. Ιω. 6:56, 54). Όποιος, δηλαδή, άξια κοινωνεί τα άγια μυστήρια, ενώνεται με τον Κύριο. Και όποιος με αληθινή μετάνοια, καθαρή καρδιά, θείο φόβο και ακράδαντη πίστη παίρνει το Σώμα και το αίμα του Κυρίου, παίρνει συνάμα και το Άγιο Πνεύμα, που, μπαίνοντας στον άνθρωπο, τον ετοιμάζει να δεχτεί και τον Ιησού Χριστό και το Θεό Πατέρα, να γίνει δηλαδή ναός και κατοικητήριο του αληθινού Τριαδικού Θεού. Απεναντίας, όποιος κοινωνεί το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου ανάξια, με ψυχή ακάθαρτη, με καρδιά γεμάτη κακία, εκδικητικότητα και μίσος, όχι μόνο δεν παίρνει το Άγιο Πνεύμα, αλλά γίνεται προδότης, όπως ο Ιούδας, και σταυρώνει το Χριστό γι' άλλη μια φορά. Το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, γι' αυτούς που άξια το μεταλαβαίνουν, είναι το φάρμακο που θεραπεύει κάθε ασθένεια και κάθε αδυναμία. Και ποιος από μας είναι σε κατάσταση τέλειας υγείας; Ποιος δεν χρειάζεται θεραπεία, ανακούφιση και παρηγοριά; Το σώμα και το Αίμα του Χριστού είναι η τροφή μας στο δρόμο προς τη βασιλεία των ουρανών. Μπορεί ποτέ να ξεκινήσει κανείς για μεγάλη και κοπιαστική πορεία χωρίς τροφή; Το σώμα και το Αίμα του Χριστού είναι ορατό αγιαστικό μέσο, που μας το κληροδότησε ο ίδιος ο Κύριος και μας το άφησε για τον αγιασμό μας. Ποιος δεν θα ήθελε να γίνει μέτοχος σε μια τέτοια κληρονομιά και ν' αγιάσει; Μην αμελείτε, λοιπόν, να πλησιάζετε στο Ποτήριο της ζωής. Αλλά να πλησιάζετε με φόβο Θεού και πίστη. Όποιος αρνείται ή αμελεί να κοινωνήσει, δεν αγαπάει τον Χριστό, γι' αυτό ούτε το Άγιο Πνεύμα θα λάβει ούτε στην ουράνια βασιλεία θα μπει. Αυτά, λοιπόν, είναι τα μέσα, με τα οποία μπορούμε να αποκτήσουμε το Άγιο Πνεύμα: καθαρή καρδιά και αγνή ζωή, ταπεινοφροσύνη, υπακοή στη φωνή του Θεού, προσευχή, αυταπάρνηση, μελέτη των ιερών βιβλίων, θεία κοινωνία. Το καθένα απ' αυτά τα μέσα αρκεί, βέβαια, και μόνο του για να μας χαρίσει το Άγιο Πνεύμα. Μα είναι πιο καλό και πιο αποτελεσματικό να τα χρησιμοποιούμε όλα μαζί. Τότε, χωρίς καμία αμφιβολία, θα λάβουμε το Άγιο Πνεύμα. Και θα γίνουμε άγιοι. Τελειώνοντας, πρέπει να πούμε, ότι, αν κάποιος αξιωθεί να λάβει το Άγιο Πνεύμα και στη συνέχεια πέσει σε αμαρτία, Το διώχνει από μέσα του. Και τότε, όμως, ας μην απελπιστεί, ας μη νομίσει ότι χάθηκαν όλα. Όσο πιο γρήγορα μπορεί, ας προσπέσει στον Θεό με θέρμη, με μετάνοια, με προσευχή. Και το Άγιο Πνεύμα θα επιστρέψει μέσα του. Αγίου Ιννοκεντίου Μόσχας.

Προσευχή Εις το Άγιον Πνεύμα - Πατριάρχης Νεόφυτος

counter

Ἔλθε τό πάνσεπτον, τό παντουργόν, τό παντοκρατές Πνεῦμα, τό παντεπίσκοπον, τό ὑπερσοφόν, τό ὑπερδύναμον, τό παντοδύναμον, τό ἀναλλοίωτον, τό ἄτρεπτον, τό ἀπερίγραπτον, τό ἀκατανόητον, τό ἀνεξιχνίαστον, τό ἀπειροδύναμον, τό ἀπειρόδωρον, τό ἀπειράγαθον, τό πληρωτικόν παντός κόσμου κατά τήν οὐσίαν, ἀχώρητον δέ τῷ παντί κατά τήν δύναμιν, ἡ αὐτοζωή καί ἡ πηγή τῆς ζωῆς, ἡ αὐτοσοφία καί πηγή τῆς δυνάμεως, ὁ πανάγαθος καί πανοικτίρμων Θεός. Ἔλθε πάντων τῶν μελλόντων σωθῆναι ἡ ἀληθής σοφία. Ἔλθε ὁ μόνος πρός μόνον, ὅτι μόνος εἰμί ὡς ὁρᾶς. Ἔλθε καί σκήνωσον ἐν ἐμοί καί καθάρισον μέ ἀπό πάσης προσβολῆς καί ἐπιβολῆς τοῦ ἀντικειμένου.

Εὐλογοῦμεν σέ, Παμβασιλεύ ὑπεράγαθε, ὅτι παρά σου ἔστιν ἐν ἠμίν τό εἶναι, τό ἀναπνεῖν, τό φρονεῖν, τό γιγνώσκειν Θεόν, σέ τό πανάγιον Πνεῦμα, καί τόν ἄναρχον Πατέρα, καί τόν μονογενῆ τούτου Υἱόν. Εὐλογοῦμεν σέ ὅτι ἔκ σού ἔστιν ἠμίν κατανοεῖν κάλλος οὐρανοῦ, ἡλίου δρόμον, σελήνης κύκλον, ἀστέρων εὐκοσμίαν καί τήν ἐν τούτοις πάσιν εὐαρμοστίαν τέ καί διάφορον κίνησιν. Εὐλογοῦμεν σέ, ὅτι ἔκ σού ἔστιν ἠμίν κατανοεῖν ὡρῶν ἐναλλαγήν, μεταβολᾶς καιρῶν, ἀλλοιώσεις ἀνέμων, ἐνιαυτῶν περιόδους. Εὐχαριστοῦμεν σοί, ὅτι ἔκ σού ἔστιν ἠμίν βασιλείαν οὐρανῶν ἐλπίζειν, Ἀγγέλων ἰσοτιμίαν, δόξης θεωρίαν, νῦν μέν ὡς ἐν ἐσόπτροις τέ καί αἰνίγμασι, μετ’ οὗ πολύ δέ τήν τελειοτέραν τέ καί καθαροτέραν. Εὐχαριστοῦμεν σοί, ὅτι Σύ παρέχεις ἠμίν γεωργίας, τροφᾶς, τέχνας, νόμους, ἕξεις, ἀρετᾶς, παιδείας.

Ποία γλώσσα λαλήσει, Δέσποτα, τά μεγαλεία Σου, τά ὑπέρ λόγον καί ἔννοιαν μεγάλα καί θαυμαστά; Σύ γάρ καθαρότητος καί ἁγιότητος ἀένναος πηγή καί ἀκένωτος. Σοφίας τέ καί δυνάμεως ὑπερπληθύς ἄβυσσος ἄπειρος τέ καί ἀκατάληπτος, ζωῆς τέ καί ἀθανασίας ἀμέτρητον τέ καί ἀπεριόριστον πέλαγος, γνώσεως καί συνέσεως ἀκένωτος καί ἀμείωτος θησαυρός, ἀγαθωσύνης καί εὐσπλαγχνίας παγκόσμιον καί ἀκένωτον ταμεῖον καί ἀδαπάνητον…

Το Άγιο Πνεύμα ως Γιαχβέ, οργίσθηκε στην Έρημο

counter

Ένα πρώτο χωρίο που δείχνει τη Θεότητα του Αγίου Πνεύματος, βρίσκεται στο χωρίο Εβραίους 3/γ: 7-11: "καθώς λέγει το Πνεύμα το Άγιον: σήμερον εάν της φωνής αυτού ακούσητε, 8 μη σκληρύνητε τας καρδίας υμών ως εν τω παραπικρασμω, κατά την ημέραν του πειρασμού εν τη ερήμω, 9 ου επείρασάν με οι πατέρες υμών,εδοκίμασάν με, και είδον τα έργα μου τεσσαράκοντα έτη· 10 διο προσώχθισα τη γενεά εκείνη και είπον· αεί πλανώνται τη καρδία, αυτοί δε ουκ έγνωσαν τας οδούς μου· 11 ως ώμοσα εν τη οργή μου, ει εισελεύσονται εις την κατάπαυσίν μου". Παρατηρούμε στο χωρίο αυτό, ότι μιλάει το Άγιο Πνεύμα. Και τι λέει; Μιλάει σε πρώτο πρόσωπο, και ταυτίζει το πρόσωπό Του με τον Θεό, τον Οποίο πείρασαν οι πατέρες των Ισραηλιτών στην Έρημο, και που ο Θεός (το Άγιο Πνεύμα) ορκίσθηκε ότι "δεν θα εισέλθουν στην κατάπαυσή Του", και που τους τιμώρησε να γυρίζουν 40 χρόνια στην έρημο. Ας δούμε όμως, σε ποια περίπτωση αναφέρεται εδώ ο απόστολος Παύλος, διαβάζοντάς την από την Παλαιά Διαθήκη, για να παρατηρήσουμε, ποιος ήταν αυτός που πείρασαν στην έρημο οι Ισραηλίτες, και που τους είπε ότι θα γυρίζουν στην έρημο για 40 χρόνια, μέχρι να μην κληρονομήσει κανείς τους την υπόσχεση της "γης που ρέει μέλι και γάλα": "20 Και ο Κύριος είπε: (Εβραϊκό: "ο Γιαχβέ είπε"): Τους συγχώρεσα, σύμφωνα με τον λόγο σου· 21 αλλά, ζω εγώ, και ολόκληρη η γη θα γεμίσει από τη δόξα τού Κυρίου. 22 Επειδή, όλοι οι άνδρες, που είδαν τη δόξα μου, και τα σημεία μου, που έκανα στην Αίγυπτο και στην έρημο, με παρόργισαν ήδη δέκα φορές, και δεν υπάκουσαν στη φωνή μου, 23 βέβαια, δεν θα δουν τη γη, που ορκίστηκα στους πατέρες τους· κανένας από εκείνους που με παρόργισαν δεν θα τη δει. 24 Αλλά, τον δούλο μου τον Χάλεβ, επειδή έχει μέσα του άλλο πνεύμα, και με ακολούθησε εντελώς, αυτόν θα τον φέρω στη γη, μέσα στην οποία μπήκε, και το σπέρμα του θα την κληρονομήσει. 25 (Οι Αμαληκίτες, όμως, και οι Χαναναίοι κατοικούν στην κοιλάδα). Αύριο στραφείτε, και πηγαίνετε στην έρημο, προς τον δρόμο τής Ερυθράς Θάλασσας. 26 Και ο Κύριος είπε στον Μωυσή και στον Ααρών, λέγοντας: 27 Μέχρι πότε θα υποφέρω αυτή την πονηρή συναγωγή, όσα αυτοί γογγύζουν εναντίον μου; Άκουσα τους γογγυσμούς των γιων Ισραήλ, που γογγύζουν εναντίον μου. 28 Πες τους: Ζω εγώ, λέει ο Κύριος, καθώς εσείς μιλήσατε στα αυτιά μου, έτσι βέβαια και θα κάνω σε σας· 29 τα πτώματά σας θα πέσουν σ' αυτή την έρημο· και όλοι όσοι απαριθμήθηκαν από σας, σε ολόκληρο το σύνολο του αριθμού σας, από 20 χρόνων κι επάνω, όσοι γόγγυσαν εναντίον μου, 30 εσείς, βέβαια, δεν θα μπείτε στη γη, για την οποία ορκίστηκα να σας κατοικίσω σ' αυτή, εκτός του Χάλεβ, του γιου τού Ιεφοννή και του Ιησού, του γιου τού Ναυή· 31 αλλά, τα παιδιά σας, που είπατε ότι θα γίνουν διαρπαγή, αυτά θα τα φέρω μέσα, και θα γνωρίσουν τη γη, που εσείς καταφρονήσατε· 32 και τα πτώματά σας θα πέσουν μέσα σ' αυτή την έρημο· 33 και τα παιδιά σας θα περιπλανιόνται στην έρημο 40 χρόνια, και θα φέρουν επάνω τους την ποινή της πορνείας σας, μέχρις ότου διαφθαρούν τα πτώματά σας στην έρημο· 34 σύμφωνα με τον αριθμό των ημερών, που κατασκοπεύσατε τη γη, 40 ημέρες, θεωρούμενης κάθε μιας ημέρας για έναν χρόνο, 40 χρόνια θα φέρετε επάνω σας τις ανομίες σας, και θα γνωρίσετε την εγκατάλειψή μου.   35 Εγώ ο Κύριος μίλησα· βέβαια, αυτό θα το κάνω σε ολόκληρη αυτή την πονηρή συναγωγή, που συγκεντρώθηκε εναντίον μου· σ' αυτή την έρημο θα εξολοθρευτούν, κι εκεί θα πεθάνουν" (Αριθμοί 14/ιδ: 21-35). Να λοιπόν ποιος είναι το Άγιο Πνεύμα! Ο Κύριος, ο Γιαχβέ, που τιμώρησε τους απιστήσαντες Ισραηλίτες, με το να τους αφήσει να πεθάνουν στην έρημο για 40 χρόνια, ώστε να κληρονομήσουν την υποσχεμένη γη, (την κατά γράμμα κατάπαυσή Του) μόνο τα παιδιά τους, που δεν έφταιξαν. 2. Ο Κύριος είναι το Πνεύμα Είδαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο, πώς οι Ισραηλίτες απίστησαν στον Κύριο, και ο Κύριος τους έξωσε από την γη της Επαγγελίας. Δείτε όμως τι άλλο λέει γι' αυτούς ο απόστολος Παύλος στην Β΄ προς Κορινθίους επιστολή! Αφού ξεκαθαρίζει ότι το "κάλυμμα" που έβαλε στο κεφάλι του ο Μωυσής συμβολίζει το "κάλυμμα" της καρδιάς των Ισραηλιτών, που τους εμποδίζει να αναγνωρίσουν τον Χριστό, συνεχίζει ως εξής: "ηνίκα δ’ αν επιστρέψη προς Κύριον, περιαιρείται το κάλυμμα. 17 ο δε Κύριος το Πνεύμά εστιν· ου δε το Πνεύμα Κυρίου, εκεί ελευθερία. 18 ημείς δε πάντες ανακεκαλυμμένω προσώπω την δόξαν Κυρίουκατοπτριζόμενοι την αυτήν εικόνα μεταμορφούμεθα από δόξης εις δόξαν, καθάπερ από Κυρίου Πνεύματος" (Β΄ Κορινθίους 3/γ: 16-18). Για τους Χριστιανούς, δεν υπάρχει άλλος Κύριος, εκτός από τον Θεό. Και εδώ ξεκάθαρα η Αγία Γραφή, αποκαλεί το Άγιο Πνεύμα, όχι μόνο "Πνεύμα Κυρίου", αλλά και "Κύριο Πνεύμα"!!! Σε ποιον λέει ότι πρέπει να επιστρέψει ο Ισραήλ; "Στον Κύριο" απαντάει! Και μας ξεκαθαρίζει, ότι εδώ, λέγοντας κύριο, εννοεί το Άγιο Πνεύμα! "ο δε Κύριος το Πνεύμά εστιν". Γιατί κοιτάξτε σε ποιον πρέπει να επιστρέψουν οι άνθρωποι για να σωθούν: "Από τις ημέρες των πατέρων σας αποχωριστήκατε από τα διατάγματά μου, και δεν τα φυλάξατε. Επιστρέψτε σε μένα, και θα επιστρέψω σε σας, λέει ο Κύριος ("Γιαχβέ" κατά το Εβραϊκό) των δυνάμεων". (Μαλαχίας 3/γ: 7). Σαφέστατα κι εδώ, ο "Κύριος των δυνάμεων", είναι ο "Γιαχβέ των Δυνάμεων", το Άγιο Πνεύμα! 3. Ποιος απέστειλε τον Γιαχβέ; Όλοι ξέρουμε, ότι για να "αποστείλει" κάποιος κάποιον άλλον σε μια αποστολή, πρέπει να είναι τουλάχιστον ίσος, αν όχι μεγαλύτερος. Ας δούμε λοιπόν ένα χωρίο από την Αγία Γραφή, και ας εξετάσουμε "ποιος στέλνει ποιον": Ησαϊας 48/μη΄ 12 - 16: "Άκουσέ με, Ιακώβ, και Ισραήλ, τον οποίο εγώ κάλεσα· εγώ είμαι ο ίδιος· εγώ είμαι ο πρώτος και ο έσχατος. 13 Και το χέρι μου θεμελίωσε τη γη και το δεξί μου χέρι μέτρησε τους ουρανούς με σπιθαμή· όταν τους καλώ, παραστέκονται μαζί. 14 Όλοι εσείς, συγκεντρωθείτε, και ακούστε· ποιος απ' αυτούς τα ανήγγειλε αυτά; Ο Γιαχβέ τον αγάπησε·(τον Ισραήλ). γι' αυτό, θα εκπληρώσει το θέλημά του επάνω στη Βαβυλώνα, και ο βραχίονάς του θα είναι ενάντια στους Χαλδαίους. 15 Εγώ, εγώ μίλησα· ναι, τον κάλεσα· τον έφερα, και εγώ θα ευοδώσω τον δρόμο του. 16 Πλησιάστε σε μένα, ακούστε αυτό· εξαρχής δεν μίλησα σε κρυφό τόπο· αφότου έγινε αυτό, εγώ ήμουν εκεί· και τώρα με απέστειλε ο Γιαχβέ ο Θεός, και το Πνεύμα Του".   Ας δούμε τώρα πιο αναλυτικά αυτό το χωρίο. Ποιος μιλάει; Μα φυσικά ο Γιαχβέ, γιατί Αυτός είναι "ο Πρώτος και ο Έσχατος" που "θεμελίωσε τη γη", και "εκάλεσε τον Ισραήλ" εξ' Αιγύπτου. Και ενώ ο Γιαχβέ μιλάει, ξαφνικά μιλάει για άλλον Γιαχβέ! Λέει: "Ο Γιαχβέ τον αγάπησε"... "Θα εκπληρώσει το θέλημά Του..." Υπάρχουν λοιπόν δύο τουλάχιστον πρόσωπα που ονομάζονται  "Γιαχβέ", (το όνομα της ουσίας[*] του Θεού). Και ενώ μιλάει ο ένας Γιαχβέ, (ο Υιός), αναφέρεται σε άλλον δεύτερο Γιαχβέ, και συνεχίζει να μιλάει, πάλι ως "Γιαχβέ", σε πρώτο πρόσωπο, λέγοντας: "Εγώ, εγώ μίλησα· ναι, τον κάλεσα· τον έφερα, και εγώ θα ευοδώσω... εγώ ήμουν εκεί". Και ξαφνικά, αλλάζει πάλι πρόσωπο, και μας πληροφορεί, ότι: "Και τώρα με απέστειλε ο Γιαχβέ ο Θεός, και το Πνεύμα Του". Δηλαδή, τον Γιαχβέ Υιό, δεν τον απέστειλε μόνο ο Πατήρ, αλλά και το Πνεύμα Του! Τα δύο πρόσωπα της Θεότητος, οι δύο Γιαχβέ, (ο Γιαχβέ Πατήρ και ο Γιαχβέ Άγιο Πνεύμα), απέστειλαν το τρίτο πρόσωπο, τον Υιό Γιαχβέ. Κατόπιν αυτού, είναι εντελώ άτοπο, να θεωρήσει κάποιος, ότι το Άγιο Πνεύμα δεν είναι Θεός. Γιατί πώς είναι δυνατόν να αποστείλει κάποιος τον Θεό, αν δεν είναι και ο ίδιος Θεός; *Λέγοντας "όνομα ουσίας", είναι προφανές ότι μιλάμε για όνομα τών ακτίστων ενεργειών που είναι "αχώριστες με την ουσία", και όχι για την ουσία αυτή καθεαυτή, καθώς η ίδια η ουσία τού Θεού είναι αμέθεκτη και απερίγραπτη (Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς: "Περί Ακτίστων Ενεργειών" 8). Ν. Μ.